काठमाडौं । विश्व अर्थराजनीतिमा लामो समयदेखि प्रभुत्व कायम राख्दै आएको अमेरिकालाई उदयीमान चीन चुनौती बन्न सक्ने चर्चा हुँदै आएको विषय हो । तर, चीनले अर्थराजनीतिक संगठनकै विकास गरेर अमेरिकी साम्राज्यलाई तोड्ने प्रयास शान्त हिसाबले परिणाममै देखाउन खोजिरहेको छ । चिनीयाँ विश्वव्यापी उद्देश्यको एकटा महत्वपूर्ण कडीको रुपमा ‘ब्रिक्स’को विस्तारलाई हेरिएको छ ।

विश्व अर्थतन्त्रमा चीन दोस्रो बनिसकेको छ । तर, सम्पूर्ण आयामहरुमा चीन पहिलो शक्तिशाली बन्न सजिलो छैन । त्यसका लागि उसले शक्ति राष्ट्र तथा उदयीमान शक्ति राष्ट्रहरुलाई सहयात्री बनाउने प्रयास गरिरहेको छ ।

सन् २००९ बाट औपचारिक रुपमा शुरुवात भएको ब्राजिल, रसिया, भारत र चीन सम्मिलित राष्ट्रहरुको सहयात्रा सन् २०१० मा पुग्दा दक्षिण अफ्रिका समेत जोडिएर ब्रिक्सको रुप लियो । पछिल्लो १३ वर्षको अन्तरालमा सो संस्थाले बलियो आफूलाई एउटा बलियो अन्तर्राष्ट्रिय संगठनको रुपमा प्रस्तुत गरेको छ ।

भर्खरै दक्षिण अफ्रिकामा सम्पन्न ब्रिक्सको सम्मेलनमा अर्जेन्टिना, मिश्र, ईरान, इथियोपिया र साउदी अरब पर्यवेक्षक सदस्यको रुपमा सहभागी भए, जुन राष्ट्रहरु आगामी वर्ष ब्रिक्सको सदस्य राष्ट्र हुने बताइएको छ । ब्रिक्समा भएको सदस्य राष्ट्रहरुको सहभागिता अमेरिका सहित शक्ति राष्ट्रहरुको जी सेभेन भन्दा ठूलो हुन पुगेको छ ।

ब्रिक्स सम्मेलनको क्रममा चिनियाँ राष्ट्रपति सि जिङ पिनले ब्रिक्सको विस्तारलाई एतिहासिक भएको र सो विस्तारले विश्वमा शान्ति तथा विकासलाई थप बलियो बनाउने बताएका थिए । त्यस्तै दक्षिण अफ्रिकाका राष्ट्रपति सिरिल रामाफोसाले ब्रिक्स देशको साथ साझेदारी गर्ने राष्ट्रहरुको पुरा ध्यान राख्ने बताएका थिए ।

सम्मेलनमा प्रत्यक्ष सहभागी नभएका रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले भिडियोमार्फत सम्बोधन गर्दै नवउदारवादले विकासशील देशहरुको परम्परागत मूल्यको लागि खतरा पैदा गरिरहेको विचार व्यक्त गरेका थिए । साथै सो विचार विश्वमा बहुध्रुवीय व्यवस्थाको लागि समेत चुनौति भएको उनको भनाइ थियो । पुटिनको यो भनाइ अहिले अमेरिकाको नेतृत्वमा विश्वमा जर्बजस्त हाबी भइरहेको नवउदारवादी विचार र एकध्रुवीय अभ्यासप्रति नै परिलक्षित छ ।

अहिले ब्रिक्समा जोडिएका देशहरु भूगोल, जनसंख्या र प्राकृतिक स्रोतका हिसाबले धनी रहेका छन् । खासगरी अमेरिकी प्रभुत्वमा कायम रहिआएको एकध्रबीय विश्व अर्थराजनीतिलाई चुनौती दिने हिसाबले चीनको पहलमा ब्रिक्स अगाडि आएको र रसिया र भारत लगायतका मुलुकहरुले पनि सो संगठनलाई आफ्नो अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति विस्तारका निम्ति प्रयोग गर्ने कोसिस गरिरहेका छन् ।

पछिल्लो समयमा रुस युक्रेनबीच युद्धको विषयलाई लिएर अमेरिकाले विश्वलाई रुस विरुद्ध उभ्याने प्रयत्न गर्न खोज्यो तर, बलियो रसियन एलाइन्सले गर्दा सो विषयमा अमेरिका सफल हुन सकेन । त्यस्तै, चीन विरुद्धको घेराबन्दीमा पनि अमेरिका असफल हुँदै आएको छ, जसको कारण पनि चीनको अर्थराजनीतिक रुपमा विश्वमा विस्तारित उपस्थिति नै हो ।

अमेरिका भने ब्रिक्स विस्तारको विषयलाई लिएर चिन्तित नभएको प्रतिक्रिया अमेरिकाका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार जेक सुलिवनले दिएका छन् । उनले ब्रिक्समा सहभागी भएका राष्ट्रहरुको मुख्य मुद्दामा समानता नरहेकाले कसैको भू-राजनीतिक प्रतिद्वन्दमा उत्रिने सम्भावना नरहेको उनको भनाइ छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

अस्ट्रेलियामा महिलाविरूद्धका हिंसात्मक गतिविधि नियन्त्रणका लागि प्रतिबद्ध

जापानमा ९० लाख घर खाली

टर्कीको वैदेशिक व्यापार घाटा मार्चमा १२ प्रतिशतले घट्यो

जापानमा रोजगारीको उपलब्धता घट्यो

बगंलादेशद्वारा हतियार प्रणालीमा एआई लागु नगर्न आह्वान

चीनका कारखानाहरूको उत्पादन दोस्रो महिना पनि बढ्यो