ककनी गाउँपालिका नेपालको बागमती प्रदेश अन्तर्गत नुवाकोट जिल्लामा अवस्थित प्राकृतिक रूपमा सुन्दर एवं रमणीय गाउँपालिका हो । ८ ओटा वडा रहेको यस गाउँपालिकामा अधिकांश भाग पहाडी भूभागले ढाकेको छ भने यहाँ मिश्रित जातजातिको बसोबास रहेको पाइन्छ । यो गाउँपालिका कृषि उत्पादन तथा पर्यटकीय गन्तव्यको रूपमा चर्चित हुनुका साथै ऐतिहासिक, धार्मिक, सांस्कृतिक रूपले पनि फरक विशेषता बोक्न सफल मानिन्छ । यस गाउँपालिकामा कृषि विकासका लागि के–कसरी काम हुँदै आएको छ, रोजगारी सृजना गर्नमा गाउँपालिकाले कस्तो भूमिका खेल्दै आइरहेको छ भन्ने लगायतका विषयमा सो गाउँपालिकाकी उपाध्यक्ष सिता लामासँग विकासन्युजका लागि राजिब न्यौपानेले कुराकानी गरेका छन् ।

कोरोनाको संक्रमण पुनः बढ्न थालेको छ, संक्रमण दरलाई न्यूनीकरण गर्नको लागि कस्तो भूमिका खेल्दै हुनुहुन्छ ?

तीब्र गतिमा फैलिरहेको नयाँ भेरियन्टकोे कोरोना भाइरस पालिकामा पनि बढ्दो रुपमा फैलिएको कारण पालिकाको अत्यावश्यक बाहेकका सबै सेवा बन्द गरेका छौं भने स्वास्थ्य मापदण्ड अपनाउन अपिल गरेका छौं । हामीले सबै नागरिकलाई घरमा नै बस्न आग्रह गरेका छौं । कोरोना भाइरसको संक्रमण बढ्न थालेपछि स्वास्थ्यचौकीको आइसोलेसन कक्षमा सबैलाई राख्न सक्ने अवस्था पनि छैन । पालिकामा अक्सिजनसहितको ५ बेडको आइसोलेसन कक्ष रहेको छ । हामीले भोजभतेर तथा आमसभाका नाममा धेरै भिडभाड नगर्न पनि आग्रह गरेका छौं । पालिकामा प्रवेश गर्दा मास्क तथा स्यानिटाइजरको प्रयोग अनिवार्य गरेका छौं । संक्रमण विस्तार रोक्न बजार, विद्यालय, विभिन्न संघसंस्थाहरूमा भिडभाड कम गर्न पनि आग्रह गरेका छौं । कोरोना संक्रमणको दोस्रो लहर सुरु भएसँगै पालिकाले सचेतनाका विभिन्न सूचनाहरू प्रकाशन गरेका छौं ।

दोस्रो लहरको रूपमा फैलिएको कोभिडको संक्रमणबाट बच्नु र बचाउनु हामी सबैको अहिलेको प्रमुख जिम्मेवारी पनि हो । यसका लागि पालिकामा आइसोलेसन सेन्टर सञ्चालन गर्ने, अस्पतालहरूको क्षमता विकास गरेर धेरैभन्दा धेरै बिरामीको उपचार गराउने, कोभिडबाट सक्रमित भएका र नभएका दुवै थरीका बिरामीलाई अस्पताल आवतजावत गर्न जोखिमपूर्ण ठाउँलाई निःसंक्रमण गराउने लगायतका काम गरिरहेका छौं । पीसीआर गर्नको लागि पालिकामा किटको अभाव छ भने संक्रमण दर बढ्दो छ । अन्य ठाउँबाट किट ल्याउन सक्ने अवस्था पनि छैन । पालिकाको धेरै नागरिकहरूलाई कोभिडसँग सम्बन्धित लक्षण देखिएको छ भने नगरिकहरुलार्ई घरभित्र नै बस्नको लागि आग्रह गरेका छौं । जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयले पनि एकहप्तासम्म स्वाब सङ्कलन गरेर नपठाउनु भनेको कारण हामीलाई समस्या भइरहेको छ । पालिकामा धेरै नागरिकको पीसीआर नगरेकाले पनि संक्रमितहरु धेरै देखिएको छैन । संक्रमण दर गत सालभन्दा भयावह भइरहेको छ तर हालसम्मको अवस्थालाई मध्यनजर गर्दा कोरोनाको प्रभाव उच्च भइसकेको छ । कोरोना न्यूनीकरण गर्नको लागि पूर्वतयारी अवस्थामा जुटेका छौं । यस समयमा बाहिरी जिल्लाबाट पालिकामा प्रवेश गर्ने नागरिकहरूलाई १४ दिनसम्म क्वारेन्टिनमा बस्नको लागि अपिल गरेका छौं ।

