पालिका

मुलुक संघीय संरचनामा गएसँगै जनताले नजिकबाट अनुभूति गर्न पाउने गरी स्थानीय सरकार सञ्चालन भएको छ । संघीयतामा गइसकेपछि बिस्तारै विकासका लहरहरू गाउँ–गाउँमा पुग्दैछन् भने जनताहरु पनि समृद्ध बन्न सक्ने सम्भावनाहरु देखा पर्न थालेका छन् । कर्णाली प्रदेश अन्तर्गतको दैलेख जिल्लामा पर्ने भैरवी गाउँपालिका पनि आफ्ना हरेक नागरिकलाई आत्मनिर्भर र समृद्ध बनाउने अभियानमा लागेको छ । जिल्लाको ११ स्थानीय तहमध्ये यो गाउँपालिका भौतिक पूर्वाधार र संरचनाका हिसावले अगुवा स्थानीय तह मानिन्छ । यो गाउँपालिका प्राकृतिक स्रोतसाधनका साथै धार्मिक तथा ऐतिहासिक सम्पदा, कला, संस्कृति र पर्यटन लगायतका पक्षमा पनि निक्कै धनी मानिन्छ । यसैक्रममा, निर्वाचित जनप्रतिनिधिहरुले स्थानीय सरकार सञ्चालन गरेको करिब ४ वर्ष पुगेको छ । निर्वाचित भएर आएपछि जनप्रतिनिधिहरुले गाउँपालिकामा गरेका विकास निर्माणको काम, कोरोनाको रोकथाम एवं नियन्त्रणका लागि गाउँपालिकाले गरिरहेको गतिविधि लगायतका विषयमा केन्द्रित रहेर सो गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रेम बहादुर बुढासँग विकासन्युजका लागि राजिब न्यौपानेले गरेको कुराकानीमा आधारित अन्तर्वार्ता प्रस्तुत गरेका छौं । गाउँपालिकाको अध्यक्ष भएर आएपछि के–कस्ता महत्वपूर्ण कार्य सम्पादन गर्नुभयो ? पालिकामा पहिलाको तुलानामा हाल आमूल परिवर्तन भएको छ । हामी निर्वाचित भएर आएपछि सर्वप्रथम त वडा कार्यालयका लागि भवनहरु निर्माण गर्यौं । अझ पनि केही भने निर्माण हुने क्रममै छन् । वडा नं. ६ को आदर्श माध्यमिक विद्यालयमा ३ वर्षे बाली विज्ञान र ३ वर्षे पशु विज्ञानका कक्षाहरू सञ्चालन गरेका छौं । पहिला हाम्रो गाउँपालिकामा ३ ओटा स्वास्थ्यचौकी थिए भने हामीले हाल ६ ओटा ठाउँमा आधारभूत स्वास्थ्य सेवा केन्द्र स्थापना गर्यौं । ‘एक वडा एक स्वास्थ्यसंस्था’ अवधारणा अनुसार वडा नं. ४ र ७ मा स्वास्थ्यचौकी निर्माण गरेका छौं । ‘एक घर एक धारा’ खानेपानी आयोजनाको निति पनि हामीले अवलम्बन गरेका छौं । तर यो कार्यक्रम सबै ठाउँमा लागु गरेका चाहिँ छैनौं । सुर्खेत देखि दैलेख हुँदै कालिकोट, जुम्ला र मुगुलाई जोड्ने सडकको काम पनि भइरहेको छ । टोलभित्रका सडक निर्माणको कामलाई पनि प्राथमिकता दिएका छौं । यसै वर्षको फागुन महिनासम्ममा उत्तर दक्षिण सडकलाई कर्णाली हाइवेमा जोड्दैछौं । ११ करोड रुपैयाँको लागतमा पालिकामा विद्युतीकरणको काम सञ्चालन भइरहेको छ । विद्युतीकरण अन्तर्गत कतै खम्बा गाडिएको र कतै तार विस्तारको काम भइरहेको छ । जे होस्, निर्वाचित भएर आएपछि पालिकामा जति पनि विकास निर्माणका काम भएका छन् त्यसबाट हामी सन्तुष्ट नै छौं । यति विकास