काठमाडौं । पछिल्लो समय मानिसहरुमा एक अर्काप्रति विश्वास गर्नेको संख्या घट्दै गएको पाइएको छ । संयुक्त राष्ट्रसङ्घ विकास कार्यक्रम (युएनडीपी) ले सार्वजनिक गरेको  सन् २०२१/२२ को मानव विकास प्रतिवेदन अनुसार सो पाइएको हो ।

सो प्रतिवेदन अनुसार अधिकांश व्यक्तिमाथि विश्वास गर्न सकिन्छ भन्ने सोचाई राख्ने मानिसको संख्या विश्वभरी ३० प्रतिशतभन्दा कम छ । जुन अहिलेसम्मकै न्यून हो ।

समिक्षा अवधिमा  मानिसहरुले बढी दुःखी महसुस गरेको समेत अध्ययनले बताएको छ । पछिल्लो दशकदेखि बढ्दै गइरहेको तनाव, उदासी, क्रोध र चिन्ता हाल अहिलेसम्मकै उच्च स्तरमा पुगेको छ । विश्वव्यापी रूपमा तनाव भएको बताउने मानिसहरूको अनुपात ३५ प्रतिशतभन्दा बढी छ, जुन् एक दशकअघि भन्दा १० प्रतिशत बढी हो ।

कूल १९० वटा देशमा गरिएको अध्ययन अनुसार बनेको प्रतिवेदनले ९० प्रतिशत देशहरूमा मानव विकास सूचकांक ओरालो लागेको देखाएको छ । बढ्दै गइरहेको विश्वव्यापी उथलपुथल जस्तै, असमानता, जलवायुजन्य विपद्, द्रुत प्राविधिक नवप्रवर्तन र सामाजिक अविश्वासका कारणले उक्त सूचकांक अप्रत्याशित रुपले ओरालो लागेको अर्थशास्त्री डा. स्वर्णीम वाग्लेले जानकारी गराए ।

‘अनिश्चित समय, अस्थिर जीवन : परिवर्तित विश्वमा हाम्रो भविष्य’ आशयको उक्त प्रतिवेदन अनुसार मानव विकासले लगातार दोस्रो वर्ष उल्टो गति लिनाले मानव विकासमा यसअघि कहिल्यै नदेखिएको स्तरमा धक्का परेको डा. वाग्लेको भनाई छ ।

युक्रेनमाथिको आक्रमणले एउटै पुस्तामा सबैभन्दा ठूलो बजार महंगी निम्त्याउनुका साथै विश्वव्यापी खाद्य असुरक्षा संकटले करोडौंलाई भोकै पार्ने खतरा देखाएको छ । कोभिड-१९ महामारीले मानिसको स्वास्थ्य र मानसिक कल्याणमा क्षति पुर्याउनुका साथै अर्थतन्त्रलाई ध्वस्त पार्ने र लैङ्गिक असमानतालाई झन् बढाउने काम गरेको समेत अध्ययनले बताएको छ ।

समीक्षा अवधिमा विशेषगरी बालबालिकाहरू प्रभावित भएको पाइएको छ । उनीहरूमध्ये ५० प्रतिशत भन्दा बढीले मानसिक, शारीरिक वा यौन हिंसाको सामना गर्नु परेको देखिएको छ । करिव ४५ करोड बालबालिका वा हरेक छ जनामा एक जना हाल द्वन्द्वग्रस्त क्षेत्रहरूमा बसोबास गर्छन्, जसले आघातजन्य तनासहित उनीहरूको मानसिक स्वास्थ्यमा विनाशकारी परिणामहरू निम्याइरहेको उक्त प्रतिवेदनले जनाएको छ ।

