काठमाडौं । अहिले इरानी राष्ट्रपति इब्राहिम रायसीको ‘बेल-२१२’ हेलिकप्टर दुर्घटना हुँदा मृत्यु भएको खबर चर्चामा छ ।

हेलिकोप्टरमा रायसीसँगै विदेशमन्त्री हुसेन अमिर-अब्दुल्लाहियन, पूर्वी अजरबैजानका गभर्नर मालेक राहमती, इस्लामिक धर्मगुरु मोहम्मद अली अले-हाशेम र अन्य सबै यात्रुहरूको मृत्यु भएको पुष्टि भएको छ ।

रायसीको काफिलामा तीनवटा हेलिकप्टर थिए, जसमध्ये दुई सकुशल गन्तव्यमा पुगेका थिए । गन्तव्यमा पुग्न नसकेर दुर्घटनामा परेको हेलिकप्टर बेल-२१२ हो ।

अब बेल-२१२ हेलिकोप्टरबारे चर्चा गरौं ।

बेल-२१२ हेलिकप्टर भियतनाम युद्धमा प्रयोग भएको ‘यूएच-१ एन ट्वीन’ जस्तै यात्रुवाहक हेलिकोप्टर हो । यो हेलिकोप्टर सरकारी र निजी दुवैले प्रयोग गर्ने गरेका छन् ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सका अनुसार यो हेलिकोप्टर सन् १९६० को दशकमा क्यानडाली सेनाका लागि निर्माण गरिएको हो । यो यूएच-१ इरोक्वाइसको नयाँ मोडेल थियो ।

नयाँ डिजाइनमा दुई इन्जिन प्रयोग गरिएको थियो । नयाँ हेलिकप्टरको क्षमता पनि पहिलेको तुलनामा बढी छ । अमेरिकी सैन्य तालिमसँग सम्बन्धित दस्तावेजका अनुसार सन् १९७१ मा यो हेलिकप्टर आएपछि अमेरिका र क्यानडाले चाँडै नै आफ्नो फ्लिटमा समावेश गरेका थिए ।

यी युटिलिटी हेलिकप्टर हुन्, त्यसैले तिनीहरूलाई यूएच पनि भनिन्छ। यूएचजस्ता नामहरू सेनाले प्रयोग गर्छन् ।

यो हेलिकप्टर के उद्देश्यका लागि प्रयोग गरिन्छ ?

यी हेलिकोप्टरहरू सबै प्रकारका कामका लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ । जस्तै, यात्रु ढुवानी, आगो निभाउने, सामान ढुवानी र हतियार आपूर्ति ।

इरानी राष्ट्रपति इब्राहिम रायसी चढेको हेलिकप्टर उच्च सरकारी अधिकारी र नेताहरूको यात्रामा प्रयोग गर्न सकिने गरी परिमार्जन गरिएको थियो । यो हेलिकप्टर अमेरिकी कम्पनी बेल टेक्सट्रोनले निर्माण गरेको हो । कम्पनीको मुख्यालय अमेरिकाको टेक्सासमा छ ।

बेल हेलिकोप्टरको पछिल्लो मोडल बेल-४१२ को बारेमा कम्पनीले विज्ञापन गरेअनुसार प्रहरी, मेडिकल यातायात, सैनिकको आवतजावत, ऊर्जा उद्योग र आगो निभाउने काममा प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

युरोपियन एभिएसन सेफ्टी एजेन्सीबाट प्राप्त कागजात अनुसार यसमा चालक दलका सदस्यसहित १५ जना बस्न सक्छन् ।

हेलिकोप्टरसम्बन्धी जानकारी दिने वेबसाइट हेलिसका अनुसार बेल-२१२ हेलिकप्टरको लम्बाइ १७ मिटर र उचाइ करिब चार मिटर हुन्छ ।

ग्लोबल एयरको वेबसाइटका अनुसार बेल-२१२ हेलिकप्टर सञ्चालन गर्न प्रतिघण्टा करिब १ लाख ३५ हजार रुपैयाँ खर्च लाग्छ ।

वेपन सिस्टम वेबसाइटका अनुसार यो हेलिकोप्टर २ सय ३० देखि २ सय ६० किलोमिटर प्रतिघण्टाको गतिमा उड्छ ।

बेल-२१२ हेलिकप्टर कहाँ प्रयोग गरिन्छ ?