निर्माणको कामले मात्र तपाईं सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ? वास्तवमा, मान्छे एउटा असन्तुष्ट प्राणी हो । धेरै भन्दा धेरै विकास हुनुपर्छ भन्ने सोचाइ राख्नु राम्रो पनि हो । हामी पनि यति मात्र कामले सन्तुष्ट पक्कै छैनौं तरपनि जेजति काम भएका छन् त्यसमा सन्तुष्ट छौं भन्न खोजेको मात्र हो । गाउँपालिकावासीको जीवनस्तर उकास्ने अल्पकालीन र दीर्घकालीन योजना के छ ? गाउँपालिकावासीको जीवनस्तर उकास्ने सन्दर्भमा सर्वप्रथम कृषि क्षेत्रलाई नै प्राथमिकता दिएका छौं । “शिक्षा, स्वास्थ्य, कृषि, पर्यटन, हरियाली विकास र पूर्वाधार समृद्ध भैरबीका छ आधार’’ भन्ने हाम्रो नारा नै छ । पालिकाको २ ठाउँमा डेरी पनि सञ्चालन भएको छ । सहकारीमार्फत् एउटा र कृषक समूह मार्फत् अर्को सञ्चालित छ । आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ को सशर्त अनुदान मार्फत् लागत साझेदारीमा कृषकहरुलाई गाई, भैंसी तथा बाख्रा पनि वितरण गरेका छौं । कृषकहरूको लागत साझेदारीमा पशुपालन तथा कृषक समूह पनि गठन भएको छ । व्यवसायी बनेर आर्थिक समृद्धि गर्छु भन्नेलाई गाउँपालिकाले कृषि, पशुपालनलगायतको पकेट क्षेत्र बनाएर अनुदान दिँदै आएको छ । पालिकावासीलाई व्यवसायी बन्न प्रोत्साहित गरेका छौं । यहाँका युवा कृषिमा जोडिएको देख्दा पालिकावासीको जीवनस्तर उकास्ने अल्पकालीन र दीर्घकालीन योजना कृषि नै मुख्य हुन सक्छ भन्ने हाम्रो ठम्याइ छ । पालिकामा हामी विभिन्न चेतनामूलक कार्यहरु पनि गरिरहेका हुन्छौं । दैलेख जिल्लाभरीकै मुस्लिमहरूको मदरसा पनि पालिकाको वडा नं. ३ मा रहेको छ । कोरोना रोकथाम तथा न्यूनीकरणको लागि गाउँपालिकाको तर्फबाट कस्ता प्रयासहरू भएका छन् ? विश्वव्यापी महामारीको रूपमा फैलिरहेको कोभिड–१९ कोरोना भाइरसको रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि हामीले पनि गाउँपालिकामा उच्च सतर्कताका साथ सावधानी अपनाइरहेका छौं । कोरोना रोकथाम र उपचार र नियन्त्रणका लागि क्वारेन्टीन, आइसोलेसन व्यवस्थापन देखि नगारिकहरुलाई यातायातको व्यवस्थासँगै जनचेतनाका कार्यक्रमहरु गर्यौं । हामीले विकास बजेट कटाएर बरु कोरोना रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि खर्च गर्यौं । कोरोना अस्पताल सञ्चालनमा ल्याएका छौं । सुरुमा कोभिड–१९ कोरोना भाइरसबाट बच्ने उपायहरू सहितको पर्चा छपाई आम जनताहरुलाई वितरण तथा माईकिङ मार्फत प्रचारप्रसार गर्ने काम गर्र्यौं । लकडाउनको पूर्ण पालनाको लागि हाम्रा सम्पूर्ण जनप्रतिनिधि, स्वास्थ्यकर्मीहरू, राजनैतिक पार्टीका प्रतिनिधिहरू, सामाजिक अगुवाहरू खटिनु भएको थियो । स्वास्थ्य संस्थाहरू शानिबारसमेत २४ सै घण्टा खुल्ला