विशेष

काठमाडौं । उत्प्रेरकहरुले भन्छन्, ‘सफलताको लागि नयाँ काम गर्नुपर्छ ।’ नेपालको सन्दर्भमा नयाँ प्रकृतिको व्यवसाय थालेको छ वन्डर्स नेपाल प्रालिले । स्काईवाक अर्थात आकाशमा पदयात्रा । इन्जिनिरिङ पढेका, देशविदेश घुमेका, फरक काम गर्न रुचाउने प्रवद्र्धकहरुको प्रयासमा ‘आकाशमा पदयात्रा’ गराउने व्यवसाय शुरु भएको छ । त्यो पनि एकै पटक तीन ठाउँमा-कमलादी, भेडेटार र कन्याममा । प्रवद्र्धक कम्पनी फरक छन्, ठाउँ फरक छन्, संरचना फरक छन्, तर व्यवसायको प्रकृति एउटै हो । भूईबाट धेरै माथि चढ्ने र पूर्ण पारदर्शी शीशाको संरचनामा पदयात्रा गर्ने । हिड्दा आकाशमा हिँडेको अनुभूति हुन्छ । माथि अविराम आकाश देखिन्छ । दायाबाँयाँ चारैतिर खुला र दुर दृष्य । तल जमिन । कही बगैचा । कहि पार्किङ । कही जंगल । कही चिया बगान । कमलादीको संरचनामा लिफ्ट चढेर सिधै माथि पुगिन्छ । टपको शीशामा हिड्दा ७८ मिटर तलको बगैचा, पार्किङ, बजार देखिन्छ । नजिकका सडकमा शान्तसँग सवारी वगिरहेको देखिन्छ । काठमाडौं उपत्याकाको पुरै दृष्यावलोकन गर्न सकिन्छ । भेडेटारमा भ्यूटावर चढेर धरान तर्फको भिर माथिको आकाशमा पदयात्रा शुरु हुन्छ । पैताला अडिने शीशा मुनि ठूलो भीर, जंगल । अलि टाडा धरान । वेगमा आएको हावाको चाप, ध्वानी । आँखाको तेजले भ्यासम्मको दुरदृष्य । इलामको कन्याममा अलि फरक छ । टावर पनि सानो छ । हल्का उकालो हुँदै टावर चढिन्छ । इलामको चिया बगान आकाशबाट नियाल्न सकिन्छ । यसका प्रवद्र्धक सबै महिला हुन् । पढ्दा लाग्ला कल्पनाको खेती गरे जस्तो । साहित्यको पाना पढे जस्तो । तर प्रवद्र्धकले तिथिमिति तोकिसके आकाश पदयात्रा सञ्चालनमा ल्याउने बारे । भ्याएसम्म दशैंको घटस्थापनाको दिन व्यवसाय शुभारम्भ गर्ने कम्पनीको योजना छ । ढिलै भएपनि सन् २०२३ को जनावरीसम्ममा उद्घाटन गरिने स्काईवाक टावरका सञ्चालक तथा इन्जिनियर संजिव रोक्काले बताए । सहासिक पर्यटकको लागि नयाँ गन्तव्य, मनोरञ्जनको नयाँ क्षेत्र उघार्न लागेको रोक्का बताउँछन् । वन्डर्स नेपाल प्रालिले कमलादीमा १३ रोपनी जग्गा २३ वर्षसम्मको लागि लिजमा लिएर स्काई वाक टावर बनाउँदैछ । यो टावरको निर्माण कार्य २०७७ सालबाट सुरु गरिएका थियो । करिब साढे २ वर्षको अवधिमा ९० प्रतिशत काम सम्पन्न भइसकेको रोक्काले जानकारी दिए । फलाम नै फलामले बनेको टावर ७८ मिटर अग्लो छ । र, जग कंक्रिटले बनेको छ । ‘भवन विभागको मापदण्ड अनुसार यसको सम्पूर्ण संरचना तयार पारेका छौं, यस भवनमा चढ्दा कुनै असुरक्षित हुन्छ कि भनेर कुनै संङ्का गर्नु पर्दैन, यो टावर सत प्रतिशत सुरक्षित छ,’ उनले भने । यो टावर २६ तलाको हुन्छ । २६ औ तला स्काईवाक र सिटी भ्यूको लागि बन्दैछ । टावरको माथि सीमा हिँड्ने इस्पेश २ हजार स्कवायर फिट हुन्छ । वरिपरि ६ फिट अग्लो ग्लासको रेलिङ हुन्छ । टावरको २ साइडमा लिफ्ट  हुन्छ । लिफ्टबाट एकै चोटिमा ४८ जना तलमाथि गर्न सक्नेछन् । ७८ मिटर अग्लो टावरको माथि लिफ्टबाट २८ सेकेन्डमा पुग्न सकिन्छ । स्काईवाक एरियामा एकै पटक ५ सय