काठमाडौं । भारतीय विश्वविद्यालयले नेपालको प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद (सीटीईभीटी)बाट मान्यता लिएको भन्दै अवैध रूपमा नर्सिङ पढाइरहेको पाइएको छ । जनकपुरको मालपोत मार्गमा विगतमा मिथिला नर्सिङ क्याम्पस सञ्चालन भइरहेको भवनमा गुपचुप रुपमा नर्सिङ कार्यक्रम सुरु भएको खबर नेपाल नर्सिङ परिषदमा आएपछि यो घटना बाहिर आएको हो ।
परिषदले गोप्य सूचना पाएपछि सामाजिक सञ्जालमा थुप्रै भ्रामक विज्ञापन समेत फेला परेको नर्सिङ परिषदले जनाएको छ । विज्ञापनमा सीटीईभीटी जस्तै देखिने ड्रेस र त्यहाँ विद्यार्थीलाई दोस्रो वर्षमा अध्ययनरत भन्दै गरेको विज्ञापन देखिएपछि विगतका वर्षहरूदेखि यो अवैध गतिविधि सुरु भएको हुनसक्ने अनुमान परिषदले गरेको छ ।
गोप्य सूचना र विज्ञापन पछि यो विषयमा थप अनुसन्धान गर्न परिषदले सीटीईभीटीलाई जानकारी गराएको जनाएको छ । यस्ता गलत गतिविधिबाट जोगिन भन्दै परिषदले सूचनासमेत जारी गरेको परिषदका अध्यक्ष प्राध्यापक सरला केसीले बताइन् ।
उनका अनुसार एसियन इन्टरनेश्नल युनिभर्सिटी मणिपुर विश्वविद्यालयले सीटीईभीटीको सम्बन्धन जोडेर जनकपुरमा तीन वर्षको डिप्लोमा नर्सिङ कोर्ष सुरु गरिरहेको छ । जहाँ ‘करिअर केयर कन्सलटेन्सी’ नामक संस्थाले एसईई उत्तीर्ण गरेका विद्यार्थीलाई भर्ना गरी तीन वर्षे कोर्स सुरु गरेको छ ।
नेपालको सीटीईभीटीको मान्यता प्राप्त गरेको भन्दै भारतीय विश्वविद्यालयले अवैध रुपमा नर्सिङ कोर्स सञ्चालन गरिरहेको संकेत परिषद्ले पाएपछि उसले सार्वजनिक सूचना नै जारी गरेको छ । सूचनामा भनिएको छ, ‘हाल विभिन्न सामाजिक सञ्जालमा डिप्लोमा इन नर्सिङ असिस्टेन्ट कोर्स लगायतका कार्यक्रमहरूमा नेपाल बाहिर अध्ययन गराउने भनि विज्ञापन गरेको पाइएको सम्बन्धमा परिषदको ध्यानाकर्षण गराएको पाइएको छ ।’
परिदषका अनुसार भारतको एसियन इन्टरनेशनल युनिभर्सीटी मणिपुरले नेपालको सीटीईभीटीको नाम जोडेर तीन वर्षे डिप्लोमा इन नर्सिङ असिस्टेन्ट कोर्स गराइरहेको पाइएको छ ।
टिकटकमा प्रचार
सामाजिक सञ्जालमा सञ्जिव कुमार शाह नामक टिकटक आइडीमा अनेक प्रचार गरिएका छन् । के तपाईं नर्सिङ गर्ने सोचमा हुनुहुन्छ र सिट पाउनुभएको छैन ? नेपाल सीटीईभीटीबाट सम्बन्धन प्राप्त संघम युनिभर्सिटी राजस्थानी र एसियन इनटरनेश्नल युनिभर्सिटी मणिपुर, सन्दीप युनिभर्सिटी, महाराष्टलाई सम्झनुहोस भनिएको छ ।
जहाँ सम्पर्कको लागि करिअर केयर कन्सलटेन्सी जनकपुरधाम मुरली चोक भनिएको छ र सम्पर्कको लागि नम्बर पनि राखिएको छ । नर्सिङ कोर्समात्र नभई एचए, बिटेक इन्जिनियरिङ लगायतका अन्य कोर्सबारे पनि त्यहाँ प्रचार गरिएको छ । विज्ञापनमा बोल्नेहरूलाई नै कोर्सको शुद्ध उच्चारण गर्नसमेत आउँदैन ।
प्रचारमात्र होइन त्यहाँ हुबहु सीटीईभीटीसँग मेल खाने ड्रेसमा पढिरहेका विद्यार्थीहरू पनि देखिन्छन् । परिषदका रजिष्ट्रार सकुन्तला प्रजापति विभिन्न भारतीय विश्वविद्यालय र सीटीईभीटीको नामबाट धेरै विद्यार्थीको जीवन बर्बाद भएको हुन सक्ने बताउँछिन् । उनी भन्छिन्, ‘सामाजिक सञ्जालमै म दोस्रो वर्षमा अध्ययनरत भनेका बहिनीहरूको आवाज पनि सुनिन्छ, अब उनीहरूको भविष्य के हुन्छ ?’
