काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा उद्योग दर्ता गर्नेको संख्यामा बृद्धि भएसँगै दर्ता झन्झटिलो भएको गुनासो बढ्दै गएको छ ।

उद्योग दर्तामा अनावश्यक झण्झटिलो सरकारी प्रक्रिया र गत वर्षबाट सुरु गरिएको एकल विन्दु सेवा केन्द्रबाट सहजीकरण नभएको उद्योगीको गुनासोपछि विभागले सुधारको योजना बनाएको छ ।

सरकारले विदेशी लगानीकर्ता सहजीकरण गर्नभन्दै उद्योग दर्ताका लागि आवश्यक सबै सेवा एकै स्थानबाट हुनेगरी २०७६ को जेठबाट एकल विन्दु सेवा केन्द्र सञ्चालनमा ल्याएको थियो ।

उद्योग दर्ताका लागि सहयोग पुग्ने अपेक्षासहित एकल विन्दु सेवा केन्द्र सञ्चालनमा ल्याईए तापनि लक्ष्य अनुसारको काम हुन नसकेको विभागका महानिर्देशक जिवलाल भुषाल बताउँछन् । उनका अनुसार विभिन्न कानुनी तथा प्राविधिक कारणले एकल विन्दु सेवा केन्द्रबाट लक्ष्य अनुसारको सेवा प्रवाह गर्न कठिनाई भएको हो ।

उद्योगी व्यवसायीको गुनासोपछि सेवा केन्द्रमा प्राविधिक रुपमा सुधारको तयारी भए तापनि सुधार भएको छैन । प्राविधिक काममा सुधार हुन नसक्दा विभागमा आएका फाइलहरु बोकेर नै अन्य कार्यालयहरु धाउनुपर्ने बाध्यता रहिरहेको छ ।

अटोमेसनमा जाने तयारी

अब देश तथा विदेशबाट (घरमा नै बसेर) उद्योग दर्ता गर्न सकिने भएको छ । उद्योग दर्ताका लागि सेवाग्राहीहरु विभाग धाउनुपर्ने बाध्यताको अन्य गर्न विभागका सबै कार्यलाई अटोमेसिनमा लैजाने तयारी भएको हो ।

उद्योग विभागलाई पूर्ण रुपमा विद्युतीय कारोबारमा लैजान आगामी आर्थिक वर्षदेखि अटोमेसनमा लैजाने तयारी भएको छ । यसका लागि विभागले कम्पनीहरुसँग बोलपत्र आव्हान गरिसकेको छ ।

‘अहिले विभागमा नै आएर उद्योग दर्ता, नवीकरण तथा अद्यावधिक लगायतका कामहरु हुने गरेको छ । अब साउनदेखि विभागबाट हुने सबै कामहरु घरमा बसीबसी गर्न सकिन्छ, आवेदनका सबै काम घरबाट अनलाइन मार्फत हुन्छ । डिजिटल हस्ताक्षरले मान्यता नपाउने हुँदा प्रमाणपत्र लिन मात्रै विभागमा उपस्थित हुनुपर्छ । सानो कामको लागि विभागमा आएर लामो लाइन बस्नुपर्ने बाध्यताको अन्त्य हुन्छ,’ महानिर्देशक भुषालले विकासन्युजसँग भने ।

विभागको सबै काम अटोमेसनमा लगेपछि एकल विन्दु सेवा केन्द्रमा सहज हुने अपेक्षा लिइएको उनी बताउँछन् । उद्योग विभाग अन्तर्गतको एकल बिन्दु सेवाका सबै काम पनि अनलाइनबाटै हुनेछ ।

आगामी आर्थिक वर्षदेखि सेवाग्राहीले उद्योग दर्ता, नवीकरण, म्याद थप, भिसा प्रक्रियालगायत कामहरू अनलाइनबाटै पाउनेछन् । प्रविधिको माध्यमबाट उद्योगीको उपस्थिति बिना नै प्रशासनिक काम हुनेछ । एकल बिन्दु सेवाबाट भूमि, भिसा, दर्ता, राजस्व, प्यानलगायत सेवा पाइनेछ ।

