गण्डकी प्रदेश अन्तर्गतको लमजुङ जिल्लामा पर्ने ‘दुधपोखरी गाउँपालिका’ एउटा सुन्दर गाँउपालिकाको रुपमा परिचित छ । सामुद्रीक सतहदेखि ४ हजार ३ सय मिटरको उचाईमा अवस्थित यो गाउँपालिकाको नाम भने यसै क्षेत्रमा रहेको दुधपोखरी कुण्डबाट साभार गरिएको हो । हिमालको काखमा रहेको दुधपोखरी धाम लमजुङको मात्र नभई देशकै पवित्र तीर्थस्थलको रुपमा पनि प्रसिद्ध छ । १ सय ५५ दशमलव ३३ वर्गकिलोमिटर क्षेत्रफल रहेको यस गाउँपालिकामा ६ ओटा वडा रहेका छन् भने यहाँको कूल जनसंख्या १० हजार ९ सय ७५ रहेको छ ।

गाउँपालिकाका ठुला योजना तथा परियोजनाहरु के–के छन्, जनप्रतिनिधि निर्वाचित हुनु अघि र निर्वाचित भैसकेपछि गाउँपालिकामा कस्ता खाले परिवर्तन आएका छन्, रोजगारी सृजना गर्नमा गाउँपालिकाले कसरी भूमिका खेलेको छ भन्नेलगायतका विषयमा सो गाउँपालिकाका अध्यक्ष छुपीमाया गुरुङसँग विकासन्युजका लागि राजिब न्यौपानेले कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ उक्त कुराकानीको अंश ।

गाउँपालिकामा कोरोनाले पुर्याएको असर वारे केही बताइदिनुहोस् न

विश्वभरी महामारीको रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसले हाम्रो गाउँपालिकामा पनि निक्कै असर पुर्यायो । सो वेला नियमित औषधि खानुपर्न विरामीहरुलाई निःशुल्क औषधी वितरण गरेका थियौं । गाउँपालिका भित्रका सबै वडामा क्वारेन्टिन स्थापना गरेका थियौं । गाउँपालिकाभित्र ५ बेडको आइसोलेसन कक्ष व्यवस्थित तरीका बाट निर्माण गरेका थियौं । विदेश र बाहिरी जिल्लाबाट आएकालाई हामीले १४ दिनसम्म क्वारेन्टिनमा राखेका थियौं । कोरोनाले शिक्षाका साथै विकास निर्माणका काममा पनि असर पुर्यायो । तर अहिलेको अवस्था भने सामान्य भइसकेको छ ।

गाउँपालिकामा रहेका ठुला योजना तथा परियोजनाहरु के–के छन् नि ?

गाउँपालिका भित्र ठुलो योजनाको रुपमा खानेपानी योजना रहेको छ । ३ करोड रुपैयाँ बराबरको बजेटमा यो योजनातर्फ काम भइरहेको छ । विद्युतको योजना पनि छ । करिब २ करोड रुपैयाँको बजेटमा विद्युतको काम पनि भई रहेको छ । करिब ७ करोड रुपैयाँ बजेट सडक निर्माणका लागि छुट्याएका छौं । शैक्षिक विकासको लागि १ करोड रुपैयाँ बजेट छ भने स्वास्थ्य क्षेत्रमा १ करोड २० लाख रुपैयाँ बजेट छ ।

गाउँपालिकामा गरिएका विकास निर्माणका कामहरु कत्तिको प्रभावकारी भएका छन् जस्तो लाग्छ ?

गाउँपालिकामा अहिलेसम्म भएका विकास निर्माणका कामहरु प्रभावकारी नै छन् ।

तपाईं निर्वाचित हुनुभन्दा अघि र निर्वाचित भईसकेपछि गाउँपालिकामा कस्ता खाले परिर्वतन आएका छन् ?

म निर्वाचित भएर आईसकेपछि गाउँपालिकामा धेरै परिर्वतन आएको छ । निर्वाचित हुनुभन्दा अगाडि गाउँपालिकाको सबै ठाउँमा सडक पुगेको थिएन । खानेपानीको राम्रो व्यवस्था थिएन । बजेटको आकार सानो थियो । स्वास्थ्य सेवातर्फ सर्वसाधारणको पहुँच खासै थिएन । कर्मचारीहरु थेरै थिए । नीति नियम कानुन राम्रो थिएन । विद्यालयका भवनहरु व्यवस्थित थिएनन् ।
म निर्वाचित भएर आइसकेपछि गाउँपालिकाको स्वास्थ्य, शिक्षा, खानेपानी, सडक लगायतका क्षेत्रमा व्यापक परिवर्तन आएको छ । विकास निर्माणका निक्कै काम गरिसकेका छौं । सडक निर्माणको काम भईनै रहेको छ । प्रथामिक स्वास्थ्य सेवा सञ्चालन भएको छ । गाउँपालिका भित्र ३० वटा विद्यालयहरु छन् । विद्यालय भवनको निर्माण भएको छ । ‘एक घर एक धारा’ अभियानै चलाएका छौंं । यिनै तथ्यहरुले पनि मेरा कुरालाई पुष्टि गर्छ ।

गाउँपालिकाले युवाहरुलाई रोजगारीको सिर्जना कसरी गरिरहेको छ ?

रोजगारी दिनको लागि गाउँपालिकामा ठुला ठुला कलकारखाना रहेको छैन । तर सिप अनि क्षमताअनुसार युवालाई कृषि विकास र पशुपालनमा लगाएका छौं । विकास निर्माणको काममा पनि धेरै युवाहरुलाई लगाएका छौं । युवाको लागि कार्यक्रम पनि छुट्यााएका छौं । युवालाई तालिम, सिप लगायत दिनको लागि १ करोड रुपैयाँ बजेट छुट्याएका छौं ।

गाउँपालिकाले कृषि विकासका क्षेत्रमा के–कसरी काम गर्दै आएको छ ?

