सेवा : सूचना-प्रविधि

काठमाडौं । विश्वभर कोरोना भाइरस (कोभिड १९) को संक्रमण बढ्दो छ । नेपाल पनि यसबाट अछुतो रहन सकिरहेको छैन । कोरोना भाइरसको जोखिम न्यूनिकरणका लागि नेपाल सरकारले लक डाउन पनि घोषणा गरिसकेको छ । अझ यसको संक्रमण नफैलियोस् भन्नका लागि सरकारले सबैलाई बाहिर ननिस्कन आग्रह गरेको छ । साथै,पछिल्लो समय नोटबाट पनि कोरोना सर्छ भन्ने कूरा आइसकेपछि सरकारले सम्पूर्ण बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई डिजिटल भुक्तानी सेवामा जोड दिन निर्देशन दिइसकेको छ । घरमै बसेको मानिसहरुसम्म वित्तीय कारोबारको पहुँचको गर्न र कोरोनाको संक्रमण पनि रोक्नका लागि सरकारले अहिले सबै बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई डिजिटल भुक्तानी सेवामा जोड दिन बताइरहेको छ । यही समयमा नेपालको डिजिटल पेमेन्टका लागि पेमेन्ट सर्भिस प्रोभाइडर (पीएसपी) को अनुमति पाएको सबैभन्दा पहिलो संस्था आईएमई–पेले विभिन्न सेवा तथा सुविधाहरु ल्याउने भएको छ । हाल कोरोनाको महामारीले नोटको कारोबारले निम्त्याउने जोखिम र घरमै बसिरहेका आफ्ना सेवाग्राहीलाई मध्येनजर गर्दै आईएमई-पेले विभिन्न योजनाहरु ल्याउने विकासन्यूजसँग बताएको छ । आईएमई-पेका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत विकास नाहाटाले अहिले  व्यापारभन्दा पनि संस्थागत सामाजिक उत्तरदायित्व र सेवामा लाग्नु पर्ने बताए । सरकारले पनि सबै बैंक तथा वित्तीय संस्थाकलाई डिजिटल भुक्तानीमा जोड गर्न निर्देशन दिएसँगै आफूहरुले पनि विभिन्न कारोबारमा सेवा थप्ने योजना बनाएको उनले बताए । के छ नयाँ योजना ? आईएमई-पेले अहिले अन्य धेरै सेवाभन्दा पनि  लक डाउनको समयमा नागरिकलाई डिजिटल कारोबारमा सचेतना जगाउने उद्देश्य लिएको सीईओ नाहाटाकाे भनाइ छ । ‘एउटा मान्छेले यसको बारेमा ज्ञान लिएर मात्र हुँदैन, डिजिटल सेवा ग्रहण गर्नेमा पनि डिजिटल सेवा सम्बन्धी ज्ञान हुनु पर्यो, त्यसैले हामीले अहिले डिजिटल कारोबार सिकाउने पट्टी जोड दिएका छौं,’ नाहाटाले भने । यसमा सिकाउनेले पनि २५ रुपैयाँ बोनस पाउने छ भने सिक्नेले पनि २५ रुपैयाँ पाउने उनको भनाइ छ । सेवाग्राहीले मोबाइलमा कूनै पनि अनलाइन सेवाका एपहरु डाउनलोड गरी त्यो एप साथी वा आफन्तलाई रेफर गर्यो भने उनीहरुले २५/२५ रुपैयाँ पाउनेछन् । ‘यो समय क्यासलेस बनाउने भन्दा एकले अर्कालाई डिजिटल कारोबार सिकाउने हो, त्यो भएपछि सिक्नेको विश्वास बढ्छ र डिजिटल कारोबार गर्न सक्छ,’ उनले भने । आईएमई पेले सेवाग्राहीलाई मध्येनजर गर्दैै निशुल्क डिजिटल क्याससिङको पनि योजना ल्याएको छ । सेवाग्राहीले आइएमई पेका एजेन्टमार्फत पैसा झिक्यो भने निःशुल्क गरिने बताएको छ । ‘एटिएममा पैसा निकाल्न जानु भयो भने २५ रुपैयाँ लाग्छ, तर त्यही पैसा आईएमई पेमा तानेर नजिकको एजेन्टमा गएर क्यासवाउट गर्नु भयो भने त्यो हामी सबै निशुल्क गर्नेछौं,’ उनले भने । साथै आईएमई-पेका ग्राहकहरुले एकआपसमा रकम ट्रान्सफर गर्नसक्ने र त्यसका लागि कुनै पनि पैसा नलाग्ने बताइएको छ । एजेन्टलाई कमिसन र प्रयोगकर्तालाई ‘पेब्याक’ आईएमईले आफ्नो सेवा विस्तार गर्न रकम ट्रान्सफर गरिदिने