जनासम्म अट्ने बताइएको छ । उक्त टावर माथि लिफ्ट मात्र नभई भर्याङबाट पनि चढ्न तथा ओर्लन सकिने सुविधा छ । स्वास्थ्य लाभको हिसावले पर्यटकलाई भर्याङबाट यात्रा गर्न प्रोत्साहित गर्न झर्याङबाट हिड्दा आनन्दित हुने म्यूजिक सिस्टम राखिनेछ । साथै, भर्याङ प्रयोग गर्नेलाई टिकटमा १०० रुपैयाँ छुट दिने सोच प्रवद्र्धकले बनाएका छन् । ‘टावरको माथि चढेर हेर्नुको मज्जा बेग्लै छ, यसको जति वर्णन गरेर सम्भव छैन, माथिबाट काठमाडौंको सबै ठाउँ देखिन्छ, रातको समयमा झलमल्ल काठमाडौं देख्नुको आनन्द बेग्लै छ, अग्लो ठाउँमा पुगेर शीशामाथि हिँड्नु आफैमा अनौंठो कुरा हो, त्यसैले जब हामीले सिसामाथि टेकेर तल हेरिन्छ तब फरक अनुभूति मिल्छ,’ उनले भने । टावरको २४ र २५ तलामा रेस्टुरेन्ट रहनेछन् । सो रेस्टुरेन्ट लिजमा दिने हो कि आफै चलाउने भन्ने विषयमा प्रवद्र्धहरुबीच आन्तरिक छलफल भइरहेको उनले बताए । भूई तलको साइटमा गार्डेन, सपिङ सेन्टर, रेष्टुराँ हुनेछन् । त्यस क्षेत्रमा ७० वटा गाडी र ३ सय वटा मोटरसाइकल पार्किङ गर्न ठाउँ हुन्छ । २ अर्ब लगानी निर्माणकर्ता वन्डर्स नेपाल प्रालिले यसमा करिब २ अर्ब रुपैयाँ लगानी हुने जनाएको छ । यसमा नेपाल इन्फ्रास्ट्रक्चर बैंकले ३० करोड रुपैयाँ कर्जा लगानी गरेको छ । छोटो अवधिमा नै लगानी उठाउन सक्ने प्रवद्र्धकहरुको भनाई छ । टिकट प्रतिव्यक्ति १००० रुपैयाँ तोक्ने सोच बनेको तर अन्तिम निर्णय हुन बाँकी रहेको उनले बताए । वर्षमा २/३ लाख मानिस यस टावरमा स्काई वाक गर्न आउने अनुमान निर्माताहरुको छ । त्यसबाहेक टावरको वाहिरी क्षेत्रमा दुई तलाको भवन बन्दैछ । जहाँ दर्जनौ सटरहरु हुनेछन् । ‘सटरहरु भाडामा लगाउँछौं, रेष्टुरेन्टहरु पनि लिजमा दिन्छौं होला । यो प्रजेक्टको लगानी छिटै उठ्ने हाम्रो विश्वास छ’ एक प्रवद्र्धकले भने । ‘राष्ट्रको गौरवशाली आयोजनामध्ये यो पनि एक हो, जसले मुलुकको नाम र नेपालीको परिचय फराकिलो बनाउने कुरामा हामी विश्वस्त पनि उत्तिकै छौं,’ उनले भने । रोक्काका अनुसार जग्गा विनोद विक्रम सिंहसँग लिजमा लिएको हो । लिज अवधि सकिएपछि सबै संरचना जग्गाधनीलाई छोडिदिनुपर्छ ।

काठमाडौं । हरियाली र मनमोहक जंगल । चराचुरिङ्गीहरुको चिरविर–चिरविर आवाज । न कुनै कोलाहल नत मानिसहरुको चिच्याहट । फुस्फुस उड्दै आउने कुहिरोको शीतल स्पर्श । छिनमै पानी । छिनमै पारिलो घाम । यस्तै मौसममा मस्त देखिन्छन् चन्द्रागिरी घुम्न आएका पर्यटक । यही मौसम र विशेषताका कारण चन्द्रागिरी घुम्न आउने मानिसहरुको घुइँचो लाग्छ । चन्द्रागिरीबाट देखिने काठमाडौं उपत्यकाको मनोरम दृश्य । सगरमाथा, अन्नपूर्ण, लाङ्टाङ, गौरिशङ्कर र मनास्लु लगायतका हिमश्रृंखलामा देखिने सेताम्य हिउँ । चन्द्रागिरीबाट बिहानै देखिने सूर्योदय र साँझ अस्ताउँदै गरेको सूर्य हेर्दा मान्छेलाई लाग्दो हो, यो पो त स्वर्ग । काठमाडौंको धुलो धुवाँ, फोहोर, ट्राफिक जाम, कोलाहल, मानसिक तनाव र एकोहोरो काम लगायतले निराशा मान्छेहरु चन्द्रागिरी पुगेपछि अलग्गै संसारकाे अनुभूति