विश्व महामारीका रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरसको कारण हाल सारा विश्वनै ठुलो सङ्कटमा छ । विभिन्न देशहरू यो सङ्कटलाई परास्त गर्न लागिपरेका छन् । नेपाल पनि लामो समयदेखि कोरोना भाइरसको लडाईंसँग जुधिरहेको छ । नयाँ भेरियन्टसहित तीव्र गतिमा फैलिरहेको कोरोना भाइरसका कारण प्रदेश १ अन्तर्गतको धनकुटा जिल्लामा पर्ने पाख्रिबास नगरपालिका पनि नराम्रोसँग प्रभावित बनेको छ ।

यो भाइरसकै कारण गत वर्ष पनि लामो समयसम्म लकडाउन भयो । अहिले फेरि कोरोना भाइरसको दोस्रो लहरले जनजीवन अस्तव्यस्त छ । देशका अधिकांश जिल्लाहरूमा निषेधाज्ञा लागू गरिएको छ । तर, पछिल्लो समयमा संक्रमितहरूको संख्यामा केही कमी आएको आभाष हुँदैछ ।

यस समयमा कोरोनाकोे जोखिम न्यूनीकरण गर्नको लागि नगरपालिकाले कस्तो काम गर्दै आएको छ, नगरपालिकामा संक्रमण थप फैलिन नदिनको लागि कस्तो रणनीति अवलम्बन गरेको छ भन्ने लगायतका सन्दर्भमा सो नगरपालिकाकी उप–प्रमुख देबकला तिम्सिनासँग विकासन्युजका लागी राजिब न्यौपानेले गरेको कुराकानी ः

विश्वव्यापी महामारीका रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरस नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि तपाईंको नगरपालिकाले के कस्ता कार्य गरिरहेको छ ?

विश्व महामारीका रूपमा फैलिएको नयाँ भेरियन्टको कोरोना भाइरसको संक्रमणका कारण हाम्रो नगरपालिका पनि अछुतो रहन सकेन । यस महामारीले जनस्वास्थ्य मात्र नभई मानवीय विकासको धरातललाई चुनौती दिएको छ । कोरोना संक्रमणको दोस्रो लहर सुरु भएलगत्तै नगरपालिका कोरोना संक्रमण नियन्त्रण अभियानमा छ । यस महामारीलाई नियन्त्रण गर्नको नगरपालिकाको तर्फबाट सम्पूर्ण प्रयास जारी राखेको छ ।

हाम्रो नगरमा १० ओटा वडा छन् भने प्रत्येक वडामा स्वास्थ्य इकाई रहेका छन् । सबै स्वास्थ्य इकाईमा महामारी नियन्त्रण गर्नको लागि आवश्यक स्वास्थ्य सामाग्री वितरण गरेका छौं । कोरोनाबाट धेरै नागरिकहरू संक्रमित भएका छन् भने केहीको नागरिकहरू कोरोनाकै कारण मृत्यु भएको छ । यस महामारीलाई न्यूनीकरण गर्नको लागि आइसोलेसन तथा अक्सिजनको व्यवस्था पनि गरेका छौं ।

कोरोनाबाट नागरिकको स्वास्थ्यमा समस्या भयो भने अस्पतालमा ल्याई उपचार गर्छौं । पालिकामा कोभिडका बिरामीलाई सहज होस् भनि एम्बुलेन्सको पनि व्यवस्था गरेका छौं । नगरमा १० बेडको आइसोलेसन कक्ष छ भने हालसम्म यस आइसोलेसनमा कसैलाई पनि राख्नु पर्ने अवस्था आएको छैन । नगरले आवश्यक स्वास्थ्य सामाग्रीको पनि खरिद गरेको छ भने हाल नगरमा स्वास्थ्य सामाग्रीको पनि अभाव छैन ।

समुदायमा कोभिड संक्रमणलाई रोक्न समयमै नगरपालिकाले माइकिङ गर्ने, सचेतनाका विभिन्न सूचनाहरू प्रकाशन गर्ने, टोलटोलमा साबुन पानीले हात धुने व्यवस्था र सरसफाइलाई जोड दिंदै आयो । सुत्केरीका महिलाको लागि निःशुल्क एम्बुलेन्स सेवाको प्रबन्ध गरिएको छ । यस महामारी न्यूनीकरण गर्नको लागि जनप्रतिनिधि सुरक्षाकर्मी, स्वास्थ्यकर्मी लगायत सबै अहोरात्र खटिरहनु भएको छ । त्यस्तै सुरक्षाकर्मीसँग पनि हामीले समन्वय गरिरहेका छौँ । उहाँहरूसँग पनि बैठक, छलफल भइरहेको छ । यो समयमा सुरक्षाकर्मी र स्वास्थ्यकर्मीको योगदानको प्रशंसा गरेर सकिँदैन ।

नगरपालिकाले पीसीआर गर्ने व्यवस्था कसरी मिलाएको छ ? पीसीआर परीक्षण पालिकाले आफैं गर्दैछ की अन्य ठाउँमा लगेर परीक्षण गर्ने व्यवस्था मिलाएको छ ?

कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ दायरालाई फराकिलो बनाई कोभिड–१९ सँग अन्तरसम्बन्धित लक्षण देखिएका नागरिकहरूको पहिचान गरी संक्रमितको अति नजिकको सम्पर्कमा रहेका व्यक्तिहरूको पहिचान गरी एन्टिजेन वा पीसीआर परीक्षण गर्ने व्यवस्था मिलाएका छौं । वडा कार्यालयसँग समन्वय गरी कोभिडसँग अन्तरसम्बन्धित लक्षण देखिएका बिरामीलाई पीसीआर र एन्टिजेन परीक्षण गर्दै आएका छौं ।

पछिल्लो समयमा एन्टिजेन परीक्षणको मात्रा बढाएका छौं । टोलटोलमै पुगेर परीक्षण गर्ने गरेका छौं । पीसीआर र एन्टिजेन परीक्षण पालिकाले निःशुल्क गर्दै आएको छ । हामीले प्रत्येक स्वास्थ्यचौकीमा आवश्यक स्वास्थ्य सामाग्री पनि वितरण गरेका छौं । पीसीआर परीक्षण चाहिँ पालिकामा हुदैन । कोरोनासँग अन्तरसम्बन्धित लक्षण देखिएका बिरामीहरुको स्वास्थ्यकर्मी स्वाब सङ्कलन गर्दै आउनु भएको छ । स्वाब सङ्कलन गरेर पीसीआर परीक्षणको लागी जिल्ला अस्पताल पठाउँछौँ । पछिल्लो समयमा हामीले एन्टिजेन परीक्षण बढिमात्रामा गर्दै आएका छौं । पालिकाले एन्टिजेन परीक्षण गर्ने आवश्यक किट पनि खरिद गरेको छ । एन्टिजेन परीक्षण चाहिँ पालिका आफैंले गर्दै आएको छ ।

होम आइसोलेसनमा बसेका संक्रमितहरूलाई कसरी स्वास्थ्य सेवा दिइरहनुभएको छ ?

दोस्रो लहरको कोरोना भाइरसको प्रभाव र संक्रमितको संख्या नगरमा बढ्दै जाँदा हामीले मास क्वारेनटिनलाई भन्दा होम क्वारेनटिनलाई नै जोड दिएका छौं । होम क्वारेन्टिनमा धेरै कोभिडका बिरामीहरू बसेका छन् भने हाल उनीहरू पनि सबै निको भइसकेको छन् । होम आइसोलेसनमा बसेका नागरिकको स्वास्थ्य अवस्था बारे सम्बन्धित वडाका स्वास्थ्यकर्मीहरुले बुझ्दै आउनु भएको छ । स्वास्थ्यकर्मीले उहाँहरूलाई फोन गरेर आवश्यक परामर्श दिइरहनु भएको छ । औषधि इत्यादि उपलब्ध गराउनु हुन्छ । प्रत्येक वडामा स्वास्थ्यकर्मी हुनुहुन्छ । होम आइसोलेसनमा बसेका बिरामीको स्वास्थ्यमा समस्या भएको वा जटिल अवस्था आएको खण्डमा जिल्ला अस्पताल वा नगर भित्रकै अस्पतालमा ल्याई उपचार गर्ने व्यवस्था मिलाएका छौं । नगरमा स्थानीय स्वास्थ्यकर्मी र स्वयंसेवीका हुनुहुन्छ र स्थानीय जनप्रतिनिधि मार्फत उहाँहरूले यसको व्यवस्था गर्नुहुन्छ ।

नगरपालिकामा हिजोआज कोरोनाको संक्रमितहरुको संख्या कत्तिको बढि रहेको छ, यसलाई नियन्त्रण गर्नको लागि तपाईंहरुको प्रयास कत्तिको सफल भएको छ ?

