नेपाली मौलिक खानाको विश्वव्यापीकरण, पर्यटन व्यवसायमा टेवा
काठमाडौं । अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमा नेपाली मौलिक खानाको प्रवद्र्धनबाट बढीभन्दा बढी विदेशी पर्यटक आकर्षण गर्न सकिने व्यवसायीले बताएका छन् । स्थानीय रैथाने खानाको परिकारलाई विश्वव्यापीकरण गरी पर्यटक आकर्षण गर्ने उद्देश्यले शुरु गरिएको ‘नेपाली खानाको विश्वव्यापीकरण गर्ने राष्ट्रिय अभियान’ ले अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा नयाँ पहिचान स्थापित गर्न सकिने उनीहरुको धारणा छ । होटल एशोसिएसन अफ नेपाल (हान) को संयोजनमा रेस्टुरेन्ट एण्ड बार एशोसिएसन अफ नेपाल र सेफ्स एशोसिएसन अफ नेपालले नेपाली मौलिक खानाको प्रवद्र्धनात्मक अभियान शुरु गरेका हुन् । वरिष्ठ पर्यटन व्यवसायी कर्ण शाक्यको मुख्य अग्रसरतामा थालिएको यो अभियानमा नेपालका प्रतिष्ठित सेफ, व्यावसायिक ‘फुड टेक्नोलोजिस्ट’, ‘डाइटिसियन’ लगायतको पनि सहभागिता रहेको छ । यसै सन्दर्भमा बुधबार साँझ लैनचौरस्थित ‘सिल्भर माउण्टेन स्कुल अफ होटल म्यानेजमेन्ट’ परिसरमा स्थानीय खानाका परिकारको प्रदर्शनी आयोजना गरियो । व्यावसायिक सेफबाट तयार गरिएका २६ प्रकारका स्थानीय रैथाने खाना राखिएको थियो । चामल, कोदो, फापर, गुन्द्रुक, च्याउ, आलु, भटमास, बदाम, स्थानीय जडीबुटी तथा मासुका विभिन्न स्वादिष्ट परिकार प्रदर्शनीमा राखिएको थियो । नेपाली खाना र संस्कृति विश्वभर फैलिएको सन्दर्भमा नेपाली मौलिक खानालाई विश्वव्यापीकरण गरी बढीभन्दा बढी विदेशी पर्यटक आकर्षण गर्न अभियान शुरु गरिएको हानका महासचिव विनायक शाहले बताए । खाना प्रत्यक्षरुपमा जनजीवन, रीतिरिवाज, चाडपर्व, भूगोल, प्रकृति एवं हावापानीसँग जोडिने हुँदा पर्यटकले खानाको माध्यमबाट स्थानीय जनजीवन झल्किने र यसबाट पर्यटन क्षेत्रको विकासमा सहयोग पुग्ने अभियानको दाबी छ । नेपालीले विश्व बजारमा होटल रेस्टुरेन्ट सञ्चालन गरेका तर त्यहाँ, इण्डियन, इटालियन, चाइनिजलगायत खानाको बिक्री गरिरहेकाले नेपालीले आफ्नै मौलिक खानाको परिकार पस्केर नेपाली पहिचान झल्काउन् भन्ने उद्देश्यले अभियान शुरु गरिएको व्यवसायी कर्ण शाक्यले बताउनुभयो । उनका अनुसार प्रदर्शित मौलिक खानामध्ये २० परिकारका छनोट गरी विदेशीको स्वाद र रुचीअनुरुपको बनाई आकर्षक ढंगले प्रस्तुत गरिने छ । अभियानको दोस्रो चरणमा ठूलो ‘फुट फेस्टिभल’ आयोजना गरी नेपाली मौलिक खानाको अन्तर्राष्ट्रियकरण गरिने जनाइएको छ । सेफ एशोसिएसनका पूर्व अध्यक्ष गोविन्द नरसिंह केसीले नेपाली मौलिक खानालाई विदेशीको रुचिअनुसारको बनाई पर्यटन प्रवद्र्धन गर्ने उद्देश्यले प्रदर्शनी आयोजना गरिएको बताए । सिल्भर माउन्टेन कलेजकी प्रबन्ध निर्देशक आभा शाहले नेपाली मौलिक खानालाई विदेशी रेस्टुराँमा प्रवद्र्धन गर्ने अभियानमा सहकार्य गर्न पाउँदा निकै उत्साह बढेको बताएका छन् । कार्यक्रममा पर्यटन क्षेत्रका सरकारी तथा निजी क्षेत्र संघसंस्थाका प्रतिनिधि एवं सञ्चारकर्मीको सहभागिता रहेको थियो । रासस
पाँचथरमा रानीटार विमानस्थल बन्दै, लागत ५५ करोड