गर्दछन् । सिँगो काठमाडौँ उपत्यकालाई चन्द्रागिरीको टुप्पोबाट नियाल्न पाउनु, चन्द्रागिरीको स्वच्छ हावा स्प्वनसँगै ‘पोज–पोज’का तस्वीरहरु खिचाउनु अनि चन्द्रागिरी हिमाल पुगेर भालेश्वर मन्दिरको पूजा गर्न पाउनु सायद मान्छेहरु यहाँ पुगेपछि आफूलाई भाग्यमानी ठान्छन् होला । कोही आफन्त र साथीभाइहरुसँग गफिँदैछन् । कोही तस्वीर खिचाउनमै व्यस्त छन् । कोही चन्द्रागिरी टाप्पुबाट रमणीय दृश्यावलोकनमा केन्द्रित छन् । काेही जेठकाे गर्मी छलेरे चन्द्रागिरीकाे चिसो सिरेटोमाथि रमाउँदै चिसो बियर चुस्किरहेका भेटिन्छन् । चन्द्रागिरीमा रिसोर्ट खुलेपछि त झन स्वदेशी र विदेशी पर्यटकको चहलपहल बढेको छ । विगतमा बिहान चन्द्रागिरी पुगेर साँझ घर फर्किने कयौं पर्यटकहरुको त्यहीँ बास बस्ने चाहना ‘चन्द्रागिरी हिल्स रिसोर्ट’ले पूरा गरेको छ । भारतको असामबाट काठमाडौं घुम्न आएको एक परिवार अघिल्लो साता चन्द्रागिरीमै भेटियो । दुई छोरा श्रीमान श्रीमतीसहित काठमाडौं घुम्न आएको उनको परिवारलाई असामकै एक जनाले चन्द्रागिरी पुग्न सुझाव दिएका रहेछन् । ‘मेरो साथी पनि पहिले यहीँ आएको रहेछ, उसैले भनेर म यहाँ (चन्द्रागिरी) आएँ, म यहाँ नआएको भए पश्चाताप हुुन्थ्यो होला, मलाई चन्द्रागिरी स्वर्ग जस्तै लाग्यो, काठमाडौंमा त्यस्तो कोलाहल छ, तर यहाँ आहा ! क्या शान्त’ पवन नाम गरेका भारतीय नागरिकले खुसी हुँदै भने । चन्द्रागिरी रिसोर्टले चन्द्रागिरीको महत्व झनै बढाएको छ । घना जंगलको बीचमा रहेको रिसोर्टमा बस्नुको अनुभति बेग्लै किसिमको छ । रिसोर्टका म्यानेजर सन्तोष कुवँर मानिसहरुको रिफ्रेस बन्ने गन्तब्य चन्द्रागिरी हिल्स रिसोर्ट बन्दै गएको बताउँछन् । ‘९० प्रतिशत नेपाली नै रिसोर्टमा आउनुहुन्छ, जति आउनुहुन्छ उहाँहरु चन्द्रागिरीको अत्याधिक प्रशंसा गर्नुहुन्छ, मलाई लाग्छ कि हामी यहाँ काम गर्नेहरु यहाँको वातावरणकै कारण पाँच वर्ष बढी बाँँच्छौं होला,’ उनले आफ्नो अनुभुति सुनाउँदै भने । चन्द्रागिरीमा हिउँ परेको बेला रिसोर्टमा थेगिनसक्नु मानिसकाे चाप हुन्छ । अहिले पनि रिसोर्ट भरिभराउ भएकाे उनले बताए । ‘यहाँ न साउण्ड पोलुसन छ, यो वातावरणमा काम गर्दा स्वर्गमा काम गरेको महसुस हुन्छ, ‘उनी थप्छन्,‘मान्छेले एक पटक रिफ्रेस गर्न चाहन्छु, तनावमुक्त हुन्छु भन्ने लाग्छ भने चन्द्रागिरी अति उत्तम गन्तव्य हो ।’ दिउसो मात्रै होइन चन्द्रागिरीबाट काठमाडौं उपत्यकाको रातिको दृश्य पनि साँच्चिकै सुन्दर लाग्छ । बत्तिले झलमल्ल काठमाडौं, सिरिरि.. हावा । वाऊ ! साँच्चिकै सुन्दर काठमाडौं देख्न मन छ भने एक पटक राति चन्द्रागिरी पुग्नै पर्छ । सुन्दर ठाउँसँगै चन्द्रागिरी रिसोर्टको आतिथ्यता पनि गज्जवको छ । चन्द्रागिरी हिल्स रिसोर्टमा काम गर्ने सबै नेपाली नै छन् । विदेशीसँगै नेपाली वास्तविक स्वाद चन्द्रागिरीमा भेटिन्छ । रेष्टुरेन्टका म्यानेजर प्रकाश शाहका अनुसार चन्द्रागिरी पुग्ने हरेकले रिसोर्टमा पाक्ने पिरो आलु असाध्यै मन पराउँछन् । ‘हुन त हामीले विदेशी र स्वदेशी परिकारहरु बनाउँछौं, सबैले सबै परिकार मन पराउनु हुनछ तर, पछिल्लो समय धेरैले पिरो आलु नै रोज्नु हुन्छ,’ उनी भन्छन्, ‘हाम्रो मेनु नै विशेष छ ।’ सभा सम्मेलनको गन्तव्य विगतमा काठमाडौं उपत्यकाबाट कतै टाढा कुनै कार्यक्रम गर्नु पर्यो भने मानिसहरुले नगरकोट, गोदावरी, धुलिखेल रोज्थे । कम्पनीको साधारणसभा, कुनै सभा सम्मेलन तथा विवाह नै किन नहोस् धेरैले रोज्नै भनेको यिनै दुई/तीन ठाउँ मात्रै हुन् । तर, अहिले अधिकांशको रोजाइ चन्द्रागिरी हिल्स रिसोर्ट बनेको छ । कुनै दिनमा त रिसोर्टमा कार्यक्रम आयोजनाका लागि ठाउँ नै हुँदैन । मारवाडीहरुको मात्रै होइन नेपालीहरुको विवाह गर्ने राम्रो गन्तव्य पनि चन्द्रागिरी नै बनेको छ । ‘हरेक दिनमा कुनै न कुनै सभा सम्मेलन तथा ठूलो कार्यक्रम भइरहेको हुन्छ, उहाँहरु यहाँ आएपछि अर्को कार्यक्रम पनि यतै गर्ने सुनाएर जानुहुन्छ, अरुलाई पनि चन्द्रागिरीमा कार्यक्रम गर्न सुझाव दिनु हुन्छ,’ जति आउनुहुन्छ सबैले रिसोर्टको प्रशंसा गरेर नै जानुहुन्छ,’ म्यानेजर कुँवरले भने । चन्द्रागिरी हिल्स रिसोर्टमा तीन वटा हलहरु छन् । हलहरुको नाम पनि नेपालको हिमश्रृङ्खलाको नामबाट राखिएको छ । सगरमाथा, गणेश, मनास्लु, शिवपुरी लगायतको नामबाट हलको नामाकरण गरिएको छ । रिसोर्टमा सफा सुग्घर पौडी खेल्न सक्ने सुविधा पनि छ । रिसोर्ट नजिकै जिपलाइन, चिल्ड्रेन पार्क लगायतका मनोरञ्जनात्मक खेलहरुले पनि चन्द्रागिरीको गरिमा बढाएको छ । त्यससँगै रिसोर्टमा हेलिप्याडको पनि सुविधा छ भने पर्यटकलाई ल्याउन र पुर्याउनका लागि केबलकारसम्म निःशुल्क दुई वटा हाइसको सुविधा छ । कति लाग्छ खर्च ? चन्द्रागिरी हिल्स रिसोर्टमा सय वटा कोठा छन् ।  रिसोर्टमा ६२ वटा डिलक्स, एक्जुकेटिभ ३० वटा, स्विट ६ वटा र २ वटा प्रेसिडेन्ट कोठाहरु छन् । म्यानेजर कुवँरका अनुसार न्यूनतम १२ हजारदेखि ३०/३५ हजार रूपैयाँ पर्छ । उनले एउटा प्रेसिडेन्ट रुमको नै एक रातको बसाइ शुल्क ३५ हजार रुपैयाँ पर्ने बताए । ‘रिसोर्टमा एक रात बस्न चाहने हो भने न्यूनतम १६ हजार खर्च हुन्छ, त्यसमा दुई जनाको डिनर र बिहान खाजा र दुई वटा केबलकारको टिकट पाइन्छ, तीन जना बस्न चाहेमा ४ हजार थप गर्नु पर्छ,’ उनले भने । हाल रिसोर्टमा दैनिक २ सय जना ग्राहक आउने गरेको र रिसोर्टका  कोठाहरु अधिकांश प्याक नै हुने उनले बताए । यस्तै, रेष्टुरेन्टका म्यानेजर शाहले अहिले दुईटा आउटलेट सुरु गरेर काम भइरहेको बताए । ‘हामीले २ सय जनालाई एकैचोटी सेवा दिन सक्ने अवस्था छ, हिमाल पहाड र तराईको खानलाई समेट्ने प्रयास गरेका छौं,’ उनले भने ।

निजी क्षेत्रको लगानीमा सञ्चालित नेपालको पहिलो बीमा कम्पनी हो नेशनल लाइफ इन्स्योरेन्स । बीमा समितिले जीवन र निर्जीवन बीमा व्यवसायलाई अलग गरेपछि २०६२ सालमा एनएलजी इन्स्योरेन्स कम्पनी सञ्चालनमा आयो । स्थापनादेखि नै एनएलजीको लक्ष्य थियो बीमितको पहिलो रोजाइको कम्पनी बन्ने । वित्तीय सूचकाङकको आधारमा शीर्ष चौथो वा पाँचौं स्थानमा रहेपछि बीमितको सन्तुष्टि र कर्मचारीको सन्तुष्टिको आधारमा