गाउँपालिकाले कृषिक्षेत्रतर्फ के–कस्ता काम गरिरहेको छ ?

कृषि विकासको लागि कृषिलाई आधुनिकिकरण गर्ने भनेर सबै वडामा कृषिका विभिन्न तालिमहरू दिँदै आएका छौं । यहाँका धेरै नागरिकहरूले कृषि पेसा नै अँगालेका छन् । तरकारी खेतीले राम्रो फाइदा दिन थालेपछि धेरै किसान व्यावसायिक रूपमा तरकारी खेतीतर्फ आकर्षित भएका छन् । कृषकहरुलाई पशुपालनको तालिम पनि दिँदै आएका छौं । धेरै नागरिकहरू कृषि पेशामा आवद्ध भएकाले हामीले पनि पशु र कृषिक्षेत्रलाई नै प्राथमिकतामा राखेका छौं । केही बिदेसिएका युवाहरू पनि गाउँमै आएर पशुपालन र कृषि पेशामा लागेका छन् । कृषि उत्पादनका हिसाबले हाम्रो पालिका उर्वर भूमी भएको ठाउँ पनि हो । युवा शक्तिलाई गाउँमै रोजगारीसँगै आय आर्जनका सम्भावनामा उत्प्रेरित गराउनको लागि जोड पनि दिइरहेका छौं । परम्परागत खेती प्रणाली छाडेर व्यवसायमुखी बन्नु जरुरी छ । वडाले कृषि उत्पादन र स्वरोजगारी बढाउनका लागि भनेर विगत वर्षदेखि नै कृषि क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राख्दै आएका छौं । गाउँमा समूह, सहकारी तथा व्यक्तिगत लगानीमा कृषिको व्यवसायिकतामा यहाँको कृषकहरू पछिल्लो समय आकर्षित हुँदै आएका छन् । उत्पादन र आम्दानी राम्रो भएपछि उनीहरू व्यावसायिक कृषिमा अगाडि बढ्न थालेका हुन् ।

कृषि सहकारीको साझेदारीमा काम गरेका छौं भने स्थानीयस्तरमा दर्ता भएका कृषि समूहमार्फत पालिकाको समग्र कृषि विकासको लागि काम गर्दै आएका छौं । पालिकामा कृषि समूहको पनि गठन भएको छ । सामूहिक कृषि खेती गर्ने कृषहरुलाई प्रोत्साहन पनि गर्दै आएका छौं । कृषि अनुदानका विभिन्न कार्यक्रमहरु सञ्चालन गरी कृषि विकासको लागि काम गर्दै आएका छौं । पालिकाको सबै वडालाई कृषि पकेट क्षेत्रको रूपमा छुट्याई कृषि विकासको कामहरू अगाडि बढाएका छौंं । तरकारी, आलु, मुला, स्ट्रबेरी, धान, मकै, गहुँ, अदुवा, बेसार आदिको पकेट क्षेत्र छुट्याएका छौं भने पशु पकेट क्षेत्र पनि रहेको छ । गाउँपालिका भित्र भइरहेको परम्परागत कृषि प्रणालीलाई आधुनिकीकरण गर्ने हाम्रो लक्ष्य रहेको छ । गाउँपालिकालाई समृद्ध बनाउने आधार नै कृषि हो । गाउँपालिका भित्र तरकारी र फलफूल खेती नै मुख्य रूपमा हुने गरेको छ । उन्नत जातका बाख्रा तथा खसी, स्थानीय जातका कुखुरा पालनसँगै बेमौसमी तरकारी उत्पादन गरिँदै आएको छ । भौतिक पूर्वाधारको विकास गर्दै कृषि तथा पशुपालनलाई वृद्धि गर्दै लैजाने योजना हाम्रो रहेको छ ।

