लुना कन्स्ट्रक्सनका कम्पनी प्रवन्धक अंशुल आचार्य सात वर्षदेखि निर्माण व्यवसायीका रूपमा परिचित छन् । परिवार नै निर्माण व्यवसायमा संलग्न रहेकाले यस क्षेत्रमा लागेको बताउने आचार्यले एमबीए गरेका छन् । निर्माण क्षेत्रका विविध गतिविधिबारे आचार्यसँग गरिएको कुराकानीः

के कुराले तपाईं निर्माण व्यवसायतिर लाग्नुभएको हो ?

बाल मस्तिष्कमा पाइलट, डाक्टर बन्ने सोच भए पनि घरका सदस्य निर्माण व्यवसायमा आबद्ध रहेकाले यतातिर लाग्ने प्रेरणा मिलेको हो । सानै उमेरदेखि बुबाको काम हेर्न साइटमा गइरहन्थें । यसले पनि यो क्षेत्रमा लाग्ने प्रेरणा जुटेजस्तो लाग्छ । मुख्य कुरा निर्माण क्षेत्रमा बढी चुनौती हुने र त्यसको सामना गर्ने चाहना भएकाले पनि यो क्षेत्रमा आकर्षित भएको हूँ ।

तपाईं संलग्न भएर सञ्चालन गरिरहेका ठूल्ठूला परियोजना के–के छन् ?

फिदिम–पाँचथर खण्डको मध्यपहाडी लोकमार्ग मेरा लागि महत्वपूर्ण परियोजना हो । २७ किलोमिटर सडक निर्माणका लागि ९३ करोड रुपैयाँमा जिम्मा लिएको यो काम लगभग हामीले सकिइसकेका छौं । अब ३ प्रतिशत जति बाँकी छ । त्यो काम पनि चाँडै सकिँदै छ ।

यो आयोजनामा पनि पक्कै चुनौती सामना गर्नुभयो होला, केही अनुभव बाँड्न चाहनुहुन्छ ?

निर्माण क्षेत्रमा लागिसकेपछि चुनौती सँगसँगै आइहाल्छ । यो आयोजनामा पनि थुप्रै समस्या थिए । सरकारले यो सडकलाई राष्ट्रिय गौरवको आयोजनामा राखेकाले समयमै सक्नुपर्ने चुनौती छ । अर्कोतर्फ स्थानीयको खेतबारी हुँदै सडक लैजानुपर्ने– त्यो पनि १०–१० मिटरको राजमार्ग । स्थानीयको अवरोध हामीले पनि सामना ग¥यौं । तर, हामीले ४ सयमध्ये ३ सय कर्मचारी यहीका स्थानीयलाई रखेका थियौं ।

यसले गर्दा स्थानीयलाई दोहोरो फाइदा भयो । ३ सय जनाले रोजगारी पाउँदा गाउँमा पैसा भित्रियो भने अर्कोतर्फ विकासले छुन नसकेको उक्त क्षेत्रमा सडक पुगेसँगै धमाधम बिजुलीका पोल गाड्ने काम भइरहेको छ । अहिले यस क्षेत्रका स्थानीयको जीवनस्तर नै फेरिएको छ ।

यहाँको मिन्दुङ खोलामा रहेको झरना सडक नहुँदा आझेल परेको थियो । अहिले सडक पुगेसँगै यस क्षेत्रमा पर्यटकको ओइरो लागेको छ । धरानदेखि यो झरना हेर्न पर्यटक आउने गरका छन् । त्यहाँका स्थानीय झरना छेउछाउ होटल, रेस्टुँरा सञ्चालन गरेर स्वरोजगार भएका छन् ।

प्रत्यक्ष रूपमा समुदायलाई नै फाइदा हुने गरी निर्माण कार्य गर्दा सोही स्थानको स्रोत–साधन प्रयोगमा जोड दिइनुपर्छ । यसले त्यहाँका स्थानीयले रोजगार त पाउँछन् नै, त्यस ठाउँमा खेर गइरहेका स्रोत–साधन बेचेर पैसा पनि कमाउन सक्छन् ।

सडक निर्माणले नागरिकको जीवन सहज बनाएको छ । उपचार गर्न धरान पुग्नुप¥यो भनेपनि इलामको बाटो हुँदै ९ देखि १० घन्टा लगाएर अस्पताल जानुपर्ने बाध्यता थियो । अहिले यो सडक बनेपछि ४ घन्टामै धरान पुग्न सकिन्छ । सायद सडकले ल्याएको विकास यही नै होला ।

अचम्म के भने त्यहाँका कतिपयको जमिन भिरालो । हामीले त्यस्ता जमिनबाट ढुंगा लियौं र बिना पैसा उनीहरूको जमिनलाई सम्म पारिदियौं । भीरलाई सम्याएपछि अहिले आलुर गोलभेडा जस्ता बाली फलिरहेको छ ।

यस्ता आयोजनाले समाजमा पु¥याएको योगदान एउटा पाटो भयो, तपाईंहरूले कसरी समाज सेवामा प्रत्यक्ष योगदान दिइरहनुभएको छ ?

