काठमाडौं । पछिल्लो समय जीवन बीमा क्षेत्रमा सरेन्डर अर्थात बीमा पोलिसी त्याग्नेको दर बढ्दो छ । नेपाल बीमा प्राधिकरणको तथ्यांक हेर्दा पछिल्लो एक महिना अर्थात साउनमा मात्रै ९ हजार ७९८ जनाले बीमा पोलिसी सरेन्डर गरेका छन् । जुन अघिल्लो वर्षको सोही महिनाको तुलनामा १६.३४ प्रतिशतले बढी हो । २०७९ साउनमा ८ हजार ४२२ जनाले बीमितले जीवन बीमा पोलिसी सरेन्डर गरेका थिए ।

यो तथ्यांकले जीवन बीमा कम्पनीहरुले गर्ने बिजनेसमा प्रश्न उठेको छ । उनीहरुले बिजनेश ल्याउँदा गर्ने अन्डरराइटिङमा ध्यान नदिएको र उक्त अन्डरराइटिङ स्ट्याण्डर्ड नभएको बुझिने जानकारहरु बताउँछन् ।

पछिल्लो समय देशमा आर्थिक मन्दी छाएसँगै त्यसको नकारात्मक प्रभाव जीवन बीमा क्षेत्रमा पनि परेको तथ्यांकले देखाएको छ । त्यस्तै, बैंकको व्याजदर बढ्दा बीमा गर्नेहरुले बैंकमा पैसा डिपोजिट गर्न थाल्ने भएकाले बीमा सरेन्डर बढ्ने गरेको जानकारहरु बताउँछन् । तर बीमा प्राधिकरणका अध्यक्ष सूर्यप्रसाद सिलवाल भने मान्छेले बीमालाई बैंकसँग तुलना गर्न थाल्दा समस्या बढ्दै गएको बताउँछन् ।

‘नेपालमा सबैभन्दा ठूलो समस्या मान्छेले बीमालाई बैंकसँग तुलना गर्न थाले, बीमा र बैंकमा धेरै फरक छ, बीमाले यति प्रतिशत ब्याज दिन्छु भन्ने होइन, बीमाले त बीमा अवधिभर तपाईंलाई कुनै घटना घटेमा त्यसको क्षतिपूर्ति दिन्छु भन्छ, यदि कुनै घटना घटेन भने अन्तिममा गएर बोनससहित दिन्छु भनेको हो, यो विषय बीमा कम्पनीहरुले बुझाउँनै सकेनन्,’ अध्यक्ष सिलवालले प्रष्टाउँदै भने ।

साथै, सरेन्डर दर बढ्नुले बीमा कम्पनीमाथि मान्छेको विश्वास घट्दै गएको बुझिने अध्यक्ष सिलवालको भनाई छ । इन्स्योरेन्सप्रति विश्वास बढाउन कम्पनीहरुले बीमा गर्ने व्यक्तिले कुन उद्देश्यले बीमा गरेको थियो र कुन उद्देश्यले सरेन्डर गर्दै छ भनेर बुझ्नु पर्ने र आजको मात्रै होइन भोलिसम्मको बजार हेर्नु पर्ने उनी बताउँछन् ।

नेपाल बीमा प्राधिकरणले जति नै कडाइ गरेपनि बीमा पोलिसी सरेन्डर दर भने घट्न सकेको छैन । प्राधिकरणको नयाँ व्यवस्था अनुसार बीमितले बीमालेख खरिद गरेको मितिले कम्तीमा तीन वर्षसम्म सरेन्डर गर्न पाउने छैनन् । यसअघि भने बीमालेख खरिद गरेका बीमितले एक वर्षमै पोलिसी त्याग्न पाउने व्यवस्था थियो ।

त्यस्तै, सरेन्डर किन बढ्यो ? यसलाई कसरी रोक्ने ? भन्ने विषयमा कम्पनीहरुले आफै रणनीति बनाउन आवश्यक देखिएको प्राधिकरणका अध्यक्ष सिलवालको भनाइ छ ।

बीमामा हुने सरेन्डरले बीमितलाई नै घाटा हुने कम्पनीलाई घाटा नपर्ने जानकारहरु बताउँछन् । बीमितले बीमालेख खरिद गर्दा जति वर्षको लागि भनेर खरिद गरेको हो, त्योभन्दा अगाडि नै सरेन्डर गर्यो भने बीमा कम्पनीले उसलाई डिस्काउन्ट गरेर पैसा फिर्ता दिने व्यवस्था रहेको र कम्पनीले एजेन्टलाई दिने पैसा पनि बीमाको प्रिमियममै जोडेर लिने गरेकोले बीमितलाई घाटा हुने जानकारहरुको भनाई छ ।