एनएलजी इन्स्योरेन्स पहिलो रोजाइमा रहेको बताउँछन् कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी (सीईओ) अधिकृत सुनिल बल्लभ पन्त । एनएलजी, नेशनल लाइफ एण्ड जनरल इन्स्योरेन्स (एनएलजीआई) को एक हिस्सा हो । कम्पनीको भिजन नै नेपालको पहिलो रोजाइको बीमाकर्ता बन्ने हो । जसलाई साकार पार्न कम्पनी नयाँ अभ्यासमा जाँदै छ । अर्थात, रिकगनिशन थिममा जाँदै छ । जुन थिम एनएलजीमा नलेज, स्किल्स् र मार्केटिङ्ग वालाहरुको हो । कुनै पनि कम्पनीमा एउटा फ्रन्ट अफिस र अर्को ब्याक अफिस हुन्छ । सामान्यतः सबै कम्पनीहरु ब्याक अफिसवालाहरुबाटै रन भइरहेको हुन्छ । तर यसमा एनएलजी इन्स्योरेन्सका सीईओ पन्तको भिन्न मत छ । ब्याक अफिसभन्दा पनि फ्रन्ट अफिस सुचारु गरी आईपर्ने हडल्सहरुको सामना गर्दै अघि बढ्नुपर्ने उनी बताउँछन् । ‘अफिस फ्रन्ट लाइनरहरुले नै रन गराउनु पर्दछ, उनीहरुले नै संस्थालाई चाहिने विभिन्न रअ म्याटेरियल्स लगायत विभिन्न सामाग्रीहरु जुटाउनेदेखि दिएर म्यानेज गर्नुपर्छ,’ उनले भने- ‘ब्याक अफिसले प्रोसेसिङको काम गर्छ, त्यसैले अहिलेका फ्रन्ट लाइनर वालाहरुमा नलेज हुनुपर्छ, स्किल्स् हुनुपर्छ, मार्केटिङका टुल्सहरुको सबै ज्ञान हुनुपर्छ, बजार एक्स्पान्सन तथा इनोभेसन गर्ने आईडियाज्हरु हुनुपर्छ ।’ फ्रन्टलाइनरको नलेज, स्किल्ड र मार्केटिङ्ग स्कील विकासका लागि एनएलजीले समय सँगसँगै अन्तर्राष्ट्रिय तालिमहरु दिएर यसलाई एकदमै राम्रोसँग डेभलप गरिरहेको सीईओ पन्त बताउँछन् । बीमा कम्पनी अन्तर्राष्ट्रिय परिवेश, अन्तर्राष्ट्रिय पुनर्बीमा कम्पनीसँग नै सम्बन्धित छ, अन्तर्राष्ट्रिय परिवेशमा कम्पनीलाई कसरी लैजाने, उनीहरुसँगको सम्बन्ध कसरी सुधार गर्ने र आफूमाथिको विश्वसनीयता कसरी कायम गराउने भन्ने बीमा कम्पनीहरुमा परिरहन्छ । बीमा कम्पनीहरुले यो मेन्टन गर्न सकेनन् भने केही नै गर्न नसक्ने पन्तको भनाई छ । ‘अन्तर्राष्ट्रिय पुनर्बीमा कम्पनीलाई हामीमाथि विश्वास भएन भने हामी यहाँ केही पनि गर्न सक्दैनौं, एकदमै जिरो, बैंकको जस्तो होइन, हामी केही गर्नै सक्दैनौं,’ उनले भने । त्यसैले यो सब गर्नको लागि कम्पनीले अर्को वारियर कम्प्याक्ट भन्ने थिम २०७९ देखि अगाडि बढाउँदै छ । जसमा सबै चिज (अल इक्विप्ट) छ । के के कम्पोनेन्ट हुन्छ ? यसमा सबैभन्दा पहिला बजारीकरणको प्रचुर मात्रामा नलेज हुन्छ । बजारीकरण गर्ने क्रममा यसलाई पुनर्बीमामा कसरी ढालिन्छ । पुनर्बीमामा त्यसको इम्प्याक्ट के के पर्छ भन्ने कुरामा सबैभन्दा घनिभूत नलेज हुनु पर्छ । ‘कुनै पनि बीमाको पुनर्बीमा हुन सक्छ की सक्दैन, हुन सक्यो भने कसरी हुन्छ ? दररेट कति हुन सक्छ ? टर्म एण्ड कण्डिसन के छ ? यो व्यवसाय लिँदा पुनर्बीमा कम्पनीले कसरी हेर्छ, यो सबैको कम्पोनेन्ट हुन्छ,’ उनी बताउँछन् । र, व्यवसाय दिइसकेपछि अर्थात पोलिसीका टर्म एण्ड कण्डिसनले बीमितहरुको आवश्यकता पुरा हुन्छ की हुँदैन र त्यो ट्रम एण्ड कण्डिसन बीमितहरुलाई बुझाउन सक्ने सामर्थ्य अहिलेको बीमा कम्पनी अर्थात कर्मचारीमा आवश्यक