मोनालिसाले के गरिरहेकी छन् ? पहिलो हेराइमा नै विश्वको प्रशिद्ध तस्बिर मुस्कुराइरहेको देखिन्छ । फेरि हेर्नुहोस उनको मुस्कान बिग्रिएको देखिन्छ । अनि फेरि हेर्दा लाग्छ कि यो एक प्रकारको मुस्कान हो । लियोनार्दो दा भिन्चीले स्फुमाटो’को प्रयोगबाट मोनालिसाको अनुहारका रेखाहरुमा अस्पष्ट धमिलो प्रभाव पारेका छन् । तपाईंले जतिपटक तस्बिरमा हेर्नुहुन्छ तपाईंलाई तस्बिरमा के भइरहेको छ भन्ने लाग्छ ।

कोभिड महामारीपछिको विश्व अर्थतन्त्र पनि मोनालिसा जस्तै भएको छ । तपाईंले जतिपटक हेर्नुहुन्छ, फरक देख्नुहुन्छ । विश्वव्यापी बैंकिङ क्षेत्रमा देखिएको अराजकताका कारण धेरै विज्ञहरुले विश्वको अर्थतन्त्र मन्दीमा ‘हार्ड ल्यान्डिङ’ हुन लागिरहेको बताएका छन् । त्यस्तै, केहीले ‘नो ल्यान्डिङ’को समेत अनुमान गरेका छन् ।

पूर्वानुमान गर्न कठिन भएको छ । आइएमएफले आफ्नो गत अक्टुबर र अप्रिलमा प्रकाशन गरेको ग्लोबल आउटलुक संस्करणमा ६० पटकसम्म ‘अनिश्चितता’ शब्दको प्रयोग गरेको छ । अमेरिकाको फेडरल रिजर्ब बैंकले गत मार्चमा बैंकिङ ब्याजदरको विषयमा के निर्णय गर्छ भन्नेमा कसैको एकमत थिएन, कसैले बढ्ने, कसैले घट्ने त कसैले कटौति हुने अनुमान गरेका थिए, तर रिजर्ब बैंकका बैठकहरुले लगानीकर्ताहरुलाई अप्रत्यासित निर्णय दियो । गत महिनामा भएको युरोपियन केन्द्रीय बैंकको बैठकमा बैंककी अध्यक्ष क्रिस्टिन लागार्डले आगामी दिनहरु कसरी अगाडि बढ्छन भनेर भन्न नसकिने बताइन् ।

आधिकारिक तथ्यांकमा काम गर्ने अधिकारीहरुले वास्तविक तस्बिर बुझ्न संघर्ष गरिरहेका छन् । उनीहरुले जिडिपी देखि रोजगारीसम्मको तथ्यांकलाई अद्यावधिक गरिरहेका छन्, तर अनुमानभन्दा परिवर्तन भइरहेको छ । युरो क्षेत्रमा सामान्य भन्दा चारगुणा बढी मात्रामा जिडिपीको परिमार्जन गरिएको छ । मार्च महिनामा ब्रिटेनको तथ्यांक कार्यालयले ठूलो परिमार्जन गर्ने काम गरेको छ । गतमहिना अस्ट्रेलियाका तथ्यांकविदहरुले २०२२ तेस्रो त्रैमासको उत्पादन वृद्धिको अनुमान घटाएका छन् ।

विश्व कतातिर गइरहेको छ ? सायद विश्व धेरै अस्थिर अवस्थाबाट गुज्रिरहेको छ । युरोपले गतवर्ष विगत सात दशक यताकै ठूलो भू–युद्ध, आपूर्ति श्रृंखलामा अवरोध, उर्जा संकट र बैंकिङ क्षेत्रमा उथलपुथल देख्यो ।

तैपनी खेलमा गहिरो संरचनात्मक परिवर्तनहरु पनि भइरहेका छन् । जुन पहिलो कोभिड–१९ सँग सम्बन्धित छन् । पुरै विश्व नै महामारीका कारण भएका भिमकाय लकडाउनबाट लड्ने र उठ्ने काम गर्यो । जसले अर्थतन्त्रको संख्यात्मक वृद्धिलाई मौसमी हिसाबले प्रहार गर्ने काम गर्यो । फेबु्रअरीमा आम मानिसहरुको आधारभूत जीवनका आवश्यकताहरु हल गर्न मुद्रास्फितिले निकै कठिन स्थिति सिर्जना गर्न पुग्यो ।