यो विषय निर्माण व्यवसायीको क्षमतामा भर पर्छ । कसैले विद्यालय बनाइदेलान्, कसैले अस्पताल बनाउलान् । यो फरक पाटो हो । सकेसम्म हामीले पनि यस्ता काम गर्दै आएका छौं । तर, प्रत्यक्ष रूपमा समुदायलाई नै फाइदा हुने गरी निर्माणको काम सोही स्थानको स्रोत–साधन प्रयोगमा जोड दिनु हो । यसले त्यहाँका स्थानीयले रोजगार त पाउँछन् नै, त्यस ठाउँमा खेर गइरहेका स्रोत–साधन बेचेर पैसा कमाउन सक्छन् । नेपाल जस्तो देशको लागि प्रगतिको अवसर नै पूर्वाधार विकास हो ।

गुणस्तरीय निर्माणका लागि के–के कुरामा ध्यान दिनुपर्दो रहेछ ?

पहिलो त दक्ष जनशक्ति नै हो । त्यसपछि निर्माण सामग्री ढुंगा, गिटी, बालुवा, सिमेन्ट र छड । यसको प्रयोग गर्दा गुणस्तरमा कुनै सम्झौता गर्नुहुँदैन । यति भए कुनै पनि आयोजनालाई गुणस्तरीय बनाउन सहज हुन्छ ।

सरकारले ठूला परियोजनामा विदेशी कम्पनीलाई नै गुहार्छ । नेपाली निर्माण व्यवसायीसँग त्यो स्तरको प्राविधिक क्षमता नभएरै हो ?

आजभन्दा एक दशक अघिको कुरा गर्नुहुन्छ भने तपाईंले भनेको ठीक हो । तर, अहिलेको सन्दर्भमा यो उपयुक्त छैन । नेपाली निर्माण व्यवसायी सक्षम भइसके । । नेपालमा यस्ता निर्माण व्यवसायी पनि छन्, जो विदेशी निर्माण व्यवसायीसँग प्रतिस्पर्धा गर्न पछि हट्दैनन् ।

प्रविधिककै कुरा गर्दा पुल्चोक इन्जिनियरिङ क्याम्पस पढेका विद्यार्र्थीहरू विश्वका कुनै पनि देशका इन्जिनियर भन्दा कम छैनन् ।

निर्माण व्यवसायीप्रति सरकारको दृष्टिकोण कस्तो पाउनुहुन्छ ?

निर्माण व्यवसायप्रति सरकारको दृष्टिकोण सकारात्मक भए पनि व्यवस्थापन पक्ष कमजोर देखेको छु । निर्माण व्यवसाय र सरकारबीच सुमधुर सम्बन्ध भए मात्र यो क्षेत्रले फस्टाउन पाउने हो ।

पूर्वाधार निर्माणमा उत्कृष्ट कार्यक्षमता देखाउने मेसिनरी कुन–कुन हुन् जस्तो लाग्छ तपाईंलाई ?

हामीले सडक निर्माण गरिरहँदा पुटमाइजर र सुमीका उत्पादनको कार्यक्षमता उत्कृष्ट लाग्यो । एक्जाभेटरको कुरा गर्दा दूशान उत्कृष्ट लाग्यो । किनकि यसको सेवा अत्यन्तै राम्रो छ । कुनै समस्या आयो भने त्यहाँका कर्मचारीले तत्कालै सम्बोधन गर्ने गरेका छन् ।

दिगो विकासमा गुणस्तरीय मेसिनरीले कत्तिको असर गर्छ जस्तो लाग्छ तपाईंलाई ?

यो विषयमा मेसिनरीसँगै जनशक्ति पनि जोडिएर आउँछ । राम्रा उपकरण छन् तर त्यसलाई चलाउन जान्ने जनशक्ति दक्ष भएन भने कुनै अर्थ राख्दैन ।

दिगो विकासका लागि पूर्वाधार निर्माण कस्तो हुनुपर्छ जस्तो लाग्छ ?

सर्वप्रथम सरकारी आयोजनाका लागि आर्थिक स्रोत बलियो हुनुपर्छ । दिगो विकासका लागि यो एउटा पहिलो खम्बा नै हो । अर्को कुरा अन्तर निकाय समन्वय र व्यवस्थापन चुस्त दुरुस्त हुन जरुरी छ । योसँगै निर्माण व्यवसायीलाई प्रोत्साहन गर्न जरुरी छ । यति भयो भने मात्र दिगो विकास सम्भव छ । सरकारले भटाभट आयोजना मात्र निकाल्ने तर काम हुन नसके त्यसले कुनै अर्थ राख्दैन ।

पूर्वाधार विकासमा सरकारको लगानी अझै कम भए जस्तो लाग्छ । कतिपय क्षेत्रमा सडक नपुग्नाले किसानले आफ्नो उत्पादन बारीमै खेर फालेको म आफैंले देखें । ती ठाउँमा सडक मात्र पुग्न सके एकातर्फ किसानले आफ्नो उत्पादन उचित मूल्यमा बेच्न पाउने थिए भने अर्कातिर स्वदेशमै उत्पादित कृषि उपज उपभोग गर्न पाउने सम्भावना हुन्थ्यो ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

गत वर्ष सडकमार्गबाट चार लाख पर्यटक मुस्ताङ पुगे

बर्दिवासमा एक अर्बभन्दा बढी लगानीमा पाँच तारे होटल बन्दै

अब नेपालमै सिरिञ्ज उत्पादन हुने, भवानी राणासहितको ८० करोड लगानी

माथिल्लो अरुणको वित्तिय व्यवस्थापन विश्व बैंकले गर्ने करिब निश्चित

मौसम पूर्वानुमान चुस्त बनाउँदै विभाग, प्रणाली मर्मतका लागि विदेशी विज्ञको खोजी

सरकारलेस्वास्थ्य क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको लगानी प्रोत्साहन गर्न जरुरी छ : अध्यक्ष ढकाल