‘खाँडादेवी गाउँपालिका’ प्रदेश नं. ३ अन्तर्गतको रामेछाप जिल्लामा पर्ने सुन्दर एवं रमणीय गाउँपालिका हो । ऐतिहासिक, धार्मिक, सांस्कृतिकका साथै प्राकृतिक रुपले पनि फरक विशेषता बोकेको यो गाउँपालिका कृषि उत्पादन तथा पर्यटकिय गन्तव्यको रुपमा पनि निक्कै चर्चित छ ।
यो गाउँपालिका कूल १ सय ५० दसमलव ७ वर्गकिलोमिटर क्षेत्रमा फैलिएर रहेको छ भने यहाँको जनसंख्या ३१ हजार ३ सय ८३ रहेको छ । यस गाउँपालिकामा ९ ओटा वडा रहेका छन् । यसको पूर्वमा मन्थली नगरपालिका, पश्चिममा सुनापति गाउँपालिका अनि उत्तरमा दोरम्बा पर्दछन् भने यसको दक्षिणमा चाहिँ सिन्धुली जिल्ला पर्दछ ।
खाँडादेवी गाउँपालिकाका ठुला योजना तथा परियोजनाहरु के–के छन्, जनप्रतिनिधि निर्वाचित हुनु अघि र निर्वाचित भइसकेपछि गाउँपालिकामा कस्ता खाले परिवर्तन आएका छन्, रोजगारी सृजना गर्नमा गाउँपालिकाले कस्ता भूमिका खेल्दै आएको छ भन्नेलगायतका विषयमा सो गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रेम वहादुर तामाङ्गसँग विकासन्युजका लागि राजिब न्यौपानेले कुराकानी गरेका छन् । प्रस्तुत छ उक्त कुराकानीको अंश ।

गाउँपालिकामा कोरोनाले पुर्याएको असर वारे अलिकति बताइदिनुस न

हामीले गाँउपालिका भित्र महामारीको सुरुआती चरणमै पूर्व तयारी गर्यौं जसका कारण खासै ठुलो असर हुन पाएन । हामीले सो वेला यहाँ ४५ बेडको क्वारेन्टिन स्थापना गरेका थियौं भने १५ बेडको आइसोलेसन कक्ष बनाएका थियौं । यहाँ कसैलाई पनि संक्रमण देखिएन । विद्यालय बन्द भएका कारण शिक्षा क्षेत्र चाहिँ नराम्ररी प्रभावित भएको थियो ।

गाउँपालिकामा रहेका ठुला योजना तथा परियोजनाहरु के–के रहेका हुन् ?

मन्थली चौरीबाट गाल्बा जाने सडक ११ कि.मि. र त्यसैगरी दोलखा जोडिने सडक पनि ११ कि.मि. नै कालोपत्रे गर्ने कार्य भइरहेको छ । बजेट बिनियोजन गर्न प्रदेश सरकारलाई दिएका थियौं त्यहि आधारमा एउटा सडक ३४ करोडको लागतमा र अर्काे सडक भने ३६ करोड रुपैयाँको लागतमा कालोपत्रे भइरहेको छ । त्यसैगरी खैरेनीबाट गाल्बा जाने सडक चहिँ ३ कि.मि. कालोपत्रे भइसकेको छ ।
हाम्रो गाउँपालिका सुख्खा क्षेत्रमा पर्छ । खोलाको पानीलाई ड्याम बनाएर सिँचाइयोग्य बनाउनका लागि हामीले डिपिआर गरेका छौं । ४ करोड ८० लाख रुपैयाँ बराबरको भ्युटावर गाउँपालिकाका भित्र निर्माण भईरहेको छ । गाउँपालिकाको माथिपट्टि १३ फिट अग्लो शिव र बुद्धको मन्दिर निर्माण गरेका छौं । प्रदेश र संघको साझेदारीमा १५ करोड रुपैयाँ बराबरको अस्पताल निर्माण भइरहेको छ । एम्बुलेन्स पनि खरिद गरेका छौं । हाम्रो गाउँपालिका भित्र बिरामी भएका नागरिकले निःशुल्क रुपमै एम्बुलेन्स सेवा पाउने व्यावस्था गरेका छौं । गाउँपालिका भित्र रहेको सबै वडा भवनहरुको निर्माण भइसकेको छ ।

गाउँपालिकाले कृषि क्षेत्रको विकासका लागि के–कसरी काम गर्दै आएको छ ?

