म्याग्दीमा १ करोडको अक्षयकोष स्थापना
२०७९ माघ २४ गते ८:४८ विकासन्युज
काठमाडौं । म्याग्दीलगायतका जिल्लामा बसोबास गर्ने अल्पसङ्ख्यक छन्त्याल समुदायको भाषा र संस्कृतिको संरक्षण गर्ने उद्देश्यले १ करोडको अक्षयकोष स्थापना भएको छ ।
नेपाल छन्त्याल सङ्घले संस्थापक अध्यक्ष दिलबहादुर घरब्जाको स्मृतिमा कोष स्थापना गरेको हो । स्वदेश तथा विदेशमा रहेका ७९ जना छन्त्यालबाट न्यूनतम ११ हजार रुपैयाँदेखि २० लाख रुपैयाँसम्म सहयोग जुटाएर कोष स्थापना गरिएको सङ्घका सचिव दीपबहादुर छन्त्यालले जानकारी दिए ।
‘कोषमार्फत प्राप्त हुने ब्याजले छन्त्यालहरूको पुर्खा, प्राचीन समयका बारेमा र जातिको उत्पत्तिको तथ्यगत प्रमाण, अभिलेख, वंशावली र अन्य दस्तावेजको खोजीमा परिचालन गर्ने लक्ष्य छ, लोप हुन लागेको छन्त्याल भाषा र संस्कृति संरक्षणमा जोड दिएका छौँ,’ उनले भने ।
आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान ऐन, २०५८ अनुसार सूचीकृत ५९ वटा आदिवासी जनजातिमध्ये छन्त्याल एक आदिवासी जनजाति हो । छन्त्याल जातिको उत्पत्ति र इतिहासको तथ्यगत प्रमाण हालसम्म जुटेको छैन । बोलीचालीमा प्रयोग भए पनि लिपि नभएको छन्त्याल खाम भाषा पुस्तान्तरण हुन नसक्दा हराउन थालेको छ । बूढापाकाले बोले पनि नयाँ पुस्ताका बालबालिका र युवायुवतीले आफ्नो भाषा बोल्न छाडेका छन् ।
लिपि र शब्दकोष नहुनु, नयाँ पुस्ताले आफ्नो मातृभाषा प्रयोग गर्न हिचकिचाउनु, बसाइँसराइका कारणले भाषा लोप भएको रघुगङ्गा गाउँपालिका–८ घ्याँसीखर्कका चन्द्रप्रसाद छन्त्यालले बताए । छन्त्याल भाषामा पानीलाई कुई, मासुलाई स्या, फूपूलाई निनी, श्रीमतीलाई ने, दूधलाई नेहे, घरलाई टम्ह भनिन्छ । बोल्न सजिलो भए पनि लिपि, व्याकरण र शब्दकोष नभएकाले लेख्न अप्ठ्यारो हुने छन्त्यालले बताए ।
वि.सं २०६८ को जनगणनाअनुसार नेपालका १९ जिल्लामा ११ हजार ८१० जना छन्त्याल समुदायको बसोबास छ । कुल छन्त्याल समुदायको सङ्ख्यामध्ये म्याग्दीमा ७०.२ र बागलुङमा ३५.४१ प्रतिशत बस्ने गर्छन् । म्याग्दीको धवलागिरि गाउँपालिकाको गुर्जा, मल्कवाङ, मच्छिम, रघुगङ्गाको ठाडाखानी र कुइनेमङ्गलेमा छन्त्याल समुदायको बाहुल्य बसोबास छ । जनगणनाको पछिल्लो प्रतिवेदनअनुसार कुल जनसङ्ख्यामध्ये ३६.२७ प्रतिशतले आफ्नो मातृभाषा बोल्ने गर्छन् ।
सम्बन्धित शिषर्कहरु
Copyright © 2024 Bikash Media Pvt. Ltd.