राखी सेवा प्रदान गरिरहेका छौं । गाउँपालिकाको सबै स्वास्थ्यचौकीहरूमा आवश्यक औषधीलगायत अन्य स्वास्थ्य सामग्रीहरू पनि व्यवस्थापन गरेका छौं । स्वास्थ्यकर्मीहरूको मनोबल वृद्धि गराउन स्वास्थ्य संस्थाहरूमा म आफैं पुगी नियमित रूपमा वहाँहरूलाई हौसला दिने गरेको छु भने उहाँहरुलाई आवश्यक पिपिईको समेत व्यवस्था गरेका छौं । अन्य जिल्लाबाट आएका व्यक्तिहरूलाई होम क्वारेन्टीनमा राखी नियमित रूपमा निगरानी गरिरहेका छांै । कोरोना संक्रमितका लागि निःशुल्क एम्बुलेन्सको व्यवस्था गरेका छौं । कोरोना भाइरस रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि हाम्रो सामु थुप्रै चुनौतीहरू आए तरपनि डटेर अगाडि बढ्यौं । प्रहरी प्रशासनसँग नजिकको समन्वय गरिरहेका छौं । हाल पालिकामा कोभिड विरुद्धको खोप कार्यक्रम पनि सञ्चालनमा छ । महामारी नियन्त्रण गर्नको लागि धेरै ठुलो संर्घष गर्दागर्दै पनि यहाँका ३ जना नागरिकहरूलाई गुमाउन पुगेका छौं । यो ४ वर्षमा के–कस्ता ठूला चुनौती र समस्या आए त ? स्वभाविकरूपमा काम गर्दैगर्दा समस्याहरू आउँछन् नै । समस्यालाई सकेजति समाधान गरेर अगाडि बढेका छौं । शुरुमा संघीयताको अभ्यास गर्दैगर्दा ऐन तथा विभिन्न नीति नियम बनाउनको लागि केही समय लाग्यो । सुरुसुरुमा स्थानीय सरकारमा कर्मचारी अभावका कारण थुप्रै चुनौती र कठिनाइहरू सामना गर्नुपर्यो । हाल पनि पालिकामा कर्मचारीको अभाव नै छ । कर्मचारीको अभाव भएको कारण करारमा कर्मचारी राखेर भएपनि जनतालाई सेवा दिएका छौं । विकास निर्माणको काम गर्ने वा कार्यान्वयन गराउने वेलामा हामी कोभिडको सामना गरिरहेका छौं । चुनौती धेरै थिए । चुनौती बिचमा अवसर खोज्दै अगाडि बढेका छौं । हाम्रो गाउँपालिकाको वडा नं. १ को दक्षिणमा सदाबहार बलिरहने ज्वाला छ । पूर्व प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलिले चिन सरकारसँग समन्वय गरेर चिनको वैज्ञानिक विशेषज्ञका टोलीलाई बोलाएर पेट्रोलियम पदार्थको उत्खनन काम पनि सुरुवात गराउनुभएको छ । गत वर्ष निक्कै नै पेट्रोलियम पदार्थको उत्खनन भएको छ । नेपाल सरकारले पनि पेट्रोलियम पदार्थको उत्खनन गर्नको लागि बजेट विनियोजन गरेको छ । पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषणकार्य सरकारले गरिरहेको छ तर कोरोना संक्रमण फैलिएसँगै अन्वेषण कार्यमा संग्लग्न चिनियाँ टोली २०७६ चैतमा चीन फर्किएपछि यो कार्य रोकिएको थियो । यदि श्रीस्थान, नाबिस्थान र पादुकामा बलिरहेको ज्वाला पेट्रोलियम पदार्थ उत्खनन गर्न हामी सफल भयौ भने यो पेट्रोलियम पदार्थको विकासले हाम्रो भैरवी गाउँपालिका समृद्ध हुन्छ । पेट्रोलियम पदार्थको उत्खनन भयो भने नेपाल राज्य समृद्ध रहेर अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा समेत तेल निर्यात गर्ने भैरवी बासिन्दा भनेर पनि हाम्रो परिचय हुनेछ । हामीलाई प्राप्त प्रारम्भिक जानकारी अनुसार यहाँ पेट्रोलियम पदार्थ छ भन्ने चिनको ल्याब टेस्टको रिपोर्ट छ । अब सरकारले यो विषयलाई उच्च प्राथमिकता दिएर पेट्रोलियम पदार्थको उत्खनन गरेमा दैलेखमा आर्थिक विकासका गतिविधि बढ्ने र जनताको आर्थिक अवस्था पनि सुदृढ हुनजाने सम्भावना छ । निरन्तर बलिरहेको ज्वाला अब पेट्रोलियम पदार्थका रूपमा भण्डारमा परिणत हुने र नेपालको मानचित्रमा दैलेख जिल्लामात्र नभई नेपालले नै नयाँ स्वरुप लिने छ भन्नेमा विस्वस्त छु । आर्थिक वर्ष ०७८/७९ को लागि बजेट विनियोजन गर्दा कुन पक्षलाई केन्द्रमा राख्नुभएको छ ? यो हाम्रो कार्यकालको अन्तिम बजेट हो । अहिलेको नीति तथा कार्यक्रम विशेष गरी हामीले सञ्चालन गरेका कार्यक्रम जुन अपुरा अधुरा छन् तिनीहरूलाई पूर्ण गर्ने ढंगले बजेट ल्याएका छौं । अहिलेको बजेट उत्पादनमूलक क्षेत्रमा केन्द्रित छ । भौतिक पूर्वाधारतर्फ स्वास्थ्यचौकी भवन, विद्यालय भवन निर्माणका साथै समग्र पालिकाकै विकास निर्माणमा पनि जोड दिएका छौं । कृषकहरूलाई उत्पादनतर्फ प्रेरित गरेका छौं भने पशुपालनका कामलाई पनि अघि सारेका छौं । युवा, बालबालिका, दलित, जनजाति, सिमान्तकृत, अपाङ्गलगायतलाई सम्वोधन हुनेगरी अघि बढेका छौ । कोभिडलाई मध्यनजर गर्दै स्वास्थ्यमा केही बजेट छुट्याएका छौं । महामारी नियन्त्रण गर्न कार्यक्रम बनाएका छौं । पालिकाले स्वास्थ्य, भौतिक पूर्वाधार अनि कृषि तथा रोजगारीलाई बढी प्राथमिकता दिएर बजेट ल्याएको छ भने आगामी आर्थिक वर्षमा कोभिड महामारीबाट पालिकाका बासिन्दाको जीवन रक्षा गर्दै सर्वसुलभ तथा गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउने उद्देश्य पनि बजेटले लिएको छ । स्थानीय नागरिकहरूबाट विकासका कस्ता मागहरू आउने गरेका छन्, नागरिकका मागहरूलाई कसरी संबोधन गर्ने गर्नुभएको छ ? जनताले धेरै कुराको अपेक्षा राखेका छन् । विशेषतः यहाँका जनताको माग भनेको सडक नै हो । टोलटोलमा सडक त पुग्यो तर कालोपत्रे, स्तरोन्नती भए हुन्थ्यो भन्ने कुराहरु आएको छ । भौतिक पूर्वाधारसम्बन्धी पनि धेरै चाहना छन् । हामी जनताबाटै निर्वाचित भएर आएका हौं । सामाजिक र समावेशी ढङ्गबाट आउने मागहरूलाई हामीले प्राथमिकतामा राख्ने गरेका छौ । जनताले महसुस गर्नेगरी काम गर्नुपर्छ भन्ने मेरो मान्यता छ । सुरुको वर्षदेखि नै जनताको चाहना र प्रत्यक्ष सहभागितामा काम गरिरहेका छौं । जनताको अपेक्षा पुरा गर्नको लागि हामीले शासकको रूपमा नभई सेवकको रूपमा दिन रात खटेर धेरै भन्दा धेरै मागलाई संबोधन गर्ने प्रयास