काठमाडौं । सुनको मूल्य प्रतिऔंस करिब ४ हजार अमेरिकी डलर वरिपरि स्थिर छ, यद्यपि बजारमा तीव्र उतारचढाव देखिएको छ । एक वर्षभित्र ऐतिहासिक उचाइमा पुगेको सुनले सन् १९७९ पछि सबैभन्दा बलियो वार्षिक वृद्धि गर्न लागेको छ ।
केन्द्रीय बैंकहरूले ठूलो परिमाणमा सुन खरिद गरिरहेका छन्, सुनमा आधारित इटीएफ (इन्भेस्टमेण्ट फन्ड –स्टक मार्केटमा सेयर जस्तै किनबेच गर्न सकिन्छ) मा लगानी बढेको छ र खुद्रा लगानीकर्ताहरूले बार वा सिक्का खरिद तीव्र रूपमा बढाएका छन् ।
यद्यपि हालको उछालपछि पनि सुन अझै करिब ९ प्रतिशतले आफ्नो सर्वकालीन उच्च ४ हजार ३५० डलरभन्दा तल छ, जुन केही साताअघि मात्रै पुगेको थियो ।
यो वृद्धि प्रायः सहज मौद्रिक नीतिको अपेक्षाबाट आएको हो । यस वर्ष धेरै केन्द्रीय बैंकहरूले ब्याजदर घटाए, तर अमेरिकी फेडरल रिजर्भ सावधानीपूर्वक अगाडि बढेको छ, जसले लगानीकर्तालाई अनिश्चिततामा पारेको छ । ब्याजदर घट्दा सुन बाँडफाँड गर्ने सम्पत्तिहरू (जस्तै बन्ड) भन्दा आकर्षक हुन्छ ।
यो पनि पढ्नूहोस् : सुन–चाँदीको मूल्यमा एकैदिन दशककै ठूलो गिरावट
तर केही विज्ञहरूका अनुसार सुनका ‘सुनिला दिनहरू’ सकिँदै छन् । विश्व अर्थतन्त्र सुधारिँदै छ, मुद्रास्फीति दबाब घट्दै छ र सुरक्षित लगानीप्रतिको माग केही कमजोर भएको छ । वास्तविक ब्याजदर अझै उच्च भएकाले सुन जस्ता बिना प्रतिफलका सम्पत्तिहरू कम आकर्षक देखिएका छन् । साथै पछिल्ला महिनाहरूमा भूराजनीतिक तनाव घटेका छन् जसले पहिले मूल्यलाई समर्थन गरेको थियो ।
लगानीकर्ताहरू अहिले सेयर र उच्च प्रतिफल क्रेडिट बजारतर्फ सर्दैछन् जसले तत्काल सुनप्रतिको माग घटाएको छ । वस्तु विश्लेषकहरूका अनुसार सुन बिस्तारै घट्न सक्छ तर ठूलो गिरावट सम्भावना छैन । केन्द्रीय बैंकहरूको खरिद पनि आगामी वर्ष केही कम हुनसक्छ । धेरै देशहरूले मुद्राको जोखिमबाट जोगिन सुनको भण्डार बढाएका हुन् तर यदि त्यसमा कमी आयो भने छोटो अवधिमा मूल्य हल्का घट्न सक्छ ।
यद्यपि २०२३ भन्दा मूल्य धेरै माथि रहने अर्थशास्त्रीहरूको अनुमान छ । संरचनात्मक माग, दीर्घकालीन लगानी र अनिश्चितताहरूले मूल्यलाई समर्थन गर्नेछन् ।
अक्टोबर महिनामा दश वर्षयताकै ठूलो एकदिने गिरावट देखियो, जसले बजारमा अल्पकालीन हलचल ल्यायो । तर महिनाको अन्त्यसम्म सुन झन्डै ५ प्रतिशतले माथि थियो, जसले यसको मजबुती देखायो ।
विज्ञहरूले यसलाई ‘स्वस्थ विश्राम’ भनेका छन्—लगातार महिनौंको तीव्र वृद्धिपछि स्वाभाविक विराम । बलियो अमेरिकी डलरले सुनलाई महँगो बनाएको छ जसले विदेशी खरिदमा दबाब बढाएको हो ।
दीर्घकालीन संकेतहरू भने अझै सकारात्मक छन् । प्रमुख लगानी बैंकहरू सुनप्रति आशावादी छन् । यूबीएसले आगामी १२ महिनाभित्र प्रतिऔंस ४ हजार २०० डलर पुग्ने लक्ष्य राखेको छ र राजनीतिक जोखिम तथा बजार अस्थिरताले यसलाई ४ हजार ७०० डलर सम्म पुर्याउन सक्ने बताएको छ ।
गोल्डम्यान स्याचले भने २०२६ को अन्त्यसम्म ४ हजार ९०० डलर पुग्ने अनुमान गरेको छ, जसलाई दीर्घकालीन संस्थागत लगानी र सुनमा आधारित हेजिङ मागले समर्थन गर्नेछ ।
त्यसैबीच एचएसबीसीले सुनको गति २०२६ को पहिलो ६ महिनामा चरममा पुग्ने बताएको छ । यसको अनुमानमा २०२५ भरि मूल्य ३ हजार ७०० देखि ४ हजार ५० डलर बीच रहनेछ भने २०२६ मा ३ हजार ६०० देखि ४ हजार ४०० डलर को दायरामा व्यापार हुनेछ । बैंकले वर्षको अन्त्यसम्म मूल्य ३ हजार ९५० डलर हुने र २०२६ अन्त्यसम्म ३ हजार ८०० डलर मा पुग्ने सम्भावना जनाएको छ ।
एचएसबीसीका अनुसार ‘अधिकृत क्षेत्रको खरिद’ नै हालको उछालको मुख्य आधार हो, तर उच्च मूल्यले अहिले ‘भौतिक माग घटाउँदै’ गएको चेतावनी पनि दिएको छ ।
तर सबै विश्लेषकहरूको निष्कर्ष एउटै छ—अस्थायी गिरावटले दीर्घकालीन उकालो अन्त्य भएको संकेत गर्दैन । सुन अझै पनि मुद्रास्फीति, ऋण जोखिम र भूराजनीतिक घटनाविरुद्ध बीमाको रूपमा प्रमुख सम्पत्ति रहन्छ ।
आगामी चालहरू मौद्रिक नीति र विश्व परिस्थितिमा निर्भर हुनेछन् । फेडरल रिजर्भको डिसेम्बरको निर्णय निर्णायक हुन सक्छ— यदि ब्याजदर घटाउने संकेत आयो भने सुन फेरि उकालो लाग्न सक्छ । तर, यदि मुद्रास्फीति कम र अर्थतन्त्र स्थिर रह्यो भने मूल्य अहिलेको स्तर वरिपरि स्थिर रहन सक्छ ।
संक्षेपमा सुन अहिले पनि सुधारप्रतिको आशावाद र जोखिमप्रतिको सतर्कता बीचको सन्तुलनमा छ । ४५ वर्षपछि पनि यो विश्व बजारमा सबैभन्दा बढी हेरिने र बहस गरिने सम्पत्तिमध्ये एक रहँदै आएको छ ।
टेस्ला शैलीमा ‘रिभियन’ले पनि सीईओ आरजे स्क्यारिन्जलाई ४.६ अर्ब डलरको तलब प्याकेज दिने
