काठमाडौं । नेपालीहरुको महान पर्व दशैं नजिकिँदै छ । अघिल्ला वर्षहरुमा दशैं आउन एक महिना मात्र बाँकी रहँदा आम नागरिकमा उत्साह र  बजारमा त्यतिकै चहलपहल हुन्थ्यो । मानिसहरु सपिङ गर्न ब्यस्त हुन्थे भने गाउँ लैजानका लागि सामान तयार पारेर बसेका हुन्थे । धेरैले बस वा जहाजकाे टिकट  पनि बुकिङ गरिसकेका हुन्थे ।

तर, त्यो माहोल यसपालिको दशैंमा देखिँदैन । विश्व महामारीका रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरसकोे कारण धेरै सर्वसाधारणहरु घर भित्रै रहेका छन् भने धेरैले यसपालिको दशैंमा घर जाने तयारी पनि गरेका छैनन् । यसपालिको दशैंमा धेरैले गाउँ जाने योजना पनि बनाएका छैनन् । अघिल्ला वर्षहरुमा एक महिना अगाडि नै टिकट बुकिङमा व्यस्त हुने नागरिकहरु यसपालि भने घर जाने कि नजाने भन्ने दुविधामा छन् ।

दशैं नेपालीहरुरुको लागि मिठो मसिनो खाने मात्र होइन शरिरमा चिटिक्क सफा लगाउने पर्वका रुपमा पनि चिनन्छ । धेरैले दशैंमा नयाँ नौलो कपडा मात्र होइन धेरै सामानहरु खरिद पनि गर्ने गर्छन् ।

तर, यस वर्षको दशैं नरमाइलो अर्थात खल्लो मात्र होइन महँगो पनि हुने पक्का छ । नेपाली बजारमा ६० प्रतिशतभन्दा बढी सामान चनबाट आयात गरिन्छ । अन्य देशको भन्दा चीनको सामान सस्तो पनि हुन्छ । तर, चीनबाट आउने सामानहरु विगत १० महिनादेखि नाकामै थन्किएको र नाका बन्द भएको कारण ती सामान नआउने पक्का र अरु दशैंका सामानहरु पनि नआउने भएपछि नेपाली बजारमा चीनको सामान पाउन मुस्किल हुने भएकाे छ ।

यसपालिको दशैंमा नेपाली बजारमा भारत, कोरिया, जापान लगायतका देशका कपडा तथा अन्य सामान मात्र हुनेछन् । नेपालमा आउने अधिकांश सामान स्थलमार्ग भएर आउँछ । स्थल मार्ग बन्द भएपछि सक्ने व्यापारीहरु जहाज चार्टर गरेर सामान ल्याउन थालेका छन् । यो पनि सामान महँगो हुने अर्को कारण हो ।

अहिले व्यापारीहरुले चर्को शुल्क तिरेर चीनबाट हवाई चार्टरमार्फत सामान ढुवानी गरिरहेका छन् । ढुवानी भाडा नै चर्को पर्ने भएपछि उनीहरुले अवश्य नै सामानको मूल्य पहिलेको भन्दा महँगोमा नै बिक्री गर्नेछन् ।

व्यापारी व्यवसायीहरुले यसपालिको दशैंमा बजारमा सामानको अभाव नहोस् भनेर महँगो ढुवानी भाडा तिरेर भएपनि चार्टरमार्फत सामान आयात गरिरहेको उनीहरुले बताएका छन् । यसले पनि महँगो हुन सक्नेछ । उसो त व्यापारीहरुले पहिलेको सामान पनि स्टक अवस्थामा रहेकोले त्यति धेरै सामान ल्याउन आवश्यक नभएको बताइरहेका छन् ।