गरिनै रहेका छौं । अब, अन्त्यमा आफ्ना पालिकाका वासिन्दाहरुलाई के भन्न चाहनुहुन्छ ? गाउँवासीहरूले हरेक दुःख तथा अप्ठ्यारोमा हामीलाई साथ दिएकोमा आभार व्यक्त गर्न चाहन्छु । सधैंभरी सकारात्मक र रचनात्मक सहयोगको अपेक्षा पनि गरेको छु । हामी सबै मेलमिलापको तरिकाले अगाडि बढ्यौं भने अवश्य पनि धेरै कुरामा सफलता मिल्नेछ । नागरिकले हामीबाट धेरै अपेक्षा गरेका छन् र त्यो अपेक्षा अनुसार नै हामी जनप्रतिनिधिले पनि काम गर्ने प्रयत्न गरेका छौं । नयाँ नेपाल निर्माण हुनुमा भैरवी जनसमुदायको पनि महत्वपुर्ण योगदान रहेको हुन्छ ।

तनहुँ । तनहुँको ऋषिङ गाउँपालिकामा गत असार २४ गतेको पहिराबाट ज्यान गुमाउने दुई जनाको परिवारलाई सङ्घ र प्रदेश सरकारका तर्फबाट राहत वितरण गरिएको छ । वडा नं ७ की ५० वर्षीया देवीसरा थापा र वडा नं ८ का ४२ वर्षीय खुमबहादुर थापाको परिवारलाई राहत वितरण गरिएको हो । दुवै पीडित परिवारलाई गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेलले सङ्घ सरकारका तर्फबाट जनही दुई लाख र प्रदेश सरकारका तर्फबाट जनही ५० हजारका दरले राहत रकम प्रदान गरेका छन् । सोक्रममा मुख्यमन्त्री पोखरेलले सरकार जनताको अभिभावक भएकाले पीडामा मलम लगाउन राहत रकम प्रदान गरिएको बताए । उनले गाउँपालिकाका विभिन्न ठाउँमा बाढीपहिराले सडकमा पु¥याएको क्षतिको समेत अवलोकन गरेका छन् । बाढीपहिराले भत्किएका सडक मर्मतका लागि प्रदेश सरकारले तत्काल रु २५ लाख उपलब्ध गराएको थियो । बाढीपहिराले सो गाउँपालिकाका थुप्रै घरमा क्षति पुगेको छ । घर क्षति भएकालाई पुनःस्थापनाका लागि प्रतिघर रु चार लाख उपलब्ध गराउने मुख्यमन्त्री पोखरेलले प्रतिबद्धता व्यक्त गरे ।

सिन्धुपाल्चोक । मेलम्ची नगरपालिका–९ रातमाटामा रहेको सातकन्या माध्यमिक विद्यालयका सम्पूर्ण शिक्षकलाई ल्यापटप हस्तान्तरण गरिएको छ । राष्ट्रपति शैक्षिक सुधार कार्यक्रमअन्तर्गत विद्यालयलाई आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा विनियोजन भएको छ लाख ५० हजार बजेटबाट शिक्षकलाई ल्यापटप प्रदान गरिएको हो । विनियोजित रकमबाट प्रति शिक्षकलाई ७० प्रतिशत र शिक्षकको तर्फबाट ३० प्रतिशत बेहोर्ने गरी १५ शिक्षकलाई एक–एक थान ल्यापटप हस्तान्तरण गरिएको विद्यालयका प्रध्यानाध्यापक जनक अधिकारीले जानकारी दिए । शुक्रबार एक कार्यक्रमबीच ९ नम्बर वडाका वडाध्यक्ष कमलबहादुर खड्काले शिक्षकलाई उक्त ल्यापटप हस्तान्तरण गरेका हुन् । प्रत्येक कक्षाकोठामा श्रव्य दृश्य माध्यमको प्रयोग गरी सबै शिक्षकलाई सोको तयारीका लागि आवश्यक प्रशिक्षण दिई आगामी एक वर्षभित्र प्रविधिमैत्री शिक्षण सिकाइ सञ्चालन गरिने प्रधानाध्यापक अधिकारीले बताए । रासस