काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले सोमबार ३० बुँदे निर्देशिका जारी गर्यो । त्यसमा बैंकको सीईओ र सञ्चालकको उमेर हद तोक्ने विषय मात्र नयाँ विषय थिए । अधिकांश मौद्रिक नीतिमा आएका विषयलाई प्रष्ट पारिएको थियो ।

तर, निर्देशिकाको बुँदा नम्बर २० बैंकर्सहरुको शब्दमा ‘निर्दयी’ आयो, जसले बैंकहरुको नाफा कम्तिमा २० प्रतिशत र बढीमा ३५ प्रतिशत खोसिदिएको छ । एक बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतले नाम नखुलाउने सर्तमा भने-‘अहिले नै स्प्रेडदर साढे ४ प्रतिशत रहेको हाम्रो बैंकको नाफा २१ प्रतिशतले घट्ने छ ।  सबैभन्दा कम स्प्रेडदर भएका बैंकको २० प्रतिशत र स्प्रेडदर ५ प्रतिशतभन्दा माथि रहेका बैंकको नाफा ३५/३७ प्रतिशतले घट्ने छ ।’

यस्तो छ कारण
बुँदा नम्बर २० व्याजदर अन्तर (स्प्रेडदर) गणनाको विधि उल्लेख गरिएको छ । पुरानो विधिमा सरकारी सुरक्षणपत्रमा गरिएको लगानी समावेश गरिएको थियो भने अहिले सरकारी सुरक्षणपत्रमा गरिएको लगानीलाई समावेश गरिएको छैन ।

राष्ट्र बैंकको नियमअनुसार बैंकहरुले कुल निक्षेपका १८ देखि २० प्रतिशत सरकारी सुरक्षणपत्रमा अनिवार्य लगानी गर्नुपर्छ र त्यसको व्याजदर निकै कम हुन्छ । यसरी सस्तोमा गरिएको लगानीको व्याज आम्दानीलाई स्प्रेडदरमा बाँध्न नपाउने राष्ट्र बैंकको नीतिले बैंकहरुको नाफा घटाउने बैंकर्सको भनाई छ ।

त्यस्तै, विदेशी मुद्रामा ल्याएको निक्षेपको व्याज खर्चलाई पनि स्प्रेडदर निर्धारण विधिमा समाबेश गरिएको छैन । स्प्रेडदर गणना गर्दा स्वदेशी निक्षेप र कर्जा मात्र समावेश गरिएकाे छ । विदेशी मुद्रामा ल्याएको निक्षेप रकम नेपालमा मात्र लगानी गर्न पाइन्छ । यस्ताे कर्जा लगानी गर्दा स्वेदशी मुद्रामा नै हुन्छ । ‘राष्ट्र बैंकको विधिअनुसार नेपाली मुद्रामा प्रवाह गरिएको कर्जाको आम्दानी देखिने भयो, विदेशी मुद्रामा लिएको निक्षेपको व्याज खर्च देखाउन नपाइने भयो’ एक प्रमुख कार्यकारी अधिकृतिले भने ।

यसअघि स्प्रेडदर ४.५ प्रतिशत हुनेपर्ने नियम थियो । नयाँ मौद्रिक नीतिले स्प्रेडदर ४.४ प्रतिशतमा झारेको छ । स्प्रेडदर गणना सम्बन्धी नयाँ विधिपछि वास्तविक स्प्रेडदर साढे ३ प्रतिशत मात्र हुने बैंकर्सको भनाई छ ।

शुन्य दशमलव १ अंकको स्प्रेडदर घटाउने मौद्रिक नीतिप्रति बैंकर्सहरुको सामान्य असन्तुष्टि थियो । तर, स्प्रेडदर गणना विधिमा आएको परिवर्तनपछि बैंकर्सहरुले तिब्र असन्तुष्टि जनाएका छन् ।

मौद्रिक नीतिले स्प्रेडदर ४.४ प्रतिशतमा झारेपछि खुलेकाे सेयर बजार १४ अंकले घटेकाे थियाे । स्प्रेडदर गणना सम्बन्धी नयाँ विधि जारी भएपछि खुलेकाे सेयर बजार १० अंकले घटेकाे छ ।