रहेको पन्तको भनाई छ । ‘बीमा गर्दा के के पाउँदैनौं भनेर बुझाउन सक्ने सामर्थ्य चाहिन्छ, किनभने बीमामा पाउँदैनौं भनेर भन्यो भने कसैले पनि बीमा गर्दैन,’ प्रष्ट पादै उनले भने । यी सबै कम्पोनेन्टमा काम गरिसकेपछि यदि दावी आयो भने क्षतिपूर्ति दिन बीमा कम्पनीले वा ब्याक अफिसरले सहज तरिकाले सेटल गर्न सक्ने प्रकृया डेभलप गर्न सकिने उनी बताउँछन् । सीईओ पन्तका अनुसार जसले कम्पनीलाई ड्राइभ गर्छ उही पाइलटलाई नै एनएलजीले योद्धा (वारियर) रुपमा चिनाउने छ । वारियर कम्प्याक्ट ‘वारियर कम्प्याक्टमा साइकोलोजिकल वारफेयर (मनोवैज्ञानिक युद्ध) हुन्छ । यसमा हामीले कसैलाई हराउन खोजेका छैनौं, कसैको कम्पिटिटर बन्न खोजेको होइन, यसले समग्रमा विकास गर्न खोजेको हो । ठ्याक्कै भन्नुपर्दा, तीनवटा कुराको विकास गर्न खोजेको हो,’ उनले भने- ‘एउटा, पहुँच नपुगेको ठाउँमा पहुँच पुर्याउने । दोश्रो, राज्यको आवश्यकता र राज्यको बीमा नीति अनुसार पशु तथा बाली बीमामा फोकसमा सहयोग गर्ने । अर्को, यदि ठूलै आपत् विपत् पर्यो भनेदेखि राज्य एक्लैले खटिन नपरोस्, राज्य एक्लै नखटिनको लागि बीमा उद्योगले समग्रमा के गर्नुपर्छ, कसरी अगाडि बढ्नुपर्छ, कसरी एकजुट हुनुपर्छ, भन्ने कुराको विकास गर्छ ।’ एनएलजीले अनुचित अभ्यासलाई छोडि नै सकेको छ । केही वर्ष अगाडिका केही अनुचित अभ्यास थिए त्यसलाई क्रमशः तीन वर्षदेखि नै निरुत्साहित गर्दै एनएलजीले डाल्दै ल्याएको छ । कम्पनीको ज्ञान र सीपले बीमा उद्योगलाई अगाडि बढाउने भन्ने लक्ष्यका साथ सो गरिएको हो । ‘यसको लागि माइन्ड सेट चेञ्ज गर्नुपर्छ, माइन्ड सेट चेञ्ज नगरी हामीले आजको भोलि नै यो कार्य सम्पन्न गर्न सक्दैनौं, यो अभ्यास एनएलजीले तीन वर्ष अगाडिदेखि नै शुरु गरेको छ, र, अब रेसमा दौडन सक्ने किसिमको क्यापेवल भएकाले यसलाई एउटा वारियरको रुपमा अगाडि बढाउने छ,’ पन्त भन्छन् । एनएलजी वारियरले तीन काम गर्छ । एउटा, पहुँच नपुगेको ठाउँमा पहुँच पुर्याउने । दोश्रो, राज्यको आवश्यकता र राज्यको बीमा नीति अनुसार पशु तथा बाली बीमामा फोकसमा सहयोग गर्ने । अर्को, यदि ठूलै आपत् विपत् पर्यो भनेदेखि राज्य एक्लैले खटिन नपरोस्, राज्य एक्लै नखटिनको लागि बीमा उद्योगले समग्रमा के गर्नुपर्छ, कसरी अगाडि बढ्नुपर्छ, कसरी एकजुट भएर काम गर्छ । अन्यभन्दा फरकको ‘बण्डलिङ’ एनएलजीले अन्यभन्दा फरक किसिमको ‘बण्डलिङ’ गरेको छ । एनएलजीले बजारमा गएर जसरी नी व्यवसाय ल्याउ भनेको छैन । तिमीलाई यो व्यवसाय गर्दा यति जोखिम हस्तान्तरण हुन्छ, र यो जोखिम आफूले लिँदा र अरु बीमितले हस्तान्तरण गर्दा, त्यसको शर्तहरु र त्यसको उपयोगिता के हुन्छ, भन्ने किसिमको पूर्ण जानकारी दिएको अवस्थामा मात्र र त्यो एसेप्ट (स्वीकृत) भयो भने मात्र त्यो बीमितले बीमा गर्ने जुन हाम्रो कार्यशैली छ, त्यहि नै हाम्रो बण्डलिङ हो । नियामकले दिएको केही नियम र शर्त छ त्यसमै रहेर बीमा गर्न कोही इच्छुक छ, बीमा गर्ने, नभए नगर्ने । सुन्दा अलिकति असहज जस्तो लाग्छ । व्यवसाय कहाँ गएर