यहाँका किसानले यदी १० लाख रुपैयाँ बराबरको प्रोजेक्ट पेश गर्छन् भने उनीहरुले ५ लाख रुपैयाँ जम्मा गर्नुपर्ने हुन्छ । बाँकी चाहिएको ५ लाख रुपैयाँ हामीले अनुदानमा दिने व्यवस्था मिलाएका छौं । गाउँपालिका भित्र कृषि ऋण कार्यक्रम पनि रहेको छ । किसानहरुले पैसा फिर्ता गरेको आधारमा व्याज मिनाहा तथा बैंकमार्फत फेरी ऋण उपलब्ध गराउने व्यवस्था मिलाएका छौं । हामी निर्वाचित भएपछि किसानहरुकै लागि भनेर १ करोड रुपैयाँ बराबरको कृषि कोष निर्माण गरेका छौं ।
हामीले प्रत्येक वडालाई पकेट क्षेत्र घोषणा गरेका छौं र ती ठाउँहरुमा उत्पादन सुरु हुन पनि थालिसकेको छ । किसानलाई तरकारीको न्युनतम शुल्क निर्धारण गरेर गाउँपालिकामा पेश गर्नु होस्, यदी बिक्रि गर्न सक्नुभएन भने हामी बेचिदिन्छौं भनेका छौं । गाउँपालिका भित्र बाख्रा पालन, भैँसी पालन, कफि उत्पादन तथा चिया उत्पादनका क्षेत्रहरु पनि रहेका छन् । किसानले केराको बगान बनाउने भनेर गाउँपालिका भित्र ६ हजार केराको विरुवा लगाएका छन् । उनीहरुलाई गाउँपालिकाले निःशुल्क रुपमै केराको विरुवा उपलब्ध गराएको हो । कृषिमा धेरै किसानहरु आत्मनिर्भर भएका छन् । कृषिलाई जीवन निर्वाहको साधन मात्र होइन व्यावसाय पनि बनाउनु पर्छ भनेर हौसला दिने गरेका छौं ।

गाउँपालिकामा विकास निर्माणको कामहरु कत्तिको प्रभावकारी भएका छन् ?

गाउँपालिकामा अहिलेसम्म भएका विकास निर्माणका कामहरु प्रभावकारी नै छन् । आशा गरे अनुरुप विकास निर्माणका कामले गति लिइरहेको हुनाले हामी पनि खुसी नै छौं ।

तपाईं निर्वाचित हुनुभन्दा अगाडि र निर्वाचित भइसके पछि गाँउपालिकामा कस्ता खाले परिवर्तन आएका छन् ?

म निर्वाचित हुनुभन्दा अगाडि र भइसके पछि यहाँ धेरै परिर्वतन आएको छ । पहिले यहाँ सडकको अवस्था राम्रो थिएन । स्वास्थ्य सेवाको पहुँच सवैमा पुग्न सकेको थिएन । शिक्षा बाट धेरै वालबालिकाहरु बन्चित थिए । विद्यालयको अवस्था त झन् लथालिङ्ग नै थियो । धेरै ठाउँमा काठका पोल थिए । सबै गाउँमा विद्युत पुगेको थिएन पनि ।
तर आज उपरोक्त समस्याहरु समाधान हुँदै गएका छन् । ९ वटा वडाको बिच सम्म हामीले बाटोलाई ग्राबेल गरिसकेका छौं । शिक्षा क्षेत्रतर्फ पनि सुधार आउँदै गएको छ । १२ वटा मा.वि तहका विद्यालयहरुको भवन निर्माण गरेका छौं । गाउँपालिकाको सबै ठाउँमा विद्युत पुगेको छ । काठका पोल हटाएर फलामको पोल गाडेका छौं । कृषिमा आधुनिकिकरण हुन थालेको छ ।

तपाईं निर्वाचित भएको ३ बर्ष पुरा हुँदा गाउँपालिका भित्र सम्झिन लायक काम के–के गर्नुभएको छ ?

मैले भर्खरै पनि भनिसकेँ सडक, विजुली, शिक्षा, स्वास्थ्य लगायतमा ल्याइएको सुधारहरु सबै नै सम्झिन लायक काम हुन् । त्यसका अलावा १२ सय घरधुरीमा पानीको व्यवस्था गरका छौं जुन गर्वकै कुरा हो ।

गाउँपालिकाले युवाहरुलाई रोजगारीको सिर्जना कसरी गरिरहेको छ ?

हामीले त्यसका लागि स्वरोजगार कोषसँग साझेदारी गरी २ करोड रुपैयाँ बजेट बिनियोजन गरेका छौं । युवाका लागि हामीले तालिम तथा कार्यक्रमहरुको व्यवस्था गरेका छौं । यदी युवाले कामको प्राजेक्ट बनाएर ल्याउँछन् भने प्रोजेक्ट अनुसारको ऋण पनि उपलब्ध गराउँछौं । २ लाख रुपैयाँसम्मको प्रोजेक्ट बनाएर आए भने बिना धितो ऋण पनि दिन्छौं । यहाँका धेरैसजो युवाहरु बाख्रा पालन, तरकारी खेती लगायत गर्दै आएका छन् । गरिब परिवारका भएका किसानलाई १ लाख रुपैयाँ सम्म अनुदान दिने व्यावस्था छ । प्रधानमन्त्री स्वरोजगार कार्यक्रममा पनि १ करोड रुपैयाँ बजेट रहेको छ । युवाहरुलाई विकास निर्माणको काममा लगाएर पनि रोजगार दिने गरेका छौं ।

तपाईंको पालिकामा सबैभन्दा ठुलो उद्योग वा व्यापारीक कम्पनी कुन होला ?

