काठमाडौं । राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले आइतबार मेक्सिको, क्यानडा र चीनमाथि लगाएको व्यापक भन्सार महसुलले अमेरिकीहरूलाई ’छोटो अवधि’ को लागि पीडा दिन सक्ने बताएका छन् ।
किनकि विश्व बजारहरूले यी शुल्कहरूले वृद्धिलाई कमजोर पार्न र मुद्रास्फीतिलाई पुनर्जीवित गर्न सक्ने चिन्ता व्यक्त गरेका छन् ।
ट्रम्पले सोमबार क्यानडा र मेक्सिकोका नेताहरूसँग कुरा गर्ने जनाएका छन् । दुबै देशले आफ्नै प्रतिशोधात्मक भन्सार महसुल घोषणा गरेका छन् ।
‘म कुनै नाटकीय कुराको अपेक्षा गर्दिनँ,’ ट्रम्पले फ्लोरिडाको मार-ए-लागो रिसोर्टबाट वासिङ्टन फर्किँदै पत्रकारहरूलाई भने, ‘उनीहरूले हामीलाई धेरै पैसा तिर्न बाँकी छ र म पक्का छु उनीहरूले तिर्नेछन् ।’
उनले युरोपेली संघ (ईयू) सँग पनि भन्सार महसुल ’निश्चित रूपमा हुनेछ’ भनेका छन्, तर कहिले भन्नेबारे केही जानकारी दिएनन् ।
आलोचकहरू रिपब्लिकन राष्ट्रपतिको क्यानडा र मेक्सिकोमा २५ प्रतिशत र चीनमा १० प्रतिशत भन्सार महसुल लगाउने योजनाले विश्व वृद्धिलाई सुस्त बनाउने र अमेरिकीहरूका लागि मूल्य बढाउने बताउँछन् ।
ट्रम्प आप्रवासन र लागूपदार्थ तस्करी नियन्त्रण गर्न र घरेलु उद्योगहरूलाई प्रोत्साहन गर्न आवश्यक रहेको बताउँछन् ।
‘हामीलाई छोटो अवधिका लागि केही पीडा हुन सक्छ र मान्छेहरूले यो बुझ्छन् । तर लामो समयसम्म संयुक्त राज्य अमेरिका विश्वका लगभग हरेक देशद्वारा लुटिएको छ,’ उनले भने ।
वित्तीय बजारको प्रतिक्रिया सुरु
वित्तीय बजारको प्रतिक्रिया सकारात्मक थिएन । एसियाली कारोबारको सुरुवातमै अमेरिकी स्टक फ्युचर्स घट्यो, नास्डाक फ्युचर्स २.३५ प्रतिशत र एस एन्ड पी ५०० फ्युचर्स १.८ प्रतिशत घट्यो । अमेरिकी तेलको मूल्य २ डलरभन्दा बढीले बढ्यो, जबकि पेट्रोल फ्युचर्स ३ प्रतिशतभन्दा बढीले बढ्यो ।
उत्तर अमेरिकी कम्पनीहरू नयाँ शुल्कहरूको लागि तयार भए जसले अटोदेखि उपभोक्ता सामानहरू र ऊर्जासम्मका उद्योगहरूलाई उल्टापुल्टा पार्न सक्छ ।
आईएनजी विश्लेषकहरूले ट्रम्पको भन्सार महसुलले सबै अमेरिकी आयातको लगभग आधा भाग समेट्ने र संयुक्त राज्य अमेरिकालाई यो अन्तर पूरा गर्न आफ्नो उत्पादन दोब्बरभन्दा बढी बढाउन आवश्यक पर्ने बताएका छन् । उनीहरूका अनुसार जुन नजिकको भविष्यमा असम्भव काम हो ।
‘आर्थिक रूपमा भन्दा व्यापार तनाव बढ्नु सबै सम्बन्धित देशहरूका लागि हारको स्थिति हो,’ विश्लेषकहरूले आइतबार एक टिप्पणीमा लेखेका छन् ।
अन्य विश्लेषकहरूले भने भन्सार महसुलले क्यानडा र मेक्सिकोलाई मन्दीमा धकेल्न सक्ने र घरमा ’स्ट्यागफ्लेसन’ (उच्च मुद्रास्फीति, स्थिर आर्थिक वृद्धि र उच्च बेरोजगारी) ल्याउन सक्ने उल्लेख गरेका छन् ।
मंगलबारदेखि भन्सार महसुल सुरु
तीन कार्यकारी आदेशमा राखिएका ट्रम्पका भन्सार महसुलहरू मंगलबार बिहानबाट सुरु हुनेछ ।
केही विश्लेषकहरूले विशेषगरी क्यानडा र चीनसँग वार्ताको सम्भावना रहेको बताएका छन् ।
गोल्डम्यान स्याक्सका अर्थशास्त्रीहरूले शुल्कहरू अस्थायी हुनसक्ने सम्भावना रहेको बताएका छन् तर ह्वाइट हाउसले शुल्कहरू हटाउनका लागि धेरै सामान्य शर्तहरू तोकेको कारण दृष्टिकोण अस्पष्ट छ ।
