काठमाडौं । विश्वकै सबैभन्दा ठूलो सवारीसाधन बोक्ने पानीजहाज (जसमा २० वटा फुटबल मैदान बराबरका गाडी अटाउन सक्छन्) गत महिनाको अन्त्यतिर पहिलो यात्रा पूरा गर्दै ब्राजिलको इताजाइ बन्दरगाहमा पुगेको छ।
चीनको अग्रणी इलेक्ट्रिक र प्लग-इन हाइब्रिड गाडी निर्माता बाइडी (बीवाईडी) ले ब्राजिलेली ग्राहकलाई तुलनात्मक रूपमा सस्तो मूल्यमा हरित गाडी उपलब्ध गराउँदैछ, यद्यपि यहाँ हरित गाडी प्रवर्द्धन अझै प्रारम्भिक चरणमै छ ।
ब्राजिलको अटो उद्योगका अधिकारी र श्रमिक नेताहरू चिनियाँ कम्पनीहरूबाट ठूलो मात्रामा आउने गाडीहरूले स्वदेशी उत्पादनलाई पछाडि धकेल्ने र रोजगारीमा हानी पुर्याउने चिन्ता व्यक्त गर्छन् ।
रोयटर्सले शिपिङ तथ्यांक र कम्पनीका बयानहरूका आधारमा गरेको विश्लेषण अनुसार बाइडीले विदेश विस्तार तीव्र बनाउन बढ्दो संख्यामा आफ्नो कार्गो जहाज परिचालन गरेको छ, जसमा ब्राजिल प्रमुख लक्ष्य बनेको छ । मे महिनाको अन्त्यमा आएको यो जहाज यस वर्ष ब्राजिलमा डुंगा लगेको बीवाईडीको चौथो जहाज हो, जसबाट करिब २२ हजार गाडी ल्याइएको छ ।
बाइडी विश्वकै ठूलो इलेक्ट्रिक र प्लग–इन हाइब्रिड गाडी निर्माता हो र ब्राजिलमा विस्तार गर्ने लक्ष्य राख्ने थुप्रै चिनियाँ ब्रान्डहरूमध्ये सबैभन्दा ठूलो कम्पनी हो । ब्राजिलको मुख्य अटो संघका अनुसार चीनमा बनेका गाडीहरूको आयात यस वर्ष झन्डै ४० प्रतिशतले बढेर करिब २ लाख पुग्ने अनुमान गरिएको छ, जसले कुल साना गाडी दर्ताको करिब ८ प्रतिशत हिस्सा ओगट्नेछ ।
उद्योग र श्रमिक समूहहरू भन्छन्, ‘चीनले ब्राजिलमा अस्थायी रूपमा न्यून ट्यारिफको फाइदा उठाएर कारखाना खोल्नेभन्दा बढी निर्यातमै जोड दिइरहेको छ ।’
उनीहरूले सबै इभी आयातमा लागू हुने ट्यारिफ १० प्रतिशतबाट सिधै ३५ प्रतिशत पुर्याउने योजना एक वर्ष अघि सार्न सरकारसँग माग गरिरहेका छन् ।
इन्डस्ट्रीअल ब्राजिलका अध्यक्ष र मर्सिडिज–बेन्जका उत्पादन श्रमिक आरोआल्डो दा सिल्भाले भने, ‘विश्वका धेरै देशहरूले चिनियाँ गाडीको बाटो बन्द गरे तर ब्राजिलले गरेन । चीनले त्यसको भरपुर फाइदा उठायो ।’
अतिरिक्त उत्पादन
ब्राजिल चीनको अटो उद्योगको तीव्र विश्वव्यापी विस्तारको केन्द्र बिन्दु बनेको छ । चिनियाँ कारखानाबाट बढी उत्पादन भएर निर्यात बढेपछि चीन २०२३ मा जापानलाई उछिन्दै विश्वकै ठूलो गाडी निर्यातकर्ता बनेको हो । धेरैजसो अतिरिक्त गाडीहरू युरोप, दक्षिण-पूर्वी एसिया र ल्याटिन अमेरिकामा पठाइँदै छन् ।
ब्राजिलमा ठूलो बजार रहेको छ- बजार आकारका आधारमा यो विश्वकै छैठौं ठूलो बजार हो( जहाँ फक्सवागन, जनरल मोटर्स र जिप निर्माता स्टेलान्टिस जस्ता कम्पनीहरूले दशकौंदेखि स्थानीय रूपमा गाडी उत्पादन गर्दै आएका छन् । ब्राजिल सरकारले पनि इलेक्ट्रिक र प्लग–इन हाइब्रिड गाडीको बिक्री बढाउन नीति बनाएको छ, जुन बीवाईडीको प्रमुख क्षेत्र हो ।
यसैबीच, बीवाईडीलाई स्वदेश र विदेश दुवै ठाउँमा विस्तार गर्ने बाटो साँघुरिँदै गएको छ । स्वदेशमा बीवाईडी तीव्र मूल्ययुद्धमा फसेको छ, जसले गर्दा यसको सिगल नामक सस्तो मोडेलको मूल्य १० हजार डलरभन्दा तल झार्नुपरेको छ र नाफा कम भएको छ ।
विदेशमा युरोपले ४५.३ प्रतिशत शुल्क र अमेरिकाले १०० प्रतिशतभन्दा बढी ट्यारिफ लगाउनुका साथै चिनियाँ सफ्टवेयर प्रतिबन्ध गरेर कडा व्यापार अवरोध लगाएका छन् ।
विगतमा ब्राजिलले चिनियाँ गाडी कम्पनीलाई स्वतन्त्र प्रवेशबाट जोगाउन कदम चाले पनि अन्य देशजस्तो छिटो र कडा कारबाही गरेको छैन ।