सन् २०२२ को अन्तिम चौमासिक अवधिमा मुद्रास्फिति ३.१ प्रतिशतबाट बढेर ४.३ प्रतिशतमा पुग्यो । जसलाई युरो क्षेत्रमा सामान्य रुपमा लिन कठिन बन्यो । कामिल कोभारका मुडिज विश्लेषकले मौसमी समायोजनको आधारमा मार्च महिनामा न्यूनतम ०.२ र अधिकतम ०.४ प्रतिशत मुद्रास्फिति कायम रहेको बताएका छन् ।

महामारीको क्रममा मानिसहरुले अफिसियल सर्वेहरुमा आफ्नो मत व्यक्त गर्न अस्विकार गरिरहेको देखिन्छ । जुन कुरा अमेरिकामा भ्याक्सिन लगाउनको लागि गरिएको सर्वे र बेलायतमा श्रम शक्ति सर्वेमा देखिएको थियो । जतिबेला मानिसहरुले जनाएका प्रतिक्रियामा आधा मात्रै मिलेको थियो । मानिसहरु सरकारी सर्वेक्षणप्रति उत्साहित नभएको देखिन्छ । जसले सर्वेयरहरु अथवा तथ्यांकविदहरुलाई समस्या बनाएको छ ।

वास्तविक तथ्यांकको अभावले पनि बेरोजगार र मानिसहरुको भविष्यबारेको आफ्नो अनुमानलाई समेट्न समस्या भइरहेको छ । अहिले सामान्यतया मन्दीकै कारण आम मानिसमा आएको बिचलनले गर्दा कसरी समस्याहरुलाई सम्बोधन गर्ने भन्ने विषयमा कठिन भइरहेको तथ्यांकविदहरुले औंल्याएका छन् । तर, विश्वमा धनी मानिसहरुको सम्पत्ति भने वर्षेनी ९ प्रतिशतका दरले वृद्धि भइरहेको छ ।

लगानीकर्ता र तथ्यांकविदहरुले विश्वको अर्थतन्त्रमा देखिएको अस्थिरता र मन्दीलाई विस्तारै बझ्नेछन् । महामारीको प्रभाव फिक्का हुँदै जानेछ तर मौसमी समस्या समायोजनमा भने समस्या बढ्दै जानसक्छ । अर्थशास्त्रीहरु भविष्यवाणीको अनुमान गर्न सहयोग पुग्ने वैकल्पिक तथ्यांक संकलन गर्न सक्षम हुँदैछन्, जसले आगामी दिनमा आउन सक्ने समस्यालाई निर्णायक हिसाबले सम्बोधन गर्न केही हदसम्म सफल हुने अनुमान गरिएको छ । तर यो विषय सरकार र व्यवसायीहरुलाई सान्त्वना दिनको लागि र प्रयास गर्नको लागि सकारात्मक अन्वेषण हुनसक्छ तर, विश्व अर्थतन्त्रमा अझै केही समय ‘स्फुमटा’ रह्यो भने पनि अचम्म मान्नुहुँदैन । एजेन्सीको सहयोगमा ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

जलवायु परिवर्तनले फैलिँदै मलेरिया, अफ्रिकामा कहिल्यै निर्मूल भएन

विश्वका धेरै देशहरूमा प्रतिबन्धित छन् भारतीय फुड आइटम

दक्षिण कोरियाद्वारा पहिलो पृथ्वी नानोस्याटेलाइट प्रक्षेपण

एसईईपछि कुन विषय पढ्दा सजिलै पाइन्छ जागिर ? यस्तो छ विज्ञको सुझाव

अर्बौं लगानीमा एकै वर्ष खुले दर्जन बढी तारे होटल

यी हुन् विश्वका सबैभन्दा लामो पाँच रेलमार्ग