नेपाली व्यापारीहरुले विशेषतः चीनबाट कपडा जुता लगायतका सामानहरु ल्याउने गरेका छन् । दशैंमा अधिकांश मानिसले खरिद गर्ने नै कपडा र जुत्ता हो । ती सामान स्थल मार्गबाट नआएपछि र ती सामानहरु अन्य देशबाट आयात भएपछि अब सर्वसाधारणहरुले महँगो मूल्यमा सामान खरिद गर्नुपर्ने बाध्यता हुनेछ ।

चीनसँग व्यापार हुने प्रमुख नाका तातोपानी २०७२ को भूकम्पदेखि नै बन्द थियो । गत बैशाखमा केही दिनको लागि नाका खोलिए पनि कुनै एउटा ‘ताल फुटेर बाढी आउन सक्ने’ भन्दै तातोपानी नाका पुनः बन्द भएको छ ।

तातोपानी नाका बन्द भएपछि चीनसँगको स्थल व्यापारको केन्द्र बनेको रसुवागढी भन्सार नाका गत माघ १५ गतेदेखि बन्द छ । चीनको वुहान सहरमा पहिलो पटक कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) संक्रमण पुष्टी भएपछि बन्द गरिएको सो नाका बीचमा केही दिन खुलेपनि पुनः ठप्प छ ।

चीनले गत माघ १५ गतेदेखि बन्द गराएको रसुवागढी नाका गत असारमा १२ दिन जति खुलेको थियो । नाका खुलेको समयमा पहिरोको कारण सडक अवरुद्ध भएपछि बन्द भएको नाका पछि कोरोनाको कारण देखाउँदै बन्द गरिएको हो ।
त्यसपछि नेपाली ब्यापारीहरुले चीनबाट सामान ल्याउन सकिरहेका छैनन् ।

राष्ट्रिय व्यवसायी महासंघका अध्यक्ष नरेश कटुवालले धेरै सामान व्यापारीहरुसँग स्टक नै रहेकोले पहिलेको मूल्यमा नै किनबेच हुने बताए ।

‘चीनको सामानको मूल्य अन्य देशको भन्दा सस्तो नै हुन्छ, यसपालि चीनतर्फका नाकाहरु बन्द भएकोले भारत लगायतका देशहरुबाट सामान आयात भइहरेको छ, व्यापारीले सामान आफुले किनेको र त्यसमा केही नाफा लिएर बिक्री गर्नेछन्, ग्राहकलाई थोरै मात्रामा महँगो पर्न सक्छ, उनले भने ।

त्यति धेरै महँगो भने नहुने उनको भनाई छ । ‘६ महिनादेखि व्यापार नै भएको छैन्, व्यापारीले मूल्य बढ्ने बढाउने भन्ने कूरा हुन सक्दैन, अब चीनबाट आउँछ कि आउँदैन भन्ने कूराले पनि नेपाली बजारको मूल्य तय गर्ने छ,’ उनले भने ।

भारतबाट भने सामान आइरहेको उनले बताए । तर, भारतको सामान चीनको भन्दा महँगो हुने गर्छ । त्यसमा पनि कोरिया, जापान लगायत देशका सामानहरु महँगो हुने गर्दछ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

टीभीएस अपाचेको आरटीआर १६० सार्वजनिक, मूल्य तीन लाख बढी

संस्थापकहरूले ‘स्टार्टअप ब्रान्डिङ’ मा गर्ने यी १० गल्ती जसका कारण डुब्छ व्यवसाय

यी हुन् लगानी सम्मेलनमा निजी क्षेत्रबाट सोकेस गरिने ३१ परियोजना, कुन क्षेत्रबाट कति ?

कतारमा बोतल पानी निर्यातको अवसर, वार्षिक चार करोड डलरको बजार

ह्वासिङ नारायणी सिमेन्टले थप्यो साढे ६ अर्ब लगानी, डाबर नेपाल पनि आक्रामक बन्दै

कति सान्दर्भिक छ त्रिविकै प्रादेशिक विश्वविद्यालय खोल्ने योजना ?