काठमाडौं । इकोनोमिस्ट इन्टेलिजेन्स युनिट (ईआईयू) ले व्यापारका हिसाबले विश्वका उत्कृष्ट देशको सूची सार्वजनिक गरेको छ । बिजनेस समाचारका लागि चिनिने द इकोनोमिस्ट समूहको अनुसन्धान शाखाको यो रिपोर्टमा अर्जेन्टिनाको स्थितिमा परिवर्तन देख्न सकिन्छ भने चिलीको अवस्थामा ठूलो गिरावट आएको छ ।

ईआईयूको यो विश्वव्यापी सूचीले ती देशहरू समावेश गर्दछ जसले ठूला लगानीकर्ताहरूलाई उनीहरूको क्षेत्रमा लगानी गर्ने निर्णय गर्ने उत्तम अवसरहरू प्रदान गर्दछ ।

‘यसमा बृहत् आर्थिक स्थिरता, राजनीतिक अवस्था, बजार अवसर, व्यापार प्रतिबन्ध र कर व्यवस्था समावेश छ,’ ल्याटिन अमेरिकाका लागि ईआईयूका वरिष्ठ अर्थशास्त्री निकोलस सालडिया भन्छन्, ‘हामी अर्को पाँच वर्षमा के हुन सक्छ भनेर मूल्याङ्कन गर्छौं ।’

यी हुन् विश्वका शीर्ष १० देश

यस अध्ययनको लागि कुल ९१ सूचकहरू निर्धारण गरिएको थियो जसलाई ११ श्रेणीमा विभाजन गरिएको थियो । यसैको आधारमा अनुसन्धानकर्ताहरूले ८२ देशको सूची बनाएका छन् ।

‘हाम्रो विश्लेषणमा हामीले राजनीतिक अस्थिरताको जोखिमजस्ता सूचकहरू पनि समावेश गर्यौं किनभने यसले देशको व्यापारिक वातावरणलाई असर गर्छ,’ निकोलसले भने ।

ईआईयूको रिपोर्ट अनुसार सिंगापुर, डेनमार्क र अमेरिका सूचीमा पहिलो, दोस्रो र तेस्रो स्थानमा छन् । यी देशहरूले आगामी वर्षहरूमा सबैभन्दा बढी लगानी आकर्षित गर्न सक्छन् । सूचीमा उनीहरूपछि जर्मनी र स्विट्जरल्याण्डको नाम छ ।

यी बाहेक यस सूचीमा शीर्ष १० देशहरूमा क्यानडा, स्वीडेन, न्यूजिल्याण्ड, हङकङ र फिनल्याण्ड पर्छन् ।

सिंगापुरको सफलता

यो सूचीमा दक्षिणपूर्वी एसियाको सानो देश कसरी शीर्ष स्थानमा छ ?

६० लाख जनसंख्या भएको सिंगापुर ठूला लगानीकर्ताका लागि स्वर्ग नै बनेको छ । यसको कारण व्यापारमा खुलापन, परिवर्तनशील प्रविधिसँगै परिवर्तन, राजनीतिक स्थिरता र कम भ्रष्टाचार हो ।

सिंगापुरले प्राविधिक, उत्पादन र वित्तीय सेवाहरूमा प्रत्यक्ष विदेशी लगानीका साथै कम कर र व्यापारमा बाधाहरू हटाउन प्रोत्साहन गर्छ ।

यो सानो देशले कम्पनीहरूलाई यहाँ बस्न प्रोत्साहित मात्र गर्दैन, व्यापारिक गतिविधि बढाउन बन्दरगाह, विमानस्थल, सडक र सार्वजनिक यातायातमा पनि ठूलो लगानी गरेको छ ।

सिंगापुर पनि समुद्री व्यापारको प्रमुख केन्द्र हो । यसमा उच्च दक्ष जनशक्ति छ जसले ठूला लगानीकर्ताहरूलाई आकर्षित गर्छ ।

अर्जेन्टिना, परिवर्तनको हावा

व्यापारका हिसाबले शीर्ष १० देशबाहेक अर्को सूची पनि ईआईयूको प्रतिवेदनमा दिइएको छ ।

यो सूचीमा र्‍यांकिङका आधारमा देशको नाम समावेश गरिएको छैन, तर परिस्थितिमा सुधार आएको र आगामी वर्षहरूमा थप लगानी आकर्षित गर्न सक्ने देशको नाम समावेश गरिएको छ ।