‘चैत महिनाको अन्तिमसम्म अटोमेसनका लागि आह्वान गरिएको बोलपत्र अनुसार आर्थिक तथा प्रसासनिक कार्यका लागि प्रस्ताव आइसक्छ । प्रस्तावको आधारमा हामीले कम्पनी छनोट गरी सिस्टममा डाटा राख्ने, डकुमेन्ट स्कान गर्ने लगायतका कामहरु अगाडी बढाउँछौँ । हामीले विभागबाट प्रवाह गर्दै आएका ४० प्रकृतिका सेवाहरुको चेक लिस्ट बनाएर कार्यान्वयनको कामहरु भइरहेका छन्’, महानिर्देशक भुसालले भने ।

उद्योग दर्ताको झन्झट घटाइदै

पछिल्लो समय विभागले छिटो छरितो रुपमा उद्योग दर्ताको काम गर्ने गरेको छ । यसअघि उद्योग दर्ता गर्दा उद्योगीले विभिन्न झन्झटिलो प्रक्रिया पूरा गर्नुपर्नेमा प्रविधिको प्रयोग गरी छिटो छरितो रुपमा उद्योग दर्ता गर्न पहल गरिएको छ ।

हाल थोरै कागजबाट धेरै सेवा प्रवाह गर्ने गरी आफूहरुले काम गरिरहेको महानिर्देशक भुषालको भनाइ छ । थोरै कागजबाट उद्योग दर्ता, नवीकरण, क्षमता बृद्धि लगायतका कामहरु सिघ्र रुपमा हुने उनले बताए । एकल विन्दु सेवा केन्द्रलाई थप प्रभावकारी बनाउँनका लागि अध्ययन भएको छ ।

सेवा केन्द्र सुधार अन्तरगत नीतिगत, संरचनागत र प्रक्रियागत सुधारका कामहरु अगाडी बढाइएको छ ।

एकल विन्दु सेवा केन्द्रमा विभिन्न अन्तरसम्बन्धित निकायबाट प्रतिनिधित्व भएका कर्मचारीहरु हुँदा सेवा केन्द्रबाट प्रभावकारी काम हुन नसकेको उनको बुझाई छ ।

सेवा प्रवाहमा समस्या देखिएपछि विभागले एकल विन्दु सेवा केन्द्रका कर्मचारीहरु स्थायी (लामो समयसम्म सरुवा नगरी केन्द्रमा नै रहने गरी) रुपमा राख्नुपर्ने, सबै निकायका कर्मचारी परिचालनका लागि छाता ऐन बनाउनुपर्ने र अल्पकालीन रुपमा अधिकार प्रत्यायोजन नहुनु मुख्य समस्या देखिएको औल्याएको छ ।

सेवा केन्द्रलाई सिमित अधिकार मात्र प्रत्यायोजन हुँदा साना साना कामका लागि समेत अन्य निकाय धाउनुपर्ने बाध्यता कायम नै छ । विभागले उद्योगसँग सम्बन्धित अन्तर निकाय कार्यालय वन, कम्पनी रजिष्ट्रार, अर्थ मन्त्रालय लगायतका निकायसँग समन्वय गरी अधिकार प्रत्यायोजनको विषयमा छलफल समेत गरेको छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

महासंघमा संयोजकको जिम्मा सापकोटालाई, प्राथमिकतामा व्यवसायीका समस्या समाधान

बन्द भएका उद्योग सञ्चालन गर्न सरकारले नयाँ नीति ल्याउँछ : मन्त्री भण्डारी

अब नेपालमै सिरिञ्ज उत्पादन हुने, भवानी राणासहितको ८० करोड लगानी

बैंकविरुद्ध अराजक गतिविधिको नतिजा खराब कर्जा, २६२ प्रतिशतसम्म बढ्यो

खराब कर्जाका कारण बैंकहरूको नाफा साढे १३ प्रतिशत घट्यो, कुन बैंकको कति ?

भारतीय आइटी कम्पनी इन्फोसिसको राजस्व वृद्धि अपेक्षाभन्दा कम