हामीले कृषि क्षेत्रको विकासका लागि भनेर धेरै काम गर्दै आइरहेका छौं । यहाँका धेरैजसो नागरिकहरु खेती गर्छन् । हामीले कृषि विकासको लागि अनुदानको व्यवस्था मिलाएका छौं । यहाँ कृषि प्राविधिकहरु पनि रहेका छन् । मकै, धान, कोदो जस्ता उत्पादन गाउँपालिकामा हुने गरेको छ । केहि विउहरु निःशुल्क रुपमै वितरण गर्दै आएका छौं । बेमौसमी तरकारीको विउ गाँउपालिकाले निःशुल्क उपलब्ध गराउँदै छ । हाम्रो गाउँपालिकामा आलुको उत्पादन मनग्गे हुने गरेको छ । आलुको विउ हामीले ५० प्रतिशत अनुदानमा दिएका छौं । कृषकको लागि कृषि सम्बन्धि तालिमको योजना बनाएका छौं । गाँउपालिकाले सकेसम्म कृषिलाई आधुनिकिकरण गर्ने सोच बनाएको छ । कृषकहरुले पशुपालन पनि गर्ने गरेका छन् ।

तपार्इंको पालिकामा सबैभन्दा ठुलो उद्योग वा व्यापारीक कम्पनी कुन हो ?

हाम्रो गाउँपालिका ठुला व्यापारीक कम्पनीे त छैनन् नै तर उद्योगको रुपमा भने कृषि उद्योग रहेको छ । कृषकले कुखुरा, भेडा, भैँसी पालन गरेका छन् ।

तपाईंले आफ्नो पालिकामा ‘एक गाउँ एक उत्पादन’ लाई जोड दिनुपर्याे भने कुन उत्पादनलाई जोड दिनुहुन्छ ?

‘एक गाउँ एक उत्पादन’ लाई जोड दिनुपर्याे भने म कृषिलाई नै जोड दिन्छु । पशुपालनमा पनि जोड दिन्छु ।

तपाईंको कार्यकालमा नगरपालिकालाई कस्तो बनाउने योजना रहेको छ ?

मेरो कार्यकालमा गाँउपालिकालाई फरक र अरु गाउँपालिकाका भन्दा विकसित बनाउने योजना रहेको छ । तर सिमित बजेट छ । गाँउपालिकामा रहेका हरेक स्वास्थ्य चौकी सञ्चालन भएका छन् । शिक्षासम्मको पहुँच सबैलाई सहज होस् भन्ने मेरो योजना रहेको छ । गाँउपालिकाका नागरिकको अवश्यकता पनि पुरा गर्ने सोच बनाएका छौं । स्वास्थ्य अनि शिक्षा क्षेत्रलाई राम्रो बनाउने योजना छ ।

तपाईंले गरेको कार्य प्रति तपाई कत्तिको सन्तुष्ट हुनुहुन्छ नि ?

म सन्तुष्ट नै छु । मैले गरेको कममा जनताको गुनासो आउने गरेको छैन । नगारिकहरु सन्तुष्ट भएकोले पनि होला म पनि सन्तुष्ट भएको ।

स्थानीय तह र प्रदेश सरकारबीचको समन्वय कसरी गरिरहनु भएको छ ?

खासै ठुलो समन्वय त भएको छैन भन्दा पनि हुन्छ । प्रदेश सरकारबाट समपुरक बजेट आउने गरेको छ । विकास निर्माणको काममा सामान्य सहयोग मिलेको भएपनि ठुलो योजना तथा कार्यक्रमहरु प्रदेश सरकारले ल्याउन सकेको छैन ।

स्थानीय तहमा काम गर्दा मुख्य समस्याहरु के–के आई पर्छन् नि ?

स्थानीय तहमा काम गर्दा सामान्य समस्या आई पर्छ । विकास निर्माणका काममा पनि समस्या आउँछ । जनताको अपेक्षाको तुलनामा बजेटको आकार भने सानो छ । विकासनिर्माणका धेरै कामहरु गर्न बाँकी नै छ । धेरै ग्रामीण भुभाग रहेकोले गाउँपालिकामा जनसंख्या थोरै छ । नेपाल सरकारले जनसंख्याको आधारमा बजेट पठाउने गरेको छ । स्थानिय स्रोत साधनको कमी छ ।

केन्द्र सरकारबाट कत्तिको सहयोग मिलेको छ ?

जनसंख्याको आधारमा बजेट आउने गरेको छ । समपुरक बजेट पठाउने गरेको छ । केन्द्रबाट हामीले सोचे अनुसारको बजेट आउने गरेका छैन । विकास निर्माणको काममा केन्द्रले धेरै सहयोग पुर्याएको छैन । ठुला कार्यक्रम र योजना केन्द्र सरकारले ल्याउन सकेको छैन ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

गत वर्ष सडकमार्गबाट चार लाख पर्यटक मुस्ताङ पुगे

बर्दिवासमा एक अर्बभन्दा बढी लगानीमा पाँच तारे होटल बन्दै

अब नेपालमै सिरिञ्ज उत्पादन हुने, भवानी राणासहितको ८० करोड लगानी

माथिल्लो अरुणको वित्तिय व्यवस्थापन विश्व बैंकले गर्ने करिब निश्चित

मौसम पूर्वानुमान चुस्त बनाउँदै विभाग, प्रणाली मर्मतका लागि विदेशी विज्ञको खोजी

सरकारलेस्वास्थ्य क्षेत्रमा निजी क्षेत्रको लगानी प्रोत्साहन गर्न जरुरी छ : अध्यक्ष ढकाल