खोज्नुहुन्छ भन्ने हुन्छ, एनएलजीको थप प्रकृया के हो । कोही बीमित फिट हुनुहुन्छ भने बीमा गर्ने, होइन भने नगर्ने । हाम्रो थप प्रकृया भनेको विशुद्ध नलेज मात्रै हो । अहिले अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा गरेर बीमा क्षेत्र अगाडि बढी राख्ने हो भने यो दिगो हुँदैन । यसले दुःखी पार्ने भनेको बीमितहरुलाई नै हो । कसरी ? अहिलेको जुन नन् ट्यारिफ गाइडलाइन आएको छ, त्यसले सबैभन्दा दुःखी कसलाई बनाएको छ ? पक्कै पनि बीमितहरुलाई नै । हामीले त्यस्तो कुनै पनि आज भोलि र पछि पनि बीमितलाई दुःखी बनाउने कार्य गर्नुहुँदैन । रिजनेबल, सस्टिनेबल र लजिक हिसावको कार्य गरेर बीमितलाई विश्वास दिलाउनु पर्यो । आज बीमितहरु साह्रै पीडामा छन् । एक रुपैयाँ तिर्थे भने आज ३ साढे ३ रुपैयाँ तिर्न बाध्य छन् । त्यो हामी (बीमा कम्पनी) हरुले गर्दा नै हो । यत्तिको धेरै अनहेल्दी नभईदिएको भए १ को ठाउँमा २ रुपैयाँ मात्र तिर्थे होला । आज सबैजनालाई असहज परिस्थिति भइरहेको छ । एनएलजीको परिवर्तनले रुपान्तरण र उपलब्धी एनएलजीको परिवर्तनले ल्याएको रुपान्तरण भनेको सबैलाई बीमाप्रति आकर्षित गर्ने, जुन बीमालाई हेर्ने दृष्टिकोण नै परिवर्तन गर्ने, बीमालाई राम्रो दृष्टिकोणले हेरिँदैन, यो दावी नदिने संस्थाको रुपमा हेरिन्छ । हरेक तह तप्काबाट राज्य लगायत अन्य क्षेत्रबाट हेर्दा बीमाले खाली प्रिमियम मात्रै लिन्छ, परेको बेलामा दावी लिनलाई झण्झटिलो छ भन्ने सोचलाई रुपान्तरण गर्ने हो । बीमा नै एउटा यस्तो असल साथी रहेछ, जसले आफ्नो आर्थिक क्षति हुँदा उसले तोकिएको, भनिएको, लेखिएको शर्त अनुसारले आर्थिक सहयोग गर्छ भन्ने किसिमको समाजलाई प्रत्याभूति दिलाउनु रुपान्तरण हो । कम्पनीको लागि उपलब्धि भनेको कम्पनीले अहिले दावी भुक्तानी गर्नको लागि एकदमै असहज भएको छ, कहिले कहिले नियम कानुनभन्दा फरक ढंगले सेटल गर्नुपर्ने दबाब, र त्यसले झेल्नु पर्ने कठिनाईहरु स्वस्फूर्त रुपले हुन्छ, त्यसमा पनि दावी फर्स्यौट हुने अवस्था सृजित भयो भने मानव पुँजी असाध्य नै रमाउँछ यो काम गर्नलाई, उद्योगहरुमा काम गर्न रमाउँछ, जसले गर्दा हाम्रो स्वच्छ किसिमको बीमा व्यवसायमा कम्पनीले पनि लाभ सृजना गर्ने अवसर हुन्छ । बीमा समितिको साथको खाँचो बजारमा नयाँ प्रयास गर्दै जाँदा मार्केटले नै लतार्ने अर्थात पछि पार्ने जोखिम छ । साथ सहयोग हुँदैन । एनएलजीलाई पनि बजारले पछि पार्ने सम्भावना धेरै छ । ‘यो अवस्थामा सबैभन्दा ठूलो साथ रेगुलेटरको र दोश्रोमा पत्रकार साथीहरुको, जसले सत्य तथ्य समाचार सम्प्रेषण गरिदिन्छ । मिडियाले सम्प्रेषण गरेको अस्वस्थ अभ्यास नै बीमा समितिबाट एउटा केही नियम कानुनको निर्देशन जारी हुन्छ, र केही हदसम्म ती चिजहरु निरुत्साहित बन्छ, जुन हामीले महसुस गर्यौं, त्यसको लागि धेरै लामो समय पनि लगाउनु परेन, हामीहरुले यो साढे २ वर्षमा सक्षम सबल बनाउनको लागि इनहाउस ब्रेन स्ट्रोमिङ्ग र मसल पावर डेभलप गर्यौं,’ उनले भने । साढे २ वर्षको अभ्यास कम्पनीले सबैभन्दा पहिला