काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बुधबार भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले उनलाई नयाँ दिल्लीले रूसबाट तेल किन्ने कार्य रोक्ने आश्वासन दिएको बताएका छन् ।
‘मोदीले आज मलाई आश्वासन दिए कि उनीहरूले अब रूसबाट तेल किन्ने छैनन् । यो ठूलो कदम हो,’ ट्रम्पले ह्वाइट हाउसको ओभल अफिसमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा भने, ‘अब हामीले चीनलाई पनि यही गर्न लगाउनुपर्छ ।’
वाशिङ्टन नयाँ दिल्लीले रूसबाट कच्चा तेल किनिरहेकोमा असन्तुष्ट भएको ट्रम्प बताउँछन् । किनभने त्यसले मस्कोलाई युक्रेनमा आफ्नो ‘मुर्ख युद्ध’ जारी राख्न सहयोग पुर्याइरहेको छ ।
तर उनले स्पष्ट पारे कि भारतले तुरुन्तै तेल किन्ने बन्द गर्ने छैन । ‘यो तुरुन्तै हुने होइन, केही प्रक्रिया हुनेछ,’ ट्रम्पले भने, तर उनले स्पष्ट समयसीमा भने बताएनन्।
सीएनबीसीले भारतको पेट्रोलियम तथा प्राकृतिक ग्यास मन्त्रालयसँग टिप्पणीका लागि सम्पर्क गरेको थियो, तर तत्काल प्रतिक्रिया प्राप्त भएन ।
भारतको रूसबाट तेल आयात अमेरिकासँगको सम्बन्धमा विवादको विषय बनेको छ । ट्रम्पले गत अगस्टमा भारतमाथि थप २५ प्रतिशत शुल्क लगाउँदै कुल कर ५० प्रतिशत पुर्याएका थिए जबकि भारतले अमेरिकाको रूससँगको व्यापारप्रति असन्तोष जनाएको छ ।
‘यदि भारतले रूसी तेल किन्ने बन्द गर्छ भने युद्ध अन्त्य गर्न धेरै सजिलो हुनेछ,’ ट्रम्पले भने, ‘उनीहरूले मलाई छोटो अवधिभित्र रूसबाट तेल नकिन्ने र युद्ध सकिएपछि मात्र पुनः किन्ने आश्वासन दिएका छन् ।’
बिहीबार ब्रेन्ट क्रुड फ्युचर्स ०.८२ प्रतिशत बढेर प्रति ब्यारेल ६२.४३ डलरमा पुगेको थियो जबकि अमेरिकी वेस्ट टेक्सास इन्टरमेडिएट फ्युचर्स ०.८९ प्रतिशत बढेर ५८.७९ डलरमा पुगेको थियो ।
भारत रूसी तेलका सबैभन्दा ठूला खरिदकर्तामध्ये एक हो । अनुसन्धान संस्था केपलरका तथ्यांकअनुसार रूसले दैनिक करिब ३.३५ मिलियन ब्यारेल कच्चा तेल निर्यात गर्छ, जसमा भारतले करिब १.७ मिलियन ब्यारेल र चीनले १.१ मिलियन ब्यारेल लिन्छन् ।
नयाँ दिल्लीले आफ्नो खरिदको बचाउ गर्दै ऊर्जामन्त्री हरदीपसिंह पुरीले जुलाईमा सीएनबीसीसँग भनेका थिए कि भारतले विश्व ऊर्जा मूल्य स्थिर राख्न सहयोग गरेको र त्यसका लागि अमेरिकाले नै प्रोत्साहन दिएको थियो ।
‘यदि त्यतिबेला सबै देशहरूले तेल किन्ने बन्द गरेका भए प्रति ब्यारेल मूल्य १३० डलरसम्म पुग्थ्यो । त्यो अवस्थामा हामीलाई — अमेरिकासहितका मित्र राष्ट्रहरूले — ‘मूल्य सीमा भित्र रहेर रूसी तेल किन्नुहोस्’ भनेर सल्लाह दिएका थिए,’ पुरीले भनेका थिए ।
रूसको कच्चा तेल बिक्री सन् २०२२ मा युक्रेनमाथि आक्रमण गरेपछि जी–७ राष्ट्रहरू र युरोपेली सङ्घले मूल्य सीमाअन्तर्गत राखेका छन् ।
यो मूल्य सीमा प्रति ब्यारेल ४७.६ डलरमा निर्धारण गरिएको, मस्कोको तेल निर्यातबाट हुने आम्दानी घटाउने र युक्रेनमा युद्धका लागि लगानी गर्ने क्षमतालाई सीमित गर्ने उद्देश्यले लागू गरिएको हो ।
