काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले गत वर्ष गरेको गल्तीका कारण यसवर्ष नेपाल बैंकका सेयरधनीले पाउने लाभांशमाथि प्रश्न उठेको छ । राष्ट्र बैंकले गत वर्ष सेयरधनीलाई बाढ्न नमिल्ने रकम वितरण गर्ने अनुमति दिएर अर्काे वर्ष तिर्न भनेको थियो ।

नेपाल बैंकले गत वर्ष सेयरधनीलाई ४ प्रतिशत नगद लाभांश र १२ प्रतिशत बोनस सेयर गरी कुल १ अर्ब ८० करोड ५२ लाख रुपैयाँ बराबरको लाभांश वितरण गर्ने अनुमति दिएको थियो । तर, यस्तो लाभांश वितरण गर्नको लागि वितरण गर्न नपाइने रिजर्भबाट ल्याइएको र त्यस्तो रकम आगामी वर्षको नाफाबाट रिजर्भमा राख्न भनिएको थियो ।

‘एक्चुरियल लस वापत नियमनकारी कोषमा जम्मा गर्नुपर्ने रकममध्ये अपुग भएको रकम रु २ अर्ब २१ करोड ३४ लाख रुपैयाँ आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा संचित मुनाफा खाता खर्च गर्ने गरी नियमनकारी कोषमा गर्नु, २०७४ असार मसान्तसम्ममा विशेष जगेडा कोषमा जम्मा हुन आएको रकम १ अर्ब १९ करोड ७८ लाख रुपैयाँलाई सेयरधनीहरुलाई वितरण गर्न नपाउने तथा कर्मचारीहरुलाई बोनस बाड्न नपाउने गरी संचित नाफा/नोक्सानमा हिसावमा लेखांकन गरिएकोमा सो रकमलाई पुनः विशेष जगेडा कोषमा नै सारी जानकारी गराउनु,’ नेपाल राष्ट्र बैंकले गत वर्ष नेपाल बैंकलाई १ अर्ब ८० करोड ५२ लाख रुपैयाँ बराबरको लाभांश (करसहित ४ प्रतिशत नगद र १२ प्रतिशत बोनस सेयर) वितरण गर्ने अनुमति दिदा लेखेको पत्रमा उल्लेख छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले गत वर्ष नेपाल बैंकलाई लाभांश वितरण गर्न दिएको अनुमति नै आश्चर्यजनक भएको जानकारहरु बताउँछन् । नेपाल बैंकले गत वर्ष सेयरधनीहरुलाई वितरण गर्न नमिल्ने रकम तानेर वितरण गर्न खोजेको हो भने त्यसको स्वीकृति नै दिनु नहुने र वितरण गर्न मिल्ने रकम नै वितरण गरेको हो भने स्वीकृति दिदा किन शर्त राखियो भन्ने उनीहरुको प्रश्नको छ ।

‘गत वर्ष नै २ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ एक्चुरियल लस थियो भने त्यस्तो रकम गत वर्ष नै राख भनिनु पर्थ्याे, थिएन भने अर्काे वर्ष (आर्थिक वर्ष २०७७/७८) राख किन भनियो ? सेयरधनी र कर्मचारीलाई बोनसको रुपमा वितरण गर्न नपाइने भनिएको १ अर्ब १९ करोड रुपैयाँ किन वितरण गर्न दिएको ? नियामक निकायले यस्तो गाईजात्रा पनि गर्न मिल्छ ?’ नेपाल राष्ट्र बैंकबाट अवकाश पाएका एक अधिकारीले भने ।

संवैधानिक निकाय महालेखा परीक्षकको कार्यालयले भने गत नेपाल बैंककाे ३० करोड रुपैयाँ संचित नाेक्सानमा भएर पनि लाभांश वितरण गरिएको उल्लेख गरेको छ ।