कर्मचारीहरुलाई रुपान्तरण गर्यो । जसमा कम्पनीले बीमा के हो ? र बीमाले कसरी काम गर्छ भन्ने मात्र उचित व्याख्या गरेर माइन्ड सेट गरायो । यसमा कम्पनीलाई बढी काम लाग्यो । अरुले लतारेर हिडिरहेको अवस्थामा व्यक्तिगत कर्मचारीका आ-आफ्नो व्यवसाय खस्किने । जसले उनीहरुको करियरमा असर गरेको पाइयो । लतारिने र अस्वस्थ अभ्यास भनेको केही समय मात्र रहन्छ । बीमा कम्पनीहरुले पोलिसी र ट्रमस् एण्ड कण्डिसन भित्र रहेर मात्र ग्राहकसँग कुरा गर्यो भने आज विश्वास नगरेका ग्राहकले भोलि त अनिवार्य विश्वास गर्छ । यसमा पूर्ण विश्वास छ । एनएलजीमा कूल ४०० जना कर्मचारी छन् । जसमध्ये कम्पनीले फ्रण्ट लाइनरहरु (एक तिहाई) लाई सशक्तिकरण गराउनेदेखि लिएर उनीहरुको लेबलिङलाई मेन्टेन गर्दै लगेको छ । यी सबै गर्न कम्पनीले आवश्यक परेको खण्डमा विदेशी कम्पनी तथा पुनर्बीमा कम्पनीहरु र ३० वर्षदेखि सँगसँगै सहकार्य गर्ने ब्रोकरहरुसँग सल्लाह लिइरहेको छ । ‘ओनरशीप छिटो दिने कम्पनीको विशेषता छ, तपाईं जे पनि प्रडक्ट लिएर आउनुस्, संस्थाको कर्मचारीले ओनरशीप लिइहाल्छ, जुन सबैभन्दा ठूलो स्ट्रेन्थ हो,’ विश्वासका साथ पन्त भन्छन् । नयाँ अभ्यास ‘पीडादायी’ नयाँ अभ्यास कार्यान्वयन गर्ने दौरानमा कम्पनीले पीडादायी नतिजा पाएको कम्पनीले बताएको छ । ‘नतिजा कम्पनीलाई पेनफुल छ, तर हामी हाम्रो लक्ष्यमा पुगि नै रहेका छौं, जुन हामीले निर्धारित गरेका छौं,’ उनले भने, ‘कुनै पनि नयाँ कामको अभ्यास गर्दा र बजारमा अस्वस्थ पतिस्पर्धा भइरहेको अवस्थामा यी कुराहरु मान्न तयार नै हुँदैनन्, सबैभन्दा चुनौति त्यहाँ देखिन्छ, किनभने अरुसँग तुलना गरिन्छ, जुन काम पहिला सहज तरिकाले भइरहेको थियो, अहिले त्यसलाई बढी मेहेनत लाउनु परेको छ, नलेजलाई फैलाउने गुर्न परेको छ, जुन संसारकै सबैभन्दा गाह्रो काम, असाध्य नै गाह्रो ।’ भइरहेको सिस्टमबाट अर्को सिस्टममा जान खोज्दा कम्पनीलाई नै गाह्रो हुने छ । एनएलजीका कर्मचारीहरुलाई कम्पनी छोडौं छोडौं जस्तो भएको थियो । र, पनि कम्पनीमा खासै ट्रनओभरको समस्या छैन । करारमा रहेका कर्मचारीको ट्रनओभर २/३ प्रतिशत होला तर स्थायी कर्मचारीमा नभएको कम्पनीको दावी छ । यो अभ्यासमा जाँदा मानव संसाधन परिचालनमा कम्पनीको कर्मचारी खर्च भने बढेको छ । चालु आर्थिक वर्षको दोश्रो त्रैमाससम्ममा कम्पनीको कर्मचारी खर्च ४४ प्रतिशतले घटेको देखिन्छ । ‘जब एउटा प्रकृयामा जान खोज्छौं, कर्मचारीहरुको भविष्यलाई सूनिश्चित छ भन्नेको प्रत्याभूति दिलाउनु पर्ने हुन्छ, यसमा कष्टभन्दा पनि टाइम कष्ट बढी खर्च भएको छ,’ उनी भन्छन् । एनएलजी आगामी तीन वर्ष भित्रमा आफ्नो लक्ष्य पुरा गर्ने अठोटका साथ अघि बढीरहेको छ । ‘कम्पनीले सोचेको जस्तो लक्ष्यमा पुग्न ३ वर्ष लाग्छ, जसरी आज पोलिसी के हो र कुनै पनि सम्पत्तिको बीमा गर्दा प्रिमियम कति हुन्छ भनेर मोबाइल एप अर्थात कुनै टुलस्बाट हेरेर निकाल्न सक्छौं नि, त्यस्तैगरी, कुनै पनि क्षति हुँदा मेरो कति क्षति आउँछ भनेर आफैले हेर्ने हुनुपर्छ,’ उनले भने ।