काठमाडौं । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरण (क्यान)ले पाँचथरको रानीटारमा विमानस्थल बनाउने भएको छ । क्यानले पाँच वर्षमा काम सक्ने लक्ष्य सहित फिदिम नगरपालिकामा विमानस्थल बनाउन लागेको हो । मेची पहाडी जिल्ला ताप्लेजुङको सुकेटारमा बाहेक अन्य जिल्लामा विमानस्थल छैन । प्रस्तावित विमानस्थल निर्माण भएपछि इलाम, पाँचथर, ताप्लेजुङ र तेह्रथुमवासी लाभान्वित हुनेछन् । एयरपोर्ट निर्माण भएपछि पाँचथरको रमणीयस्थल पाथिभरा, माईपोखरी, तिम्बुपोखरी, सिलौटी र कन्चनजंङघा, कुम्भकर्ण, मनास्लु हिमश्रृङला लगायत महत्वपूर्ण पर्यटकीयस्थलहरु छन् । विमानस्थल निर्माण भएपछि पाँचथरको पर्यटकीयस्थलहरुमा पर्यटन प्रवर्द्धनमा टेवा पुग्नेछ । क्यानले करिब ८ वर्ष अगाडी विस्तृत सर्वेक्षण पुरा गरेपनि सरकारले आवश्यक बजेट विनियोजन नगर्दा विमानस्थल निर्माण हुन सकेको थिएन । २०६९ सालमा क्यानले आवश्यक भएका विभिन्न आठ स्थानमा विमानस्थल बनाउने योजना ल्याएको थियो । सोही अन्तर्गत रानीटार विमानस्थललाई पनि प्रस्ताव गरेपछि यसको काम अघि बढेको हो । आगामी असारम सान्तसम्ममा विमानस्थल निर्माणकार्य सुरु गर्नुपूर्व आवश्यक टेन्डर प्रक्रिया पुरा गर्ने ईञ्जिनियर नरविक्रम थापाले जानकारी दिए । क्यानले प्रस्तावित विमानस्थलका लागि वातावरणिय प्रभाव मूल्यांकन (ईआइए) प्रतिवेदन तयार पारेको छ । प्रतिवेदनमा उल्लेख भएअनुसार सो स्थानमा वन क्षेत्रसहितको १५.०९ हेक्टर क्षेत्रफलको सरकारी जग्गा, १.२ हेक्टरको निजि र अन्य गरी जम्मा १८.१९ हेक्टर जग्गामा ६७० मिटर लामो र ४० मिटर चौडा धावन मार्ग तथा विमान स्थाललाई आवश्यक पर्ने सहायक संरचना निर्माण गर्न लागिएको हो । क्यानले आवश्यक राय सुझावका लागि सो प्रतिवेदन सम्बन्धित सरोकारवाला निकायलाई पठाइएको थापाले बताए । उनले भने, ’विभिन्न सरोकारवाला निकायहरुबाट विज्ञहरुको टोली गठन भएको छ । सो टोलीले प्रतिवेदन अध्ययन गरेर दिएको राय सुझाव संकलन गर्न कम्तीमा १ महिना लाग्छ । त्यसपछि चार महिना लगाएर त्यसको विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन तयार पार्छौं । चालु आर्थिक वर्षको अन्तिममा सम्पूर्ण औपचारिकताका प्रक्रिया पुरा गरेपछि विमानस्थलको निर्माण काम सुरु हुन्छ ।’ विमानस्थल निर्माणमा ५५ करोड रुपैयाँ खर्च हुने अनुमान गरिएको प्राधिकरणले जानकारी दिएको छ । ६७० मिटर लामो हवाई मैदान (रनवे) निर्माणका लागि १६ करोड ५४ लाख रुपैयाँ खर्च लाग्ने अनुमान गरिएको छ । प्रस्तावित विमानस्थलको लम्बाइ एकहजार मिटर र चौढाइ दुइ सय ५० मिटरको हुनेछ ।
गोरखा दरबारको पुननिर्माण गर्न ठेकेदार छनौट
काठमाडौं । भुकम्प गएको ३ वर्षपछि एतिहासिक गोरखा दरबारको पुनः निर्माण कार्य शुरु हुन लागेको छ । पुरातत्व विभागले दरवारको पुनः निमार्णको जिम्मा पचलि भैरव–शिभको जेभी कम्पनीलाई दिएको छ । निर्माण व्यवसायी छनौट भएकाले दरबार निर्माणले गति पाउने भएको हो । पचली भैरवले ३ करोड ८२ लाख ५६ हजार रुपैयाँमा दरवारको जिम्मेबारी पाएको हो ।