गाउँपालिकाका कति नागरिकहरू कृषि पेशामा आवद्ध छन् होला ?

यहाँका धेरैजसो नागरिकहरू कृषि पेशामा नै आवद्ध छन् । पालिकाको मुख्य पेशा खेती किसानी भएको कारण यहाँ प्रायः सबै नागरिकले कृषि पेशा नै अँगालेका छन् । करिब ८० प्रतिशत मानिसहरू कृषि पेशामा आबद्ध छन् भन्न सकिन्छ । हामीले राम्रो कृषि उत्पादन गर्ने किसानलाई प्रोत्साहन स्वरूप सहयोग गर्ने गरेका छौं । यो आर्थिक वर्षमा किसानहरूलाई कोभिडको कारण पुरस्कृत गर्न सकेका छैनौं । आगामी आर्थिक वर्षमा क्षेत्रगत रूपमा कृषकहरूलाई पुरस्कार दिने योजना रहेको छ । पालिकामा आलु, खुर्सानी, सिमी, बोडी, धनियाँ, गोलभेँडा, भ्यान्टा, गहुँ, धान र मकै खेती हुने गरेको छ ।

शैक्षिक विकासको लागि गाउँपालिकाले कसरी काम गर्दै आएको छ त ?

हामीले शैक्षिक क्षेत्रको विकासको लागि धेरै काम गर्दै आएका छौं । शैक्षिक क्षेत्रको सुधारको लागि हामीले धेरै बजेट पनि छुट्याएका छौं । पालिकामा विभिन्न शैक्षिक सुधारको कार्यक्रमहरु पनि रहेको छ । सबै विद्यालयहरूमा पालिकाको तर्फबाट भौतिक पूर्वाधार विकासको निमित्त हामीले भौतिक संरचनाको पनि निर्माण गर्नमा जुटेका छौं । शिक्षा शाखा मार्फत शिक्षाका विभिन्न कार्यक्रम गर्दै आएका छौं । हामीले अब व्यवसायिक शिक्षा विद्यार्थीलाई दिनुपर्छ जोड दिएका छौं । शिक्षकहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्न लागि विभिन्न विज्ञयहरुबाट तालिम पनि दिँदै आएका छौं । गुणस्तरीय शिक्षा विद्यार्थीलाई कसरी दिन सकिन्छ भन्ने विषयमा हामी विद्यालयको प्रधानाध्यापक र समितिसँग पनि छलफल गरिरहेका हुन्छौं । प्रविधि मैत्री शिक्षा हुनु पर्छ भनेर हामी लागि परेका छौं ।

शिक्षाक अभाव भएको विद्यालयमा शिक्षक करारमा पनि भर्ना गरेका छौं । गरिब, जेहेन्दार तथा विपन्न बालबालिकालाई छात्रवृत्ती दिने कार्यक्रम पनि रहेको छ । शैक्षिक सुधारको लागि हामीले विशेष जोड दिएका छौं । परीक्षा प्रणालीलाई व्यवस्थित गर्ने काम पनि भइरहेको छ । सङ्घ र प्रदेशको साझेदारीमा विद्यालयको भौतिक पूर्वाधार देखि शिक्षाका विभिन्न कार्यक्रम पनि सञ्चालन गर्दै आएका छौं । कोरोनाको कारण गाउँपालिकाका शैक्षिक क्षेत्रहरु पनि प्रभावित बन्दै गाएका छन् । विद्यालयको आवश्यकता अनुसार शैक्षिक सामाग्रीको उपलब्धता गराएका छौं ।

तपाईंहरु निर्वाचित भएर आएको करिब ३ वर्ष पुरा भयो, यो बिचमा जनता सामु गरेका बाचा के–कति पुरा भए अनि कति बाँकी छन् नि ?