राष्ट्र  बैंकको नेतृत्वप्रति आक्रोस
राष्ट्र बैंकको नेतृत्वप्रति बैंकर्सहरुले तिब्र असन्तुष्टि जनाएका छन् । ‘राष्ट्र बैंकको नेतृत्व बैंकर्सप्रति प्रतिशोधपूर्ण भावना लिएर प्रस्तुत भयो । बैंकलाई गैरसरकारी संस्थाजस्तो बनाउन खोजियो । राष्ट्र बैंक नेतृत्वले नरुचाएको बैंकका सीईओ, सञ्चालक र अध्यक्षहरुलाई कसरी हटाउने भनेर नीति बन्न थाले’ एक बैंकका सञ्चालकले भने–व्यवासाय गरेर नाफा नै नहुने गाउपालिकामा पनि बैंकले गएर सेवा दिनुपर्ने । नाफामा नियमअनुसार लाग्ने कर तिरेपछि पनि फेरी नाफाको १ प्रतिशत सामाजिक सेवामा खर्च गर्नै पर्ने । सरकारले भनेको क्षेत्रमा नोक्सान भए पनि बैंकले लगानी नै गर्नुपर्ने । यो कस्तो नियम हो ? यो कस्तो देश हो ?’

राष्ट्र बैंक नसच्चिए सबै बैंकहरुले सामूहिक रूपमा राष्ट्र बैंकमा साँचो बुझाउने स्थिति आउने उनले बताए । ‘हामी नयाँ निक्षेप लिन बन्द गर्छौ, कर्जा असुली गर्दै जान्छौं । बैंक बन्द गरेर रेष्टुरेन्ट खोल्छौ, डान्सबार खोल्छौ, क्यासिनो चलाउँछौं’–उनले भने ‘यस्तो काम गर्नेले हिसाव पनि पारदर्शि राख्नु पर्दैन । सामाजिक काममा खर्च पनि गर्नु पर्दैन । नाफा नहुने ठाउँमा शाखा खोल्नु पनि पर्दैन ।’

राष्ट्र बैंक नसच्चिए साँचो बुझाउने गरी बैैंकका अध्यक्ष, सञ्चालक र सीईओहरुबीच अनौपचारिक छलफल चलेको बताइएको छ । निक्षेपमा १० प्रतिशतभन्दा बढी व्याज नदिने बैंकर्स संघको भद्र सहमति पनि तोडिने भएको छ । बैंकर्स संघले बुधबार बस्ने बैठकमा सबै बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृतहरूलाइ बाेलाएकाे छ । यस विषयमा छलफल गर्न सबै बैैंकका अध्यक्षहरूकाे बैठक पनि बस्ने तयारी भइरहेकाे छ ।

सम्बन्धित समाचार

बैंकको आम्दानीमा राष्ट्र बैंकले लगायो थप ४ अंकुस, बैंकर्स भन्छन्-‘अब नाफा घट्छ’

बैंकको व्याजदर घट्दैन, बैंकर्स संघको भद्र सहमति तोडिन्छ-बैंकर्स रत्नराज बज्राचार्यको विश्लेषण

बैंकहरुले अझै १.२ प्रतिशत स्प्रेड घटाउनु पर्ने, मौद्रिक नीतिको यो व्यवस्थाले यसरी घट्दैछ नाफा

सम्बन्धित शिषर्कहरु

खराब कर्जा ४.९६ प्रतिशत पुग्दापनि हिमालन बैंकको नाफा १२ प्रतिशत बढ्यो

महँगी घट्दै छ, अर्थतन्त्र सुधारको अवस्थामा छ : गभर्नर अधिकारी

मुक्तिनाथ विकास बैंक र फाईनान्स फ्रेन्डबीच समझदारी

डिजिटल अर्थतन्त्रको अभ्यासमा नेपाल

भारतमा उच्च शिक्षाका लागि जाने विद्यार्थीलाई ग्लोबल आइएमइ बैंकले शैक्षिक कर्जा प्रदान गर्ने

भारत छिर्दै टेस्ला, टाटा मोटर्सलाई चुनौती