‘नेपाल राष्ट्र बैंकले दिएको साधारणसभा प्रयोजनार्थ प्रकाशित गर्ने पत्रअनुसार बिमांकीय खर्च २ अर्ब २१ करोड रुपैयाा व्यवस्था गर्ने र गत वर्ष विशेष जगेडा कोषबाट संचित मुनाफामा सारेको १ अर्ब १९ करोड रुपैयाँ पुनः जगेडा कोषमा फिर्ता लैजान निर्देशन दिएको थियो । उक्त रकम समायोजना गर्दा संचित मुनाफा ३० करोड रुपैयाँले ऋणात्मक हुन्छ । यस्तो अवस्थामा समेत यस वर्ष १२ प्रतिशतले हुने लाभांश १ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ साधारणसभाबाट पारित भएको छ,’ महालेखा परीक्षकको कार्यालयले आफ्नो प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको छ । महालेखाकाे प्रतिवेदनमा पनि लाभांश दर १६ प्रतिशत लेखिनु पर्नेमा १२ प्रतिशत भनेर छापिएकाे छ ।

यसवर्ष घट्ला सेयरधनीले पाउने ३ अर्ब ४० करोड ?

नेपाल राष्ट्र बैंकको पत्र र महालेखा परीक्षकको कार्यालयले गरेको लेखापरीक्षणबाट नेपाल बैंकले गत वर्ष एक्चुरियल लसको २ अर्ब २१ करोड र सार्न नमिल्ने रकम भएपनि विशेष जगेडा कोषबाट सारेर वितरण गरिएको १ अर्ब १९ करोड गरी जम्मा ३ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ सेयरधनीलाई वितरण गरेकोमा प्रश्न उठेको छ ।

यसरी प्रश्न उठेपछि नेपाल बैंकले यसवर्ष सो रकम (३ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ) सम्बन्धित कोषमा जम्मा गर्नुपर्ने हुन सक्छ । तर, नियामक निकाय नेपाल राष्ट्र बैंकले यस वर्ष पनि गत वर्षको जस्तै पछि कमाएर तिर्न पाउने छुट दिएको अवस्थामा भने बेग्लै हुने जानकारहरू बताउँछन् ।

यो वर्ष नेपाल बैंकले सेयरधनीलाई बाढ्ने मिल्नेमध्ये ३ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ वितरण गर्न नपाउँदा उसको वितरणयोग्य रकम निकै कम हुने देखिन्छ । नेपाल बैंकले गत असारसम्मको कारोबारको आधारमा प्रकाशित गरेको अपरिष्कृत वित्तीय विवरणले सो बैंकको वितरणयोग्य रकम आधाभन्दा बढीले कम हुने छ ।

प्रकाशित अपरिष्कृत वित्तीय विवरण अनुसार नेपाल बैंकसँग सेयर प्रिमियममा ४३ करोड रुपैयाँ र रिटेन्ड अर्निङमा ५ अर्ब ४ करोड रुपैयाँ गरी ५ अर्ब ४७ करोड रुपैयाँ सेयरधनीलाई वितरण गर्न सक्ने देखिन्छ । यस्तो रकममा ३ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ कम भयो भने यसवर्ष सेयरधनीले २ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ मात्रै हुनेछ ।

तर, यो रकम पनि थोरै भने होइन । गत वर्ष नेपाल बैंकले १ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ वितरण गरेको थियो ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

बैंकरका सामू राष्ट्र बैंक स्तब्ध

प्रशान्ति वृद्धाश्रम केन्द्र सुर्खेतलाई सिटिजन्स बैंकको सहयोग

५९० मेगावाटका जलविद्युत आयोजनामा सिटिजन्स बैंकको लगानी, १३ वटा प्रोजेक्टमा नेतृत्व

संस्थापकहरूले ‘स्टार्टअप ब्रान्डिङ’ मा गर्ने यी १० गल्ती जसका कारण डुब्छ व्यवसाय

कुमारी बैंकको ४ लाख ५० हजार कित्ता संस्थापक सेयर बिक्रीमा, न्यूनतम मूल्य कति ?

यी हुन् लगानी सम्मेलनमा निजी क्षेत्रबाट सोकेस गरिने ३१ परियोजना, कुन क्षेत्रबाट कति ?