यो हेलिकोप्टर जापानी समुद्री बन्दरगाह गार्डले प्रयोग गर्छन् । अमेरिकामा यो हेलिकोप्टर अग्नि विभाग र कानुन प्रवर्तन एजेन्सीहरू प्रयोग गर्छन् । थाइल्यान्डको राष्ट्रिय प्रहरीले पनि यो हेलिकोप्टर प्रयोग गर्छ ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सका अनुसार इरानले त्यस्ता हेलिकोप्टर कति प्रयोग गर्छ भन्ने अझै स्पष्ट भइसकेको छैन । तर, फ्लाइट ग्लोबलको २०२४ को विश्व वायुसेना निर्देशिका अनुसार इरानको वायुसेना र नौसेनासँग त्यस्ता १० वटा हेलिकोप्टर छन् ।

यसअघि यो हेलिकोप्टर सेप्टेम्बर सन् २०२३ मा दुर्घटना भएको थियो । त्यसपछि निजी अपरेटरको यो हेलिकोप्टर यूएईमा दुर्घटना भएको थियो ।

यस प्रकारको दुर्घटना इरानमा सन् २०१८ मा भएको थियो । त्यतिबेला दुर्घटनामा चार जनाको मृत्यु भएको थियो ।

सेप्टेम्बर सन् २०१३ मा बेल-२१२ ट्वीन ब्लेड हेलिकोप्टर मुम्बईमा दुर्घटनाग्रस्त भएको थियो । उक्त दुर्घटनामा पाँच जनाको मृत्यु भएको थियो ।

एभिएसन सेफ्टी नेटवर्क वेबसाइटको दाबी अनुसार सन् १९७२ देखि सन् २०२४ सम्म बेल-२१२ सम्बन्धी ४ सय ३२ घटना भएका छन् । जसमा करिब ६ सय ३९ जनाको मृत्यु भएको छ ।

इरानको एभिएसन क्षेत्र

हेलिकप्टर दुर्घटनाको कारण भने खुल्न सकेको छैन । तर, हवाई यातायात सुरक्षाको मामलामा इरानको रेकर्ड कमजोर छ ।

यसको एउटा कारण दशकौंदेखि लगाइएको अमेरिकी प्रतिबन्ध पनि रहेको बताइएको छ । जसका कारण इरानको उड्डयन क्षेत्र कमजोर भएको छ ।

राष्ट्रपति रायसी बेल-२१२ हेलिकोप्टरमा सवार थिए । यो मोडेल अमेरिका मा बनाइएको थियो ।

विगतमा इरानका रक्षा र यातायात मन्त्रीहरूबाहेक इरानको सेना र वायुसेनाका कमान्डरहरूको पनि विमान वा हेलिकोप्टर दुर्घटनामा मृत्यु भएको थियो ।

मे २००१ मा इरानको यातायातमन्त्रीको विमान पनि दुर्घटनाग्रस्त भयो र यसको भग्नावशेष पत्ता लगाउन धेरै प्रयास गर्नुपरेको थियो । उक्त विमानमा २८ जना सवार थिए र दुर्घटनामा सबैको मृत्यु भएको समाचार प्रकाशित भएका थिए ।

इरानी सरकारमा सुधारवादीहरूको नेतृत्वमा देशको विमानलाई आधुनिकीकरण गर्ने प्रयास गर्दा पश्चिमी देशहरूसँग केही सम्झौताहरू पनि भएका थिए । त्यसमा प्रतिबन्ध खुकुलो पार्ने जस्ता कुराहरू समावेश थिए ।

यद्यपि, यी प्रयासहरू अमेरिकाका तत्कालीन राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सम्झौता फिर्ता लिएर प्रतिबन्ध लगाएपछि रोकिएका थिए । एजेन्सी

सम्बन्धित शिषर्कहरु

सेयरको मूल्य र सरकारको कर बढाउने मौद्रिक नीति

बजार चलायमान बनाउने गरी राष्ट्र बैंकले ल्यायो ६० बुँदामा लचिलो मौद्रिक नीति

निष्कृय वर्गको कर्जा नियमित भएपछि सुक्ष्म निगरानीमा राख्न पाइने, पुँजी कोष सहजताका लागि यस्ता छन् व्यवस्था

वैदेशिक रोजगारीमा जानेलाई विनाधितो ऋण, युवाका लागि यस्तो आयो मौद्रिक नीति

डिजिटल भुक्तानीको काम गर्ने कम्पनीले आईपीओ निकाल्नै पर्ने, राष्ट्र बैंकले आफ्नै डिजिटल मुद्रा जारी गर्ने

वस्तु आयातमा अब ५० हजार डलरको सटही सुविधा, सरकारी निकायलाई खरिद भुक्तानीको सीमा नलाग्ने