जनता सामु हामीले धेरै बाचा र प्रतिबद्धता गरेका छौं । हामी निर्वाचित हुँदै गर्दा हामीसँग बस्ने कार्यालय भवन पनि थिएन । संघीयताको पनि पहिलो अभ्यास भएको कारण सबै कुरा पुरा हुन सक्ने सम्भावना हुँदैन । हामीले सकेसम्म काम गरिरहेका छौं । कतिपय बाचा पुरा गरेका छौं भने कतिपय कुराहरू बाँकी रहेका छन् । जनताको अपेक्षा र आशा दिन प्रतिदिन बढ्दै जान्छ । हामीसँग साधन स्रोतको कामी भएको कारण जनताको आवश्यकता धेरै पुरा गर्न सकिरहेका छैनौं । अब हाम्रो कार्यकाल १ वर्ष बाँकी रहेको यो कार्यअवधिमा हामीले गरेका प्रतिबधताहरुको पुरा गर्ने लक्ष्य तय गरेका छौं । पर्यटन विकास, शैक्षिक सुधार आदिको काम गर्ने भनेर हामीले घोषणापत्रमा लेखेका थियौं । घोषणापत्रमा लेखेको कुराले मात्र पालिकाको विकास गर्न पुग्दैन । हामीले गर्छैं भनेको कुरा बाहेक अरू कुराहरू महत्वपुर्ण पनि हुन्छ सक्छन् भन्ने ठानेर समग्र पालिकाको विकास निर्माणमा जुटेका छौं ।

तपाईंको पालिकामा सडक सञ्जालको अवस्था कस्तो छ ?

सडक सञ्जाल पालिकाको सबै ठाउँमा पुगेको छ । हामी हिउँद भरी सडक निर्माण गर्छौं । बर्खामा सबै सडकहरू भत्किन्छन् । अन्य पालिकासँग जोड्ने सडक पनि निर्माण गरिरहेका छौं । ३ ओटा सडक निर्माणको आयोजनाहरू ठेक्का प्रक्रियाबाट काम अगाडि बढिरहेको छ । पालिकामा केही सडकहरू ग्राबेल पनि भएका छन् भने सडक सञ्जाल चाहिँ सबै वडामा पुगेको छ । हामीले सडकको स्तरोन्नति पनि गरेका छौं । गाउँपालिकाको सडकहरू बाह्रै महिना सञ्चालन हुने अवस्था छैन । एउटा वडाबाट पसेपछि पालिकाको ८ ओटै वडामा पुग्न सकिने गरी सडक निर्माण ग¥यौं तर यसलाई व्यवस्ति गर्न सकेका छैनौं । गाउँपालिका र वडामा जोड्ने सडकलाई व्यवस्थित तरिकाले लाने भनेर प्रयास भइरहेको छ । हामीले सोचे अनुसार सडक निर्माणमा काम गर्न सकिरहेको छैन । भूगोलले पनि हामीले बनाउन सोचे अनुसारको काम गर्ने सक्ने अवस्था छैन । केही सडक हाम्रो कार्यकालमा राम्रो बनाउनु पर्छ भनेर हामी लागिपरेका छौं त्यही अनुसार हामी अगाडि बढिरहेका छौं ।

गाउँपालिकाले विकासको लागि कुन क्षेत्रलाई बढी प्राथमिकतामा राखेको छ ?