पहिलोको तुलनामा पछिल्लो समयमा नगरमा कोरोनाको संक्रमितको संख्या घट्तै गएको छ । होम आइसोलेसनमा बासेका कोभिडका बिरामीहरू पनि निको हुने क्रम बढ्दो संख्यामा छ । पछिल्लो समयमा परीक्षण गर्दा पनि संक्रमित हुने संख्या कम छ । यो समयमा चाहिँ महामारी नियन्त्रण गर्न सफल भयौंकी भन्ने महशुस गरेका छौं । तर, आगमि दिनमको अवस्था बारे यकिन गरेर सकिँदैन । संक्रमितको संख्या घट्तै जाँदा अस्पतालका बेडहरू पनि खालि हुँदै गएको छ । कोरोना संक्रमितको उपचार गर्ने जिल्ला अस्पतालसँग समन्वयकारी भूमिका नगरले निर्वाह गरिरहेको छ ।

कोरोना महामारीको समयमा पनि छ, यो अवस्थामा बिकास निर्माणको कामहरू कसरी सञ्चालन गरी रहनु भएको छ ?

नगरका योजनाहरू हामीले चैत्र मशान्त भित्र सक्ने, भुक्तानी पनि गर्ने भनेका थियौं । नगर स्तरका सानासाना विकास निर्माणको कामहरू सकिसकोका छौं । प्रदेश र केन्द्रका ठुलाठुला विकास निर्माणका आयोजनाहरू सञ्चालन भइरहेको छ । यस महामारीको समयमा पनि सामान्य विकास निर्माणको कामहरू सञ्चालन भए भने विकास निर्माणको काममा कोरोना भाइरसकोे असर धेरै ठूलो भएन ।

पालिकामा संक्रमितको घट्दै गएको र जोखिम न्यूनीकरण भइसकेको छ भन्नु भयो संक्रमण थप नफैलिओस् भन्नेर कस्तो रणनीति अवलम्बन गर्नु भएको छ ?

स्वास्थ्यकर्मी, सुरक्षाकर्मी, जनप्रतिनिधि सबैजना मिलेर टोल बस्तीमै गएर सचेतनाका कार्यक्रमहरू सञ्चालन गरिरहेका छौं । उपाय भन्नाले तयारी र सचेतना हो । पहिलाको तुलनामा केही हदसम्म नागरिकहरू पनि सचेत भएका छन् । होम आइसोलेसनमा बस्नेलाई स्वयंसेविका र स्वास्थ्यकर्मीमार्फत आवश्यक परामर्श दिन्छौं । हामीले भोजभतेर तथा आमसभाका नाममा धेरै भिडभाड नगर्न पनि आग्रह गरेका छौं । पालिकामा प्रवेश गर्दा मास्क तथा स्यानिटाइजरको प्रयोग अनिवार्य गरेका छौं । अहिलेसम्म हामीले कोरोना रोकथाम र संक्रमितको उपचारमा सकेजति गरिरहेका छौं । पालिकामा हालसम्म २ सय जना संक्रमित भएका छन् ।

नगरले गम्भीर खालका बिरामीलाई थप उपचारका लागि के व्यवस्था गरेको छ ?

कोभिडका केही गम्भीर बिरामीहरू जिल्ला अस्पतालमा रेफर गर्ने व्यवस्था गरेका छौं । बिरामीको अवस्था सामान्य छ भने पालिकाकै अस्पतालमा राखेर उपचार गर्छै ।

पालिकामा निषेधाज्ञाको विकल्प सोच्नुभएको छ कि छैन ?

एक ठाउँको मानिस अर्को ठाउँमा जान नदिने र महामारीलाई नियन्त्रण गर्न सकिन्छ भन्ने ठहर गरी नगरपालिकामा निषेधाज्ञा जारी गरेका छौं । नगर भित्रका बजारी क्षेत्रहरूमा बजार ६ बजे देखि १० खोल्न दिएका छौं । पछिल्लो समयमा कोरोनाको संक्रमण नगरमा कम भएको भन्ने आभाष छ । फेरी पनि कोरोनाको संक्रमण बढ्दै गयो भने निषेधाज्ञा थप कढाई बनाउनु पर्ने आवश्यकता हुन्छ ।