यस सूचीमा पहिलो नाम ग्रीस (ग्लोबल र्‍यांकिङमा ३४औँ स्थानमा), त्यसपछि अर्जेन्टिना (५४औँ स्थानमा), भारत (५१औँ स्थानमा), अंगोला (७८औँ स्थानमा) र कतार (२६औँ स्थानमा) रहेको छ ।

दक्षिणपन्थी नेता जेभियर माइली दक्षिण अमेरिकी देश अर्जेन्टिनाको राष्ट्रपति बनेपछि त्यहाँको अवस्थामा सुधार आएको छ र यो ग्रीसपछि दोस्रो स्थानमा छ ।आगामी पाँच वर्षमा यहाँ निजी लगानी भित्र्याउने प्रचुर सम्भावना छ ।

निकोलस भन्छन्, ‘हामीलाई लाग्छ कि आगामी वर्षहरूमा यहाँको सरकारले व्यापारका लागि नकारात्मक हुने धेरै हस्तक्षेपकारी नीतिहरू परिवर्तन गर्नेछ ।’

जसमा खासगरी खानी र ऊर्जा क्षेत्रमा व्यापारको उदारीकरण, मुद्राबाट सरकारी नियन्त्रण हटाउने र विदेशी लगानी बढाउने समावेश छन् ।

अर्थतन्त्रको दिशा बदल्न महत्वपूर्ण सावित हुन सक्ने मूल्य नियन्त्रणमा माइली सरकारले सरकारको भूमिकालाई पनि घटाउँदै आएको अर्को महत्वपूर्ण विषयलाई पनि ईआईयूले ख्याल गरेको छ ।

तर, अर्जेन्टिना सरकारले ती सुधारहरू लागू गर्न थालेको छ र कांग्रेस ट्रेड युनियनहरूबाट कठिनाइहरूको सामना गरिरहेको छ ।द इकोनोमिस्टका अनुसार सुधारको लागि अझै धेरै ठाउँ छ।

अर्को देश जसले आफ्नो र्‍यांकिङ सुधार गरेको छ त्यो हो डोमिनिकन रिपब्लिक । ल्याटिन अमेरिकाको सबैभन्दा राजनीतिक रूपमा स्थिर मानिने यो देश निरन्तर आर्थिक विकासको बाटोमा रहेको निकोलस बताउँछन् ।

तर, डोमिनिकन रिपब्लिक बजारमा अवसरहरू सीमित छन् र यो सानो अर्थतन्त्र भएकाले यहाँ आफ्नो स्थान बनाउन धेरै गाह्रो रहेको उनी बताउँछन् ।

यद्यपि, विज्ञहरूको रायमा, यो लगातार अगाडि बढिरहेको छ।

भारत, युवा जनसंख्याको फाइदा

ईआइयूको प्रतिवेदनअनुसार लगानीकर्ताले चीनबाहिर अन्य देशमा लगानी गर्न चाहन्छन् र भारतले यसबाट फाइदा लिन सक्छ ।

भारत चीनभन्दा फराकिलो बजार सम्भावना प्रदान गर्ने एक मात्र बजार हो । यहाँ युवाहरुको बाहुल्यता रहेकोले श्रमिक मागअनुसार आपूर्ति हुन सक्छ ।

देशमा बलियो आर्थिक आधार, डिजिटल पूर्वाधार र युवा जनसंख्या भएको बेला सरकारले उत्पादन क्षेत्रमा थप लगानी आकर्षित गर्न नीतिगत परिवर्तनतर्फ काम गरिरहेको छ ।

साथै, आगामी दिनमा कतार र भारत बलियो रूपमा अगाडि बढ्ने दुई देश हुन सक्ने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । नीतिगत तहमा ठूला परिवर्तन हुन सक्ने, पूर्वाधार आयोजनामा ​​लगानी र बजार अवसर पनि बढ्ने देशहरू यी हुन् ।

चिलीको र्‍यांकिङमा गिरावट

अर्जेन्टिनाको छिमेकी चिली ल्याटिन अमेरिकी देश बनेको छ जुन ईआईयूको वरीयतामा सबैभन्दा राम्रो स्थानमा छ । तर, यसको वरियतामा आठ अंकले गिरावट आएको छ र यो सूचीको २२औं स्थानबाट ३० औं स्थानमा झरेको छ ।