समाधानका उपाय
कार्यक्रममा प्रतिवेदनलाई प्रस्तुत गर्दै अर्थशास्त्री डा. वाग्लेले मानव विकासको लागि विभिन्न माग रहेको बताए । उनका अनुसार मानव विकासलाई थप बलियो बनाउँदा त्यसले मानिसलाई भविष्यतर्फ अघि बढ्न गर्न र परिवर्तनको सम्वाहक हुन सक्ने मानिसहरूको क्षमतालाई उर्जागर गर्न मद्दत गर्नेछ ।

त्यस्तै, बुझाई र गराईको परम्परागत तरिका र आजको समयको माग बीचको बढ्दो बेमेल केही नयाँ गर्ने अवसर रहेको उनले बताए ।
त्यसैगरी, मानिसहरु बीच घट्दै गएको विश्वासलाई पुनः निर्माण गर्नको लागि नयाँ बाटो तय गर्नुपर्ने देखिन्छ । मानिसहरुको सोच परिवर्तन गर्न, उनीहरुको पहिचान गर्न तथा मानव आचरणप्रतिको बुझाइलाई थप फराकिलो बनाउनु पर्छ ।

‘हामीले आकांक्षा गरे अनुसारको भविष्य हासिल गर्नका लागि संस्थाहरू आजको विश्व अनुकूल बन्न आवश्यक छ, मानसिक पीडा कम गर्ने, संकटहरू न्यून गर्ने र मनोवैज्ञानिक जुझारुपन विकास गर्ने काम गर्नुछ, यसमा मानसिक स्वास्थ्य सेवाको पहुँचलाई उल्लेख्य रूपमा विस्तार गर्ने कार्य पर्दछ,’ कार्यक्रममा बोल्दै उनले भने ।

लगानी, बीमा र नवप्रवर्तनमा केन्द्रित नीतिहरूले मानिसहरूलाई अनिश्चितताको सामना गर्दै अघि बढ्न सक्षम बनाउँछ । नवीकरणीय ऊर्जा चरम प्राकृतिक प्रकोपहरुको पूर्वतयारी र पृथ्वीमाथिको दबाब कम गर्नका लागि लगानीका नीति आवश्यक देखिन्छ । सामाजिक सुरक्षासँगै अनिश्चित संसारमा आइपर्ने आकस्मिक परिस्थितिहरूका लागि हाम्रो समाजलाई तयार राख्न बीमा बढी महत्वपूर्ण छ । त्यस्तै, प्राविधिक, आर्थिक, सांस्कृतिक-मानवताले सामना गर्ने अज्ञात चुनौतीहरूको सामना गर्न धेरै नवप्रवर्तन पनि चाहिने प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।

‘यदि हामीले साझा लक्ष्यहरूका लागि मिलेर काम गर्ने हों भने हामीले धेरै कुरा हासिल गर्न सक्छौं, हामी यहाँबाट कतातिर जान्छौं भन्ने कुरा हामीमाथि निर्भर गर्दछ,’ कार्यक्रममा बोल्दै अर्थशास्त्री डा. वाग्लेले बताए ।

कार्यक्रममा उर्जा, जलस्रोत तथा सिंचाइमन्त्री पम्फा भुसाल, पूर्वअर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडा, लगानी बोर्ड नेपालका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुशील भट्ट लगायतको उपस्थिति थियो ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

लगानी सम्मेलन : मुलुकको समृद्धिमा राजनीतिक ऐक्यबद्धताको सन्देश

४ कम्पनीको १ करोड बढीको संस्थापक सेयर कारोबार

मर्स्याङ्दी-काठमाडौं र मातातीर्थ २२० केभी सबस्टेसनको उद्घाटन (फोटोफिचर)

नवनियुक्त शिक्षकको दुःखेसो : आयोग पास गरेर पनि पढाउने विद्यालय पाएनौँ

कानुन संशोधन लगानी वातावरण सुधारप्रतिको हाम्रो प्रतिबद्धताको प्रमाण हो : अर्थमन्त्री

सर्वसाधारण भन्छन् : लगानी सम्मेलन लगानी भित्र्याउने राम्रो अवसर हो