हाल नगरपालिका भित्र निषेधाज्ञा खुकुलो छ भन्दा पनि फरक पर्दैन । हुन त निषेधाज्ञा जारी गरेर, पुरै लकडाउन गरेर समस्या समाधान हुने होइन । तर, औषधी उपचारको विधि पत्ता नलागेको अवस्थामा कोरोना नियन्त्रणका लागि सुरक्षित उपाय भनेको लकडाउन र निषेधाज्ञा नै देखिन्छ । नागरिकले पनि यो निषेधाज्ञा हाम्रै लागि गरिएको हो र यसलाई पूर्ण रूपमा परिपालना गरियो भने संक्रमित हुनबाट बच्न सकिन्छ भन्ने कुरा बुझ्नुपर्छ । अहिलेको समयमा स्वास्थ्य मापदण्ड पुरा गर्नु नै कोरोनाबाट बच्ने उत्तम उपाय हो । जिल्लाले पनि ११ गते सम्मको लागि निषेधाज्ञा जारी छ ।

कमजोर आर्थिक अवस्था भएकाहरूका लागि खाद्यान्न र राहतका कार्यक्रमहरू ल्याउनु भएको छ ?

पालिका स्तरबाट राहतका कार्यक्रमहरु ल्याइएको छैन । विभिन्न संघसंस्थाबाट आएका राहत चाहिँ लक्षित वर्गसम्म पुर्याएका छौं । हाल राहतमा भन्दा कोभिड नियन्त्रणमै सबैको चिन्ता र चासो रहेको छ । गत वर्ष चाहिँ पालिकामा संक्रमण फैलिएको थिएन । तर, विपन्न घर पारिवारका केही पारिवरलाई चाहिँ राहत वितरण गरेका थियौं । किसानहरूलाई आफ्नो खेतीबाट खान पुगिरहेको छ । हालै राहतका कार्यक्रमहरू ल्याउनु पर्ने आवश्यक छैन । कोभिड पालिकामा नियन्त्रण हुँदै आएको छ । तर, कोभिड बढ्दै गयो भने राहतको कार्यक्रमहरू ल्याउनु पर्ने अझ आवश्यक र अनिर्वाय हुनेछ ।

प्रदेश र केन्द्र सरकारबाट जोखिम न्यूनीकरण गर्नको लागि के कस्तो सहयोग मिलेको छ ?

प्रदेशस्तरीय र जिल्लास्तरीय कोभिड सङ्कट व्यवस्थापन केन्द्रमा छलफल हुने गरेको छ । प्रदेश र केन्द्रबाट जोखिम न्यूनीकरण गर्नको लागि सहयोग मिलेको छ भने समन्वय पनि भइरहेको छ । प्रदेश र केन्द्रले जिल्लामा स्वास्थ्य सामाग्रीहरू प्राप्त गरेका छौं ।

कोरोना नियन्त्रणको यो अभियानमा पालिकाबासिलाई के अपिल गर्न चहनुहुन्छ त ?

पाख्रिबास नगरपालिका जनतालाई म के अनुरोध गर्न चाहन्छु भने भिडभाड नगर्दिनुस्, परिवारमा कसैलाई कोरोना भए उचित उपचार गर्नुहोस् । रोग लुकायो भने आफू मात्र नभई पुरै समुदायको ज्यान जोखिममा पर्न सक्छ भन्ने कर्तव्य बोध हुन जरुरी पनि छ । तपाईको स्वास्थ्य उपचार र ज्यान जोगाउन हामी रातदिन लागी परेका छौं । नआत्तिनुहोस् धैर्य राख्नुहोस् र यो विश्वभर महामारीको रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरसबाट सबै नागरिकहरू सचेत रहौं भन्न चाहन्छु । यो महामारी पालिकमा नियन्त्रण भएको छ तर फेरी यो संक्रमण पालिकामा फैलिन सक्छ त्यसैले सबै नागरिकहरूलाई स्वास्थ्यमा बिशेष ध्यान दिऔं, स्वास्थ्यसम्बन्धी सुरक्षाका न्यूनतम मापदण्ड अपनाऔं, आफू बचौं, अरुलाई पनि बचाऔं भन्न चाहन्छु ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

काठमाडौं महानगरको कार्यालय अब बिहान ९ बजे देखिनै खुल्ने

सरकारी सुविधा लिनेका छोराछोरी सामुदायिक विद्यालयमा पढाउनुपर्ने

चिनियाँ वैज्ञानिकले बनाए सेलफोन चार्ज गर्न सक्ने पहिरनयोग्य ब्याट्री

अमेरिकी कम्पनीहरू ठूलो लगानी लिएर नेपाल आउन चाहेका छन्ः अतुल

फुडमान्डु अब चितवनमा पनि, फुड अडरमा ३० प्रतिशतसम्म छुट

सहकारी सञ्चालकहरुको सम्पत्ति रोक्का गरेर पीडितको रकम फिर्ता गर्छौंः गृहमन्त्री लामिछाने