ठगीको उजुरी
अवैध रुपमा नर्सिङ कोर्स सुरु भइरहेको यकिन भएपनि त्यो कहिलेबाट सुरु भएको हो, हाल कति विद्यार्थी अध्ययनरत छन् भन्ने विषयमा भने एकिन जानकारी भएको छैन । बरु यो संस्था अवैध हो भन्ने थाहा पाएपछि विद्यार्थी र अभिभावक मानसिक तनावमा परेका छन् । कतिपयले ठगीको मुद्दा दर्ता गराउने तयारी पनि गरिरहेका छन् । अध्यक्ष केसीका अनुसार त्यो संस्थालाई इण्डियन नर्सिङ काउन्सिलले पनि मान्यता दिएको छैन।
उनी भन्छिन्, ‘यसले त विद्यार्थीलाई नराम्ररी ठग्यो कतिको भविष्य बर्वाद बनायो एकिन छैन, किन कि न त्यो संस्था दर्ता छ न त्यहाँ पढेका विद्यार्थीले नाम दर्ता नै गर्न पाउँछन्, त्यहाँ ‘डिप्लोमा नर्सिङ असिस्टेन भन्ने कोर्स सुरु गरेको रहेछ जो हामी परिषदमा दर्ता हुँदैन ।’
‘भारतमा प्लस टु नगरी नर्सिङको पढाइ हुँदैन । नेपाली सीटीईभीटीको सम्बन्धन भनेको छ । नेपाली सीटीईभीटीले विदेशी विश्वविद्यालयलाई सम्बन्धन दिँदैन, उनी भन्छिन्, ‘यो सबै झुट हो । तर, कक्षा चाहिँ सुरु भइरहेको छ । भन्ने जानकारी आएको छ । यो केसमा हामी भन्दा पनि विशेष सीटीईभीटी जोडिएको छ, हामी नाम दर्ता गर्ने बेलामा मात्र जोडिन्छौ । सीटीईभीटीलाई जानकारी गराएका छौं । यो विषयमा छानबिन हुँदैछ ।’
केसीका अनुसार जुन विषय अहिले पढाइ भइरहेको छ भन्नमा आएको छ यो विषयको कोर्समा नाम दर्ता लाइसेन्स नै दिँदैन । परिषदले एसईईपछि तीन विषयमा मात्र नाम दर्ता गर्छ । एउटा एसईईपछि पढाइ हुने डेढ वर्षको एएनएम कोर्स जुन अहिले बन्द भइसकेको छ । अर्को एसईईपछि तीन वर्ष पढ्ने पीसिएल नर्सिङ र अर्को प्लसटु गरेर चार वर्ष पढेका बिएस्सी गरेका नर्स र अर्को मिडवाइफ गरेकाहरूको मात्र परिषदमा नाम दर्ता हुन्छ । अहिले त्यहाँ पढाइ भइरहेको भनिएको विषयमा नेपालमा नाम दर्ता नै नहुने केसी बताउँछिन् ।
सीटीईभीटीको टोली जनकपुरमा
सीटीईभीटीबाट मान्यता प्राप्त कोर्स भन्दै भारतीय विश्वविद्यालयले नर्सिङ पढाइ सुरु गरेको विषयमा अध्ययन गर्न सीटीईभीटीको टोली जनकपुर गएको छ । सीटीईभीटीका सचिव महेश भट्टराईले यो विषयमा अध्ययन गर्न टोली जनकपुर गएकाले अध्ययन गरेपछि मात्र एकिन जानकारी दिन सकिने बताए ।
उनले सीटीईभीटीले विदेशी विश्वविद्यालयलाई मान्यता दिने प्रावधान नभएकाले मान्यता दिने अवस्था नभएको बताए । ‘हामीलाई पनि जानकारी आएको छ, खास कुरो के हो अध्ययन हुन्छ, टोली गइसकेको छ, खासमा कुरोको चुरो केहो टोली फर्केपछि भन्न सकिन्छ,’ भट्टराईले भने ।
उनले अवैध रुपमा गतिविधि सञ्चालन भएको पाइए कारवाही गर्ने बताए । उनी थप्छन्, ‘हामीले विदेशी शैक्षिक संस्थालाई सम्बन्धन दिनै मिल्दैन र दिँदैनौं पनि, सीटीईभीटीको नाममा गलत धन्दा गर्नेलाई त्यत्तिकै छोडिँदैन, कारवाही गर्छौं ।’
यो विषमा भने स्थानीय सरकारलाई कुनै जानकारी छैन । अवैध नर्सिङ कोर्स सञ्चालन गरेको विषयमा आफूलाई कुनै जानकारी नभएको जनकपुरधाम उपमहानगरपालिकाका प्रमुख मनोजकुमार शाह बताउँछन् ।
‘हामीलाई यो विषयमा कुनै जानकारी पनि छैन, कसैले भनेको पनि छैन, बरु संस्थाको नाम भन्नुहोस् हामी त्यो ठाउँमा तुरुन्तै छापा मार्छौं ,’ उनले भने । जिल्ला प्रशासन कार्यालयका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी उमेश कुमार दाहालले पनि यो विषयमा आफूलाई कुनै जानकारी नभएको बताए । जिल्ला प्रहरी कार्यालयले पनि कुनै जानकारी नभएको जनाएको छ ।
परिषदका अध्यक्ष केसी भन्छिन्, ‘सबैलाई नर्सिङ पढ्ने हुटहुटी छ, यो बच्चाहरूको बिजोग हुन्छ एउटा तीन वर्ष समय जान्छ, अर्को पैसा जान्छ सँगै मानसिक तनाव पनि हुने भयो । यत्रो लगानी गरिसकेपछि त्यो लगानीको अर्थ नहुने भएपछि त विद्यार्थीमात्र होइन अभिभावकलाई पनि मानसिक तनाव हुने भयो । अहिले अभिभावक बच्चा सबैलाई भर्ना नगर्न नगराउन सुसूचित गराएका छौं ।’