हाम्रो गाउँपालिकामा ठुला उद्योग छैनन् भन्दा पनि हुन्छ । यहाँ खेती किसानी गर्ने, बाख्रा पालन गर्ने तथा कुखुरा पालन गर्नेहरु छन् । यसका साथै साना तथा मझौला किराना पसल सञ्चालन गरेर बस्नेहरु पनि छन् ।

सबै भन्दा धेरै कर तिर्ने कम्पनी कुन हो ?

अब ठुला उद्योग, कम्पनी वा कलकारखाना नभइसकेपछि धेरै कर तिर्ने भन्ने त कुरै आउँदैन । बरु यहाँको सम्पती कर नै दिगो करको रुपमा रहेको छ । खोलाको बालुवा, गिट्टी लगायत बाट कर आउने गर्छ । यस्ता स्रोतहरु बाट गाउँपालिकाले वार्षिक ३ करोड रुपैयाँ जति कर संकलन गर्ने गरेको छ ।

तपाईंले आफ्नो पालिकामा ‘एक गाउँ एक उत्पादन’ लाई जोड दिनुपर्याे भने कुन उत्पादनलाई बढि जोड दिनुहुन्छ ?

यदी ‘एक गाउँ एक उत्पादन’ लाई जोड दिनुपर्याे भने म कृषिलाई नै जोड दिन्छु ।

तपाईंले गरेको कार्य प्रति तपाईं कत्तिको सन्तुष्ट हुनुहुन्छ नि ?

म सन्तुष्ट नै छु । मैले गरेको काममा जनताको गुनासो आउने गरेको छैन । नागरिकको सन्तुटिलाई नै म आफ्नो सन्तुष्टि ठान्दछु ।

तपाईंको कार्यकालमा गाउँपालिकालाई कस्तो बनाउने योजना रहेको छ ?

यस गाउँपालिकालाई मेरो कार्यकालमा नमुना गाउँपालिकाको रुपमा घोषणा गर्ने योजना बनाएको छु । विकास निर्माणको काम अझ पनि धेरै गर्नुछ । यहाँका नागरिकको जीवनस्तर बृद्धि गर्ने, स्वास्थ्य तथा शिक्षाको क्षेत्रमा व्यापक सुधार ल्याउने लगायतका योजना पनि मैले बनाएको छु ।

स्थानीय तह र प्रदेश सरकारबीचको समन्वय चाहिँ कसरी गरिरहनु भएको छ नि ?

प्रदेश सरकारसँग हाम्रो समन्वय भइरहेको छ । प्रविधिको युग भएकाले हामी धेरैजसो कामको समन्वय अनलाइन बाट नै गर्छौं । आबधिक योजनाहरु बनाएर हामीले प्रदेश सरकारलाई पेश गरेका थियौं । ५ वर्षको योजनामा लक्ष्य पुरा हुने सम्भावना हामीले देखेका छौं ।

स्थानीय तहमा काम गर्दा मुख्य समस्याहरु के–के आई पर्दा रहेछन् ?

स्थानीय तहमा काम गर्दा सामान्य समस्याहरु देखा पर्ने गरेको छ । कानुन कार्यविधि तयार गर्दाको समयमा व्यवहारमा ढाल्न खोज्छ । हामीले कानुनको पालना पनि गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसैले यसमा पनि समस्या रहेको छ । गाउँपालिका भित्र रहेका नागरिकको खासै स्तरोन्नती हुन सकेको छैन । जहाँ चेतनाको विकास भएको छ त्यस ठाउँमा विकास पनि धेरै भएको छ ।

केन्द्र सरकारबाट कत्तिको सहयोग मिलेको छ ?

केन्द्र सरकारबाट हामीले राम्रै सहयोग पाएका छौं । त्यहींबाट बजेट आउने गर्छ । ४ प्रकारको बजेट अनुदानमा दिने गरेको छ । केन्द्र सरकारले वित्त हस्तान्तरणमा बजेट पठाउने गरेको छ । जनसंख्या, भौगोलिक स्थिती, गरिबी लगायतका कुराहरुमा आधारित रहेर बजेट आउने गरेको छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

बीमकलाई प्राधिकरणले भन्यो : भ्रम सिर्जना नगरी दावी भुक्तानी सुरु गर्नुस्

त्रिविका कानुनी सल्लाहकार खनाललाई कारबाही नगर्न आदेश

बैंकरका सामू राष्ट्र बैंक स्तब्ध

टीभीएस अपाचेको आरटीआर १६० सार्वजनिक, मूल्य तीन लाख बढी

सीईडीबी हाइड्रोले डाक्यो वार्षिक साधारण सभा, बुक क्लोज कहिले ?

प्राधिकरणको आम्दानीबाट विद्युत सहुलियत धान्न सम्भव छैन : घिसिङ