र आईएमई-मार्फत् वस्तु तथा सेवाहरु खरिदबिक्री गर्ने प्रयोगकर्तालाई निश्चित प्रतिशत ‘पेब्याक’को समेत व्यवस्था गरेको छ । प्रयोगकर्ताले मोबाइल तथा इन्टरनेट सेवाको बिल भुक्तानी गर्दा केही प्रतिशतसम्म रकम फिर्ता पाउनेछन् । यस्तै, बिजुलीको बिल भुक्तानी गर्दा, एयरलाइन्स, केबलकार, रेष्टुरेन्ट तथा पसलहरुमा सामान किन्दा समेत निश्चित प्रतिशत रकम फिर्ता गर्ने व्यवस्था गरेको हो । अहिले सरकारले डिजिटल कारोबारको भुक्तानी सीमा बढाएसँगै सेवाग्राहीले मोबाइलबाट पनि धेरै भुक्तानी तथा रकम ट्रान्फर गर्नसक्नेछन् । नाहाटाले हाल आईएमई-पेको १० लाख युजर र देशभर २५ हजारभन्दा बढी एजेन्ट बनाइसकेको बताए । हाल भएका आईएमईका एजेन्हरुमार्फत् नै प्रयोगकर्ताहरुको संख्या वृद्धि गरिँदै लगिएको उनकाे भनाइ छ । कसरी सहभागी हुने ? आईएमई–पेमा सहभागी हुन एउटा क्लाइन्टले केही गर्नुु पर्दैन, मोबाइलको प्लेस्टोरमा गएर आईएमई–पे टाइप गर्ने बित्तिकै त्यहाँ एजेन्ट र युजरको लागि छुट्टाछुट्टै एप आउँछ । कुनै पनि व्यक्तिले आफूले चाहेको एप डाउनलोड गर्न सक्नेछन् । तर, एजेन्टको लागि भने आईएमई–पेको आधिकारिक डिलरमा सम्पर्क गरी आवश्यक प्रक्रिया पूरा गर्नुपर्नेछ । त्यसका लागि आईएमईका सम्बन्धित कार्यालयले त्यस्तो डिलरको काम गर्दै आएको सीईओ नाहाटाले जानकारी दिए । युजरका लागि भने एप डाउनलोड गरी आफ्नो मोबाइल नम्बर भेरिफिकेसन गरेपछि कुनै पनि एजेन्टमार्फत् रकम जम्मा गर्न वा सम्बन्धित बैंक खातासँग आईएमई–पे एकाउन्ट लिंक गरी सीधै चाहेको रकम ट्रान्सफर गर्न र इपेमेन्टमार्फत् वस्तु तथा सेवाहरु खरिद गर्न सकिन्छ ।

काठमाडौं । सरकारले कोरोना (कोभिड १९) नफैलिओस् भन्ने उदेश्यले देशभर लक डाउन घोषणा गरेको छ । सरकारले यो समयमा सबैलाई घरभित्रै बस्न आग्रह गरेको छ । सरकारले भने अनुसार घरभित्र बस्दाको सबैभन्दा राम्रो साथी भनेको नै टिभी हो । टिभी हेरेर समय कटाउन सजिलो हुन्छ । यस्तै, परिवेशमा टेलिभिजन सेवा प्रदानक डिसहोमले भने आफ्नो सेवा प्रवाहमा कुनै समस्या नआओस् भनेर विशेष सतर्कता अपनाएको छ । लकडाउनको समयमा टिभी हेर्नेहरुका संख्या ह्वात्तै बढ्ने र यसले सेवा प्रवाहमा समस्या हुन्छ कि भनेर डिसहोमले पूर्वसावधानी अपनाएको हो । आफूहरुले प्रदान गर्ने सेवा अत्यावश्यक सेवाभित्र पर्ने भएकोले कुनै पनि परिस्थितिमा समस्या नआओस भनेर विशेष सतर्कता अपनाइएको डिसहोमका प्रबन्ध निर्देशक सुदीप आचार्य बताउँछन् । ‘कोरोना संक्रमण सन्त्रासको कारण नेपाल सरकारले पनि गम्भीर पहल गर्छ भन्ने पूर्वअनुमान गरिएको थियो, त्यसैले सरकारले लकडाउनको घोषणा गर्नु अगाडी नै केही पूर्वतयारी गरेका थियौं, त्यही तयारीकै कारण अहिलेसम्म हाम्रो सेवा प्रवाहमा कुनै समस्या आएको छैन,’ प्रबन्ध निर्देशक आचार्यले विकासन्युजसँग भने । लकडाउनको समयमा सरकारले सर्वसाधारणलाई घरबाट बाहिर ननिस्कन आग्रह गरेको छ । घरभित्रै बस्नु परेको कारण अहिलेको सबैभन्दा राम्रो विकल्प नै टिभी भएको छ । सूचना तथा मनोरञ्जनमा साथ दिने भएकाले बालकदेखि वृद्धसम्म घरभित्रै बसेर टिभी हेर्ने गर्छन् । केही कर्मचारीलाई अफिसमै खाने बस्ने सुविधा डिसहोमले