यो कोभिडको समयमा पनि छ अहिलेसम्म हामीले गाउँपालिकामा भौतिक पूर्वाधार, कृषिलगायतका क्षेत्रलाई प्राथमिकता राखेर अगाडि बढिरहेका छौं । हामीले विशेष नागरिकको स्वास्थ्यलाई नै प्राथमिकता राखेका छौं ।

स्थानीय स्तरका युवाहरूलाई रोजगारीको सिर्जना गर्नमा पालिकाले कस्तो भूमिका खेलेको छ ?

हामीले युवाहरूलाई कृषिका तालिम पनि दिँदै आएका छौं । युवालाई प्राविधिकसँग अन्तर सम्बन्धित विभिन्न तालिम पनि दिँदै आएका छौं । आर्थिक विकाससँग अन्तरसम्बन्धी पालिकाले प्रयोग गरेको योजनालाई रोजगार सिर्जना हुने गरी कृषिमा युवाहरूलाई जोडिनको लागि आग्रह गरेका छौं । पालिकामा जनचेतनाको पनि अभाव रहेको छ । युवाहरू कृषि उत्पादनसँग जोडिनु पर्छ भनेर हामीले जोड दिएका छांै । पालिकामा युवाहरूले व्यवसायिक खेती गरी रोजगारी मूलक पनि बनिरहेका छन् । धेरै रोजगारी सिर्जना गर्नको लागि पालिकामा ठुलो उद्योग छैन ।

युवाप्रति लक्षित गर्दै प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम लागु भएको छ । प्रधानमन्त्री रोजगार कार्यक्रम अन्तर्गत गरिबीका रेखामुनि रहेका र बेरोजगार युवाहरू मात्र छनोट भएका छन् । यो रोजगार कार्यक्रम अन्तर्गत फार्म भोरेका युवाहरू पनि काम गर्न आइरहेको छैन । युवाहरूलाई यस कार्यक्रम समेटेको लागि सकिरहेको छैनौं । हामीले एउटा बाटो बसायौं भने आगमि निर्वाचित भएर आउनेले निरन्तरता दिनु हुन्छ भन्ने हाम्रो आशा रहेको छ । युवाहरूको समूह गठन गरी प्रत्येक वडामा युवाहरुलाई सामूहिक व्यवसायमा लानको लागि जोड गरिरहेका छौं ।

कर्मचारी र जनप्रतिनिधिहरू बिचको सम्बन्ध कस्तो छ नि ?

स्थानीय सरकारको व्यवस्थापनको सन्दर्भमा २ ओटा पक्ष जस्तो कर्मचारी र जनप्रतिनिधि पक्ष्य हुन्छ । जनप्रतिनिधिको काम भनेको नीति बनाउने र निर्णय गर्ने हो । कार्यान्वयन गर्ने भनेको कर्मचारीले हो । सहि तरीकाले काम गर्ने र सञ्चालन गर्न सक्ने कर्मचारी भइदियो भने मात्र सोचेको जस्तो काम गर्न सकिन्छ । कर्मचारी र जनप्रतिनिधि बिचको सम्बन्ध सुमधुर रहेको छ । जनप्रतिनिधि र कर्मचारीको सामूहिक भावनाले मात्रै पलिकाको विकास निर्माणको काम देखि लिएर अन्य काम गर्ने सकिन्छ । हालसम्म कर्मचारी र जनप्रतिनिधिको मनमुटाब भएको छैन । नागरिकको आवश्यकता पुरा गर्नमा जनप्रतिनिधि र कर्मचारी खटी रहेका छौं । जनताको सेवाको लागी तत्पर रहन सबै कर्मचारीहरूलाई आग्रह गरेको छु । कर्मचारीको सहयोगमा नै विकास निर्माणको काम अगाडि बढाउने हो । जनप्रतिनिधि र कर्मचारीको सम्बन्ध नङ र मासुको जस्तो हुन्छ । अहिलेसम्म सम्बन्ध राम्रो नै रहेको छ ।

तपाईंको कार्यकालमा भएको सबैभन्दा ठुलो उपलब्धि केलाई ठान्नुहुन्छ ?