सूर्यज्योति लाइफका सीईओ प्रकाश विक्रम खत्री पनि बीमा सरेन्डर गर्दा घाटा बीमितलाई नै हुने बताउँछन् । र, बीमा गरेको अवधि पुरा नभई बीचैमा छोड्दा आउने जति पनि लसहरु हुन्छन् त्यो बीमितले नै व्यहोर्नुपर्ने उनको भनाई छ ।

तर बीमा प्राधिकरणका अध्यक्ष भने बीमा सरेन्डरले कम्पनीलाई पनि घाटा पर्ने बताउँछन् ।

‘बीमितले बीमा गरेबापत आएको रकम एउटा क्षेत्र तथा प्रपोजमा लगानी गर्छु भनेर छुट्याएको रकम सरेन्डर मार्फत धमाधम बाहिरन थालेपछि कसलाई घाटा हुन्छ ?’ प्रश्न गर्दै उनले भने- ‘घाटा कम्पनीलाई नै हुन्छ, कम्पनीले आफ्नो प्रपोज मीट गर्न नसक्नुको कारण यो पनि हो ।’

सरेन्डरमार्फत कुन कम्पनीबाट कति रकम बाहिरियो ?


२०७९ साउनको तुलनामा २०८० साउनमा सरेन्डर गर्नेको संख्या बढेको छ भने सरेन्डर रकम भने घटेको छ । २०७९ साउनमा एक अर्ब ५१ करोड २७ लाख रुपैयाँ बराबरको पोलिसी सरेन्डर भएको थियो । जुन २०८० साउनमा १५.१७ प्रतिशतले घटेर एक अर्ब २८ करोड ३३ लाख रुपैयाँमा झरेको छ ।

गत साउनमा नेपाल लाइफको सबैभन्दा बढी र प्रभु महालक्ष्मीको सबैभन्दा कम रकमको बीमा पोलिसी सरेन्डर भएका छन् । नेपाल लाइफको ४७ करोड २३ लाख रुपैयाँ बाहिरँदा प्रभु महालक्ष्मीबाट ३५ लाख रुपैयाँ एक महिनामा बाहिरिएको छ ।

यता प्रतिशतको आधारमा हिमालयन लाइफ इन्स्योरेन्सको पोलिसी सरेन्डरदर बढ्दो छ । २०७० को साउनको तुलनामा २०८० साउनमा हिमालयन लाइफको पोलिसी सरेन्डरदर २९८.५८ प्रतिशतले बढेको छ ।

समीक्षा अवधिमा सन नेपाल लाइफको सरेन्डर रकम सबैभन्दा कम अर्थात ९.१० प्रतिशतले बढेको छ । नेशनल लाइफको भने ८३.७५ प्रतिशतले सरेन्डर रकम घटेको छ ।

कुन कम्पनीको कति वटा पोलिसी सरेन्डर ?

संख्याको आधारमा पनि नेपाल लाइफकै सबैभन्दा बढी अर्थात ३ हजार ३२४ वटा पोलिसी सरेन्डर भएका छन् । तर २०७९ साउनको तुलनामा भने उक्त संख्या ८.२८ प्रतिशतले घटी हो । सन नेपाल लाइफको सबैभन्दा कम संख्याको पोलिसी सरेन्डर भएका छन् । दुबै वर्षमा कम्पनीको बराबर अर्थात प्रति वर्ष १३ वटा पोलिसी सरेन्डर भएका छन् ।

प्रतिशतको आधारमा आइएमई लाइफको सबैभन्दा बढी पोलिसी सरेन्डर भएका छन् । अघिल्लो साउनको तुलनामा कम्पनीको पोलिसी सरेन्डर दर ३२९.०३ प्रतिशतले बढेको छ । यता नेशनल लाइफको पोलिसी सरेन्डर गर्नेको संख्या ५२.७६ प्रतिशतले घटेको छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

ग्लोबल आइएमई बैंकले प्लास्टिकको खपत कम गर्ने

फोनपे भारतले नेपालमा प्रदर्शनी गर्यो युपीआई मार्फत सञ्चालित सेवाहरू

क्रेष्ट माइक्रो लाइफको अभिकर्ता तथा शाखा प्रबन्धक भेला सम्पन्न

बीमा प्राधिकरण र धितोपत्र बोर्डको चेपुवामा बीमा कम्पनीहरु, पुँजी वृद्धिमा सकस

साधना लघुवित्तको नाफामा छलाङ, वितरणयोग्य नाफा २ करोड १९ लाख रुपैयाँ

प्रभु इन्स्योरेन्सको ५ प्रतिशत लाभांश पारित, ५० प्रतिशत हकप्रद सेयर निष्काशन गर्ने