काठमाडौं । सन २०१९ को अन्तिम महिनादेखि देखापरेको कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) विरुद्धको खोप तयार भइसकेको छ ।

खोप निर्माणमा विश्वका महाशक्ति देश अमेरिकादेखि बेलायत, रसिया, भारत, चीन, दक्षिण कोरिया जस्ता देशहरु खोप निर्माण गरिरहेका छन् । भारत र कोरियाले अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयको एस्ट्रेजेनेकाको खोप उत्पादन गरिरहेका छन् भने अन्य देशले आफ्नै खोप बनाइरहेका छन् ।

अहिले विश्वभर फाइजर बायोटेक, मोडेर्ना, एस्ट्रेजेनका (कोभिशिल्ड लगायत), जोन्सन एण्ड जोन्सन, स्पुतनिक–५, सिनोभ्याक्स (भेरोसेल), नोभाभ्याक्स र भारत बायोटेकका खोप प्रयोगमा छन् ।

कोभिड महामारीले विश्वमा ठूलो परिमाणको जनधनको क्षति पुर्याइसकेको छ । कोभिड महामारीबाट मुक्ति पाउने एकमात्र उपाय यस विरुद्धको खोप हो भन्नेमा अब दुईमत छैन ।

तर, खोप खरिदका लागि ठूलो परिमाणको धनराशी खर्च गर्नुपर्ने बाध्यता पनि आइलागेको छ । खोप उत्पादक कम्पनीहरुमध्ये केहीले अझै पनि खोपको मूल्य सार्वजनिक गरिरहेका छैनन् । संसारभरकै सरकारहरु खोप किनेर आफ्ना नागरिकलाई लगाउन हतारिएका भएपनि खोपको उपलब्धता र मूल्यमा पारदर्शिता नभएको कारण अन्योलको अवस्था कायमै छ ।

कोभिड विरुद्धको खोपमध्ये केहीको दुई मात्रा र केहीको एक मात्रा लगाए पुग्ने बताइएको छ । एक पटक मात्रा पुर्याएर खोप लगाएपछि फेरि कति समयपछि खोप लगाउनु पर्छ वा दोहोर्याउनै पर्दैन भन्ने बारेमा पनि यकिन भइसकेको छैन ।

विश्व बजार २ खर्ब १७ अर्ब डलरको

पपुलेसन म्याटर्स डट ओआर्जीका अनुसार अहिले विश्वको जनसंख्या ७ अर्ब ८८ करोड ४९ लाख भन्दा बढी छ । यस्तै, स्टाटिस्टा डटकमका अनुसार १४ वर्षभन्दा कम उमेरको जनसंख्या १ अर्ब २ करोडको हाराहारीमा छ ।

कोभिड विरुद्धको खोप १२ वर्षभन्दा कम उमेरका व्यक्तिहरुलाई मात्रै लगाइएको छैन । यो तथ्यांकलाई हेदा विश्वको करिब ७ अर्ब मानिसलाई कोभिड विरुद्धको खोप लगाउनु पर्ने देखिन्छ ।

बायोस्पेस डटकमले अहिले लगाइरहेको कोभिड विरुद्धका खोपको मूल्य उल्लेख गरेको छ । बायोस्पेस डटकमका अनुसार फाइजरको मूल्य प्रतिडोज १९.५ अमेरिकी डलर, मोडेर्नाको प्रतिडोज २५ देखि ३८ (औसतमा ३१) डलर, एस्ट्रेजेनेकाको प्रतिडोज ५ डलर, जोन्सन एण्ड जोन्सनको प्रतिडोज १० डलर, स्पुतनिक–५ को प्रतिडोज १० डलर, सिनोभ्याक्स (भेरोसेल) को प्रतिडोज ३० डलर र भारत बायोटेकको प्रतिडोज २ अमेरिकी डलर मूल्य रहेको छ ।

यीमध्ये जोन्सन एण्ड जोन्सनको एक डोज मात्रै खोप लगाए पुग्छ भने अन्य सबै खोप २ डोज लगाउनु पर्छ । एक डोजका दरले मात्रै हिसाब गर्दा पनि विश्वभरका करिब ७ अर्ब मानिसलाई कोभिड विरुद्धको खोप लगाउन १४ अर्ब डोज खोप चाहिन्छ, जसको मूल्य करिब २ खर्ब १७ अर्ब अमेरिकी डलरभन्दा बढी हुन आउँछ । खोपको मूल्य प्रतिडोज औसतमा ३१ अमेरिकी डलरका दरले हिसाब गर्दा २ खर्ब १७ अर्ब अमेरिकी डलर बराबर निस्किएको हो ।

नेपाल नै ७३ अर्ब रुपैयाँको बजार

केन्द्रीय तथ्यांक विभागका अनुसार अहिले नेपालको जनसंख्या करिब ३ करोड छ । यसमध्ये १४ वर्षभन्दा कम उमेर समहुको जनसंख्या करिब ९२ लाख छ । करिब २ करोड जनतालाई प्रतिडोज ३१ अमेरिकी डलरका दरले किनेर दिने हो भने ६२ करोड डोज खोप आवश्यक पर्छ ।

यो खोपको मूल्य प्रतिडोज ३१ अमेरिकी डलरका दरले आजको विनियमदर (प्रतिडलर ११९ रुपैयाँ) अनुसार ७३ अर्ब ७८ करोड रुपैयाँभन्दा बढी हुन आउँछ । तर, नेपालले विभिन्न मित्रराष्ट्र तथा छिमेकी दशहरुबाट सित्तैमा पाएको र कोभ्याक्स सुविधा अनुसार पनि निःशुल्क खोप पाएकोले सो बराबरको रकम खर्च गर्नु नपर्ने हुन सक्छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

स्याबास निराकार, बधाई लक्ष्मी मोटर्स

पुरै गाउँको १५० बिगाहा जग्गा आफ्नो भएको प्रमाण मालपोतमा पेस गरेपछि…

जिपीलाई एसियाकै ठूलो श्वासप्रश्वास उपचार केन्द्र बनाइँदै

पर्यटक बढ्दा होटल क्षेत्र नाफामा, ३९ प्रतिशतसम्मको ग्रोथ

योग र ध्यानमा जोड दिनु आवश्यक छ : उपप्रधानमन्त्री श्रेष्ठ

जेठमा पनि घट्यो बैंकहरूको ब्याजदर, कुन बैंकको कति ?