हामीले गर्नुपर्ने केही कामहरू अझ पनि बाँकि छन् । भौतिक पूर्वाधार, शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्रतर्फ केही उपलब्धिहरू भएको छ । मेरो कार्यकालको सबैभन्दा ठुलो उपलब्धि नै न्यायिक क्षेत्रमा आएको सुधार हो । पिडा भोगिरहेका नागरिकलाई पिडाबाट मुक्त गरेका छौं । एक मात्र क्षेत्रमा नभएर विभिन्न क्षेत्रहरूमा सुधार र परिवर्तन ल्याउनु नै मेरो कार्यकालको सबैभन्दा ठुलो उपलब्धि हो ।

अब तपाईंको बाँकी रहेको कार्यकालमा गाउँपालिकालाई कस्तो बनाउने योजना छ ?

१ वर्ष मात्र हाम्रो कार्यकाल रहेको छ । १ वर्षको अवधिमा पनि धेरै काम त गर्न सक्छौं । एक जनाले मात्र धेरै कुरा वा काम गर्न सकिँदैन । सबैको सामूहिक भावनाले मात्र विकास निर्माणको काम गर्ने हो । हालसम्म हामीले पालिकाको भवन पनि बनाउन सकेका छैनौं । गाउँपालिको भवन बनाउने सोचमा पनि छौं । पालिकाका विकास निर्माणको कामहरू योजना बनाएर नै गरिरहेका छौं । जनताको आर्थिक स्थिति सुधार गर्नको लागि कृषि र पशुको क्षेत्रलाई विकास गर्ने प्रयासमा छौं । नागरिकको जीवनस्तरलाई उकास्ने र पछाडि परेका टोलक्षेत्रलाई विकास गर्ने सोचमा पनि छु । यहाँका जनताले भोलिका दिनमा पनि मैले गरेका कामहरूबाट लाभ लिइरहन सकुन् भन्ने चाहना छ । हामीले पालिकास्तरको योजना तयार पारेका छौं । यो योजना पुरा गर्नमा विशेष जोड दिएका छौं । आर्थिक विकास, पर्यटन विकास आदिका कुरालाई दिर्घकालिन योजना बनाएर अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने तथ्यमा जोड दिएका छौं । शिक्षा, स्वास्थ्य तथा पूर्वाधार विकासको कुरामा पनि हामी ध्यान दिइरहेका छौं ।

अन्त्यमा आफ्ना पालिकाका वासिन्दाहरुलाई के भन्न चाहनुहुन्छ ?

नागरिकहरूको सहयोगमा नै विकास निर्माणको काम पालिकामा धेरै भएको छ । विश्वभर महामारीको रूपमा फैलिएको कोरोना भाइरसबाट सबै नागरिकहरू सचेत रहौं भन्न चाहन्छु । मानिसले सोचे भन्दा बढि पालिकामा कोभिड फैलिरहेको छ । सबै नागरिकहरूलाई स्वास्थ्यमा विशेष ध्यान दिऔं, स्वास्थ्यसम्बन्धी सुरक्षाका न्यूनतम मापदण्ड अपनाऔं, आफू बचौं, अरूलाई पनि बचाऔं भन्न चाहन्छु । ककनी बासिन्दालाई सचेत र सुरक्षित रहन पनि आग्रह गर्छु ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

निजी क्षेत्रको नेतृत्वमा उच्च र समावेशी आर्थिक वृद्धि हासिल गर्नुपर्छ

पूर्वमन्त्री आलमलाई जन्मकैदको फैसला

भारतीय कम्पनीलाई भुक्तानी गर्न अवरोध, इन्टरनेट काटिन सक्ने सेवा प्रदायकको चेतावनी

सर्वोत्तम सिमेन्टको १५ प्रतिशत लाभांश पारित, सञ्चालकमा ७ जना निर्वाचित

आङटावा शेर्पालाई ३० लाख धरौटीमा छोड्न सर्वोच्चको आदेश

एनसीएचएलले नेप्सलाई १ः०.२८ को स्वाप रेसियोमा प्राप्ति गर्ने