ह्वाइट हाउसको तथ्य पत्रले तीन देशहरूले राहत पाउन के गर्नुपर्छ भन्ने बारे कुनै विवरण दिएको छैन ।
ट्रम्पले एक घातक लागूपदार्थ फेन्टानाइल र संयुक्त राज्य अमेरिकामा अवैध आप्रवासनसम्बन्धी राष्ट्रिय आपतकाल नसकिएसम्म तिनीहरूलाई कायम राख्ने प्रतिज्ञा गरे ।
चीनले विश्व व्यापार संगठनमा भन्सार महसुललाई चुनौती दिने र अन्य प्रतिउपायहरू लिने बताएको छ, तर संयुक्त राज्य अमेरिकासँग वार्ताको ढोका पनि खुला राखेको छ ।
यसको सबैभन्दा तीखो प्रतिक्रिया फेन्टानाइलको बारेमा थियो ।
‘फेन्टानाइल अमेरिकाको समस्या हो,’ चीनको विदेश मन्त्रालयले भनेको छ । चीनले यो समस्या समाधान गर्न व्यापक उपायहरू अपनाएको पनि बताएको छ ।
मेक्सिकोकी राष्ट्रपति क्लाउडिया शेइनबमले राजधानी बाहिर एक भाषणमा मुट्ठी हावामा उठाउँदै लचकता देखाउने प्रतिज्ञा गरिन् ।
उनले अमेरिकालाई आफ्नो फेन्टानाइल समस्या समाधान गर्न असफल भएको आरोप लगाइन् र भनिन् कि यो भन्सार महसुलद्वारा समाधान हुने छैन ।
शेइनबमले यस सप्ताहन्तमा आफूले आदेश दिएको प्रतिशोधात्मक भन्सार महसुलको थप विवरण सोमबार दिने बताएकी थिइन् ।
क्यानडाले आइतबार भन्सार महसुललाई चुनौती दिन सम्बन्धित अन्तर्राष्ट्रिय निकायहरू अन्तर्गत कानुनी कारबाही गर्ने बताएको छ ।
प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले पनि आइतबार क्यानडेलीहरूलाई बदामको मक्खन, बियर र वाइनदेखि काठ र उपकरणहरूसम्म १५५ बिलियन अमेरिकी सामानहरूमाथि प्रतिशोधात्मक भन्सार महसुल आदेश दिएपछि आफ्नो लामो समयको मित्रराष्ट्रको बहिष्कार गर्न प्रोत्साहित गरे ।
क्यानडेली अधिकारीहरूले व्यापार युद्धबाट प्रभावित हुन सक्ने व्यवसायहरूलाई सहयोग गर्न उपायहरू तयार गरिरहेको बताएका छन् ।
ट्रम्पले विशेषगरी क्यानडालाई ५१औं अमेरिकी राज्य बन्न आह्वान गर्दै हेप्दै आइरहेका छन् । आइतबार उनले क्यानडा आफ्नो ‘विशाल अनुदान’ बिना ’देशको रूपमा अस्तित्वमा रहन नसक्ने टिप्पणी गरेका थिए ।
चुनावी अभियानको धम्की पूरा
भन्सार महसुलको घोषणाले ट्रम्पको २०२४ को चुनावी अभियानको बारम्बारको धम्कीलाई पूरा गरेको छ । यद्यपि अर्थशास्त्रीहरूले व्यापार युद्धले वृद्धिलाई कमजोर बनाउने र उपभोक्ता तथा कम्पनीहरूका लागि मूल्य बढाउने चेतावनी दिएका थिए ।
ट्रम्पले दुई कानुनअन्तर्गत राष्ट्रिय आपतकाल घोषणा गरे, अन्तर्राष्ट्रिय आपतकालीन आर्थिक शक्ति ऐन र राष्ट्रिय आपतकाल ऐन, जसले राष्ट्रपतिलाई संकट समाधान गर्न प्रतिबन्धहरू लगाउने व्यापक अधिकार दिन्छ ।
व्यापार वकिलहरूले अमेरिकी कानुनको सीमा परीक्षण गरेकोमा ट्रम्पले कानूनी चुनौतीहरूको सामना गर्न सक्ने बताएका छन् ।
गत हप्ता जारी भएको रोयटर्स/इप्सोस सर्वेक्षणले अमेरिकीहरू भन्सार महसुलको विषयमा विभाजित भएको देखाएको थियो । ५४ प्रतिशत आयातित वस्तुहरूमा नयाँ शुल्कको विरोधमा र ४३ प्रतिशत समर्थनमा थिए । डेमोक्र्याटहरू बढी विरोधमा र रिपब्लिकनहरू बढी समर्थनमा थिए ।
मेक्सिको, क्यानडा र चीनविरुद्ध अमेरिकाको ‘ट्रेड वार’
ग्लोबल कार उद्योग ट्रम्पको मेक्सिको र क्यानडाविरुद्धको ट्यारिफ धम्कीको शिकार
अमेरिकी ट्यारिफले विश्वभर तनाव, आर्थिक परिवर्तनदेखि कूटनीति र सुरक्षासम्म असर