निकोलस भन्छन्, ‘गब्रिएल बोरिकको वर्तमान सरकारले व्यापारका लागि राम्रो नभएका नीतिहरूलाई बढावा दिइरहेको छ।’

लिथियमको उदाहरण दिँदै उनले सरकारले बनाएको नीतिअनुसार यस क्षेत्रमा लगानी गर्न चाहने कम्पनीले अनिवार्य रूपमा सरकारसँग साझेदारी गर्नुपर्ने बताए ।

‘यो लगानीको लागि नकारात्मक छ,’ निकोलस भन्छन् ।

ईआईयूको विश्लेषणमा चिलीलाई निम्न स्थानमा राख्नुको अर्को कारण यो हो कि सरकारले श्रम कानून बनाएको छ जुन ‘बढी प्रतिबन्धात्मक’ छ ।

यसमा न्यूनतम ज्याला बढाउने र काम गर्ने घण्टा घटाउने जस्ता कदमहरू समावेश छन्। खानी क्षेत्रमा विदेशी लगानीकर्तालाई पनि प्रतिबन्ध लगाइएको अर्थविद्हरू बताउँछन् ।

निकोलस साल्डिया भन्छन्, ‘राजनीतिक रूपमा चिली झन्झन् ध्रुवीकरण हुँदै गइरहेको छ, जसले अस्थिरता बढाउँदैछ । चिलीमा लगानीको सम्भावनालाई असर गर्ने अर्को कारण यहाँ अपराध दर बढेको छ । र, यो गम्भीर सुरक्षा चिन्ताको विषय बनेको छ ।’

चिलीका बारेमा ‘द इकोनोमिस्ट’ भन्छ, ‘मानिस अपहरण भइरहेका छन्, देशमा संगठित आपराधिक गिरोह छन् जसले देशको सुरक्षाको धारणालाई चुनौती दिएको छ ।

देशले सामना गरिरहेको यी चुनौतिहरूको बावजुद ईआईयूले चिलीलाई कर, प्रतिस्पर्धाको स्तर, वित्तीय बजारको विकास र पूर्वाधार विकासको आधारमा व्यापार गर्न राम्रो ठाउँको रूपमा मूल्यांकन गरेको छ ।

अनुसन्धानकर्ताहरूले नियामक उपायहरू जस्तै बैंक स्वतन्त्रता, संस्थागत बल, न्यायपालिकाको कार्यप्रणाली, कम भ्रष्टाचार, र समष्टि आर्थिक स्थायित्व जस्ता अन्य सुदृढीकरण उपायहरू समावेश गरेका थिए ।

देशको मूल्यांकनलाई असर गर्ने अर्को कारक भनेको लगानीको स्पष्ट व्यवस्था हो। ईआईयूको विश्लेषणले चिलीको जनसङ्ख्या बुढो हुँदै गएको तर विदेशबाट विभिन्न शैक्षिक स्तरका साथ ठूलो संख्यामा कामदार आउने गरेकोले देशमा युवा कामदारहरूको फौज सृजना भइरहेको पनि उल्लेख गरेको छ ।

ईआईयूको र्‍यांकिङमा दोस्रो ल्याटिन अमेरिकी देश मेक्सिको ( विश्वव्यापी स्थानमा ४५औं स्थान) र तेस्रो कोस्टारिका (४७औं स्थान) छ ।

उही समयमा भेनेजुएला ल्याटिन अमेरिका र सम्पूर्ण विश्वका देशहरूको सूचीमा अन्तिम स्थानमा छ । बीबीसी

सम्बन्धित शिषर्कहरु

अस्ट्रेलियामा महिलाविरूद्धका हिंसात्मक गतिविधि नियन्त्रणका लागि प्रतिबद्ध

जापानमा ९० लाख घर खाली

‘सहकारीको पैसा घरजग्गा र सेयरमा फस्यो, बैंकले लगानी बढाउने बित्तिकै सुधार हुन्छ’

टर्कीको वैदेशिक व्यापार घाटा मार्चमा १२ प्रतिशतले घट्यो

यसकारण बढ्दैछ बैंकिङमा तनाव

जापानमा रोजगारीको उपलब्धता घट्यो