२०१५ मा ब्राजिलले इलेक्ट्रिक गाडी प्रवर्द्धन गर्न बीवाईडी जस्ता निर्माता कम्पनीलाई ट्यारिफ छुट दिएको थियो तर गत वर्ष त्यसमा फेरि १० प्रतिशत ट्यारिफ लगाइयो । यो शुल्क हरेक ६ महिनामा बढाउँदै २०२६ सम्ममा ३५ प्रतिशत पुग्ने योजना छ ।
ब्राजिलको विकास, उद्योग र वैदेशिक व्यापार मन्त्रालयका अनुसार ट्यारिफ चाँडै बढाउने उद्योग संघको मागमाथि समीक्षा भइरहेको छ ।
बीवाईडी र अन्य चिनियाँ कम्पनीहरूले हाल ब्राजिलमा प्लग(इन हाइब्रिड र ब्याट्री–इलेक्ट्रिक गाडीमा करिब १६९ मिलियन डलर र २२६ मिलियन डलरसम्म ट्यारिफ-मुक्त आयात गर्न पाउने नीतिको फाइदा उठाइरहेका छन् । यसले पुरा कोटा सकिनुअघि धेरै गाडी ल्याउन प्रेरणा दिएको विश्लेषकहरू बताउँछन् ।
आयातको बाढी
बीवाईडीको रणनीति स्थानीय अधिकारीको कडा प्रतिरोध बिना निर्यात विस्तार गर्नेमा निर्भर छ । तर ब्राजिलमा उद्योगका प्रतिनिधिहरू बीवाईडीले स्वदेशमै उत्पादन सुरु गर्ने योजना पछि धकेलिएकोमा चिन्तित छन्।
२०२३ मा ब्राजिल सरकारले बीवाईडीलाई बाहियास्थित फोर्डको पुरानो कारखाना किनेर उत्पादन सुरु गर्ने योजना स्वागत गरेको थियो । तर निर्माण स्थलमा श्रम शोषणको अनुसन्धानका कारण अब उत्पादन २०२६ को डिसेम्बरसम्म मात्र ‘पूर्ण रूपमा सञ्चालनमा आउने’ स्थानीय अधिकारीहरूले बताएका छन् ।
अरू चिनियाँ कम्पनी जीडब्लुएमले पनि मर्सिडिज–बेन्जको पुरानो कारखानामा गाडी बनाउन थाल्ने योजना एक वर्षभन्दा बढी पछि सारेको छ। सरकारले भने यो कारखाना यसै वर्ष सञ्चालन हुने अपेक्षा गरेको छ ।
ब्राजिलको अटो संघ एएनएफएभीईएका अध्यक्ष इगोर काल्भेटले भने, ‘हामी नयाँ ब्रान्डहरूलाई ब्राजिलमा उत्पादन गर्न, स्थानीय उद्योग बढाउन, रोजगारी सिर्जना गर्न र नयाँ प्रविधि भित्र्याउन स्वागत गर्छौं । तर अत्यधिक आयातले स्वदेशी उत्पादनमा लगानी घटाउँछ भने त्यो हाम्रो लागि चिन्ताको कुरा हो ।’
इन्डस्ट्रीअलका दा सिल्भाले भने, ‘बीवाईडी कारखाना सुरु हुनुभन्दा १८ महिना अगाडि नै स्थानीय आपूर्तिकर्तासँग सम्झौता हुनुपर्ने हो तर अहिले सम्म त्यस्तो केही सुनिएको छैन ।’
‘कारखाना भए पनि यदि सबै उपकरण, विकास र प्रविधि बाहिरबाट आउँछ भने त्यसले कति मूल्य थप्छ ?,’ उनले थपे ।
राष्ट्रपति लुला दा सिल्भाको बामपन्थी सरकारले रोजगारी र वातावरण जोगाउने प्रयास गरिरहेको छ । आगामी नोभेम्बरमा कोप ३० विश्वव्यापी जलवायु सम्मेलन आयोजना गर्न लागेको ब्राजिलले आफ्नो हरित छवि बलियो पार्न उद्योग फिर्ता ल्याउन चाहन्छ ।
तर ब्राजिलको हरित गाडी बजार अझै पनि चिनियाँ आयातमा निर्भर छ । ब्राजिलको ईभी संघ एबीभीईका अनुसार ब्राजिलमा बिक्री हुने इलेक्ट्रिक गाडीमध्ये ८० प्रतिशत चिनियाँ हुन् ।
ब्राजिलमा लिथियम लगायत ईभी ब्याट्री बनाउन चाहिने खनिज प्रशस्त छन् तर सबै आवश्यक पाटपुर्जा उत्पादन गर्ने पूर्वाधार अझै नभएको जीडब्लुएम ब्राजिलका सरकारी सम्बन्ध निर्देशक र एबीभीईका अध्यक्ष रिकार्डो बास्टोसले भने ।
जीडब्लुएमले २०२१ मा वार्षिक ५० हजार गाडी उत्पादन क्षमताको कारखाना किनेर यस जुलाईदेखि हवाल एच ६ एसयूभी उत्पादन सुरु गर्ने तयारी गरेको छ । बास्टोसका अनुसार करिब १०० वटा ब्राजिलेली आपूर्तिकर्तासँग सम्झौता गर्न छलफल भइरहेको छ ।
मस्कको रोबोट्याक्सीमा डेमोक्र्याटको हस्तक्षेप
कमजोर मागले फरारीको दोस्रो ईभी २०२८ सम्मका लागि स्थगित