आफ्ना ग्राहकहरुलाई दिने सेवामा कुनै किसिमको अवरो उत्पन्न नहोस् भन्ने उदेश्यका साथ केही कर्मचारीलाई कार्यालयमै बस्ने तथा खाने व्यवस्था मिलाएको आचार्यले जानकारी दिए । हालसम्म डिस होमको कलसेन्टरमा समेत गरेर ३ सय ५० कर्मचारीहरुले काम गर्छन् । अहिले लकडाउनको समयमा डिसहोमले ५० जना कर्मचारीहरुलाई कार्यालयमै बस्ने तथा खाने व्यवस्था मिलाएको हो । कार्यालयको नजिकै घर हुने कर्मचारीहरु घरबाटै आएर काम गर्ने गरेको र टाढा बस्ने केही कर्मचारीलाई भने कार्यालयमै बस्ने तथा खाने व्यवस्था मिलाइएको आचार्यको भनाइ छ । रिमोट सेवा दिइदै डिसहोमले अहिले घरघरमा गएर टिभी जोड्ने काम भने गरेको छैन । तर, रिमोट सर्भिसको काम भने गरिरहेकोे छ । रिमोट सर्भिस भन्नाले डिसहोमका कर्मचारीहरुले भौतिक रुपमा उपस्थित हुन नसकेको अवस्थामा प्रदान गरिने सेवा हो । विदेशी च्यानलको शुल्क तिर्न भने केही ढिलाई बाहिरबाट आउँने च्यानल भारतका जी, स्टार, सिंगापूरका एचबीओ जस्ता च्यानलहरुको लागत शुल्क बुझाउन नपाएको डिस होमले जनाएको छ । भोलिका दिनमा यस्ता समस्या समाधान गर्दै अघि बढ्ने लक्ष्य दिएको डिस होमको भनाई छ ।

काठमाडौं । नेपाल टेलिकमले मोबाइल सेवाकोे प्रयोगलाई थप सहज बनाउन रिचार्जमा शत प्रतिशत वोनसको व्यवस्था गरेको छ । यो व्यवस्था अनुसार अधिकतम १ हजारको रिचार्ज गर्दा १ हजार नै बोनस पाइने छ । तर बोनसबाफत प्राप्त रकम बढीमा १० दिनभित्र खपत गर्नु पर्नेछ । ‘एमपोस वा विद्युतीय रिचार्ज अन्तर्गत रु. १० देखि रु. ९९ सम्मको रिचार्जमा प्राप्त हुने वोनस २ दिनभित्र खपत गरिसक्नु पर्नेछ । साथै रु. १०० देखि रु. ४९९ सम्मको रिचार्जमा प्राप्त हुने वोनस ४ दिन भित्र खपत गरिसक्नु पर्नेछ । यसैगरी रु. ५०० देखि रु. ९९९ सम्मको रिचार्जमा प्राप्त हुने वोनस ८ दिनभित्र खपत गर्नुपर्ने हुन्छ भने रु. १००० वा सो भन्दा माथिको रिचार्जमा प्राप्त हुने वोनस १० दिनभित्र खपत गरिसक्नु पर्नेछ’ नेपाल टेलिकमका प्रबक्ता राजेश जोशीले भने । वोनसको व्यवस्था अनुसार नेपाल टेलिकमको जीएसएम तथा सीडीएमएको प्रिपेड तथा पोस्टपेड सेवामा रिचार्ज कार्ड वा एमपोसबाट रिचार्ज गर्दा रिचार्ज गरेको रकमको शतप्रतिशत बराबर बोनसको रूपमा प्राप्त हुनेछ । यसरी प्राप्त गरेको वोनस रकमबाट प्याकेज बाहेकको दररेट अन्तर्गत नेपाल टेलिकमको नम्बरमा कल गर्न, एसएमएस पठाउन तथा डाटा प्रयोग गर्न सकिने छ । तर उक्त बोनस रकमबाट ब्यालेन्स ट्रान्सफर गर्न वा प्याकेज खरिद गर्न वा गिफ्ट पठाउन सकिने छैन । रिचार्ज कार्ड प्रयोग गरी रु. ५० र रु. १०० को रिचार्ज गर्दा प्राप्त हुने वोनस रकम २ दिन भित्र खपत गरिसक्नु पर्छ भने रु. २०० र रु. ५०० को रिचार्जमा प्राप्त हुने वोनस रकम ४ दिनभित्र खपत गरिसक्नु पर्नेछ । त्यसैगरी रु. १००० को रिचार्जमा प्राप्त हुने वोनस रकम ६ दिनभित्र खपत गरिसक्नु पर्नेछ । सो व्यवस्था यही २०७६ चैत्र १३ गतेदेखि ७ दिनको लागि लागू हुनेछ । कोरोना भाइरस महामारी रोकथाम र नियन्त्रणको लागि नेपाल सरकारले मिति २०७६ चैत्र ११ देखि १८ सम्म पूर्ण लकडाउन घोषणा गरेको सन्दर्भमा यो योजना ल्याएको प्रबक्ता जोशीले जानकारी दिए ।