काठमाडौं । नोबेल कोरोना भाईरस (कोभिड १९) र यसको त्रास संसारभर फैलिरहेको अवस्थामा योसँग सम्बन्धित भ्रामक सुचना, सिद्धान्त र दाबीहरु पनि त्यतिकै फैलिरहेको छ ।

कोरोनासँग सम्बन्धित यति धेरै भ्रामक सुचनाहरु फैलिरहेको छन् कि विश्व स्वास्थ्य संगठनले यसलाई ईन्फोडेमिक अर्थात सुचनाको महामारी भनेको छ ।

यो भ्रम ईन्टरनेट र मुख्य सुचना प्रदायकहरुमा जताततै फैलिएको छ । केही भ्रामक हल्ला र त्यसको यथार्थ यस्तो छः

भ्रम– कोरोनाभाईस मानिसले बनाएको हो

यथार्थ –कोरोना भाईरस मानिसले बनाएको र ल्यावबाट चुहिएर मानिसमा संक्रमण फैलिएको भन्ने हल्ला व्यापक रुपमा फिजिएको छ ।

यो हल्ला एकाएक सोसाल मिडियामा आएको थियो जोसँग कुनै पनि प्रकारको विश्वसिलो प्रमाणहरु थिएन र जुन समय बढ्दै गएपछि झनै धेरै विस्तृत रुपमा आउन थाले ।

सामाजिक संजालमा कसैले यसलाई चीनले बनाएको भाइरस भन्थे भने कसैले अमेरिकाले बनाएको भन्थे ।

चीन र पश्चिम दुवैको वैज्ञानिकहरुले यो सिद्धान्तलाई नकारेका छन् र अझै पनि यो भाईरस कहाँबाट आयो भन्ने कुरालाई पत्ता लगाउन सकेका छैनन् ।

अध्यनहरुले सार्स जस्तै यो भाईरस चमेरबाट अर्काे एक प्रजातिमा आएर मानिसमा आएका बताईरहेको छ तर यो ठ्याक्कै पुष्टि भने भएको छैन ।

भ्रम – लसुनको सेवन वा तिलको तेलले मालिस गर्दा कोभिड १९ निको हुन्छ

यथार्थ – लसुन तपाईको स्वास्थ्यका लागि राम्रो हो । त्यस्तै पानी र भिटामिन सी पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण हुन्छ । तपाईले अहिलेको समयमा कोरोना भाईरससँग सम्बन्धित यस्ता धेरै खबरहरु पढुन् भएको छ र कति जनाले त पालना पनि गर्नुभएको होला । तर कोरोना संक्रमणमा यी वस्तुको प्रयोगले निको भएको कुनै पनि प्रमाण छैन ।

लसुन खाने, हरेक १५–१५ मिनेटमा पानी खाने र भिटामिन सी खाने भन्ने सबै हल्ला हुन् ।

यस्तै कतिपय पोष्टहरुले शरीरमा तिलको तेलले मालिस गर्दा रक्सी खाँदा वा शरीरमा लगाउँदा कोरोना भाइरस संक्रमणबाट बच्न सकिन्छ भन्ने पनि हल्ला छ । त्यो पनि झुट हो ।

केही यस्ता केमिकलहरु छन् जस्तै ईथ्यानल, प्यारासेटिक एसिड जसले सतहमा रहेका भाईरसहरु मार्न सक्छ । तर यदि भाईरस तपाईको शरीरमा आईसकेको छ भने तपाईको नाकको मुनि वा छालामा यस्तो चिज राखेर निको हँदैन । यो बरु उल्टै खतारनाक हुनसक्छ ।

हालको लागि कोरोना भाईरसको लागि कुनै पनि उपचार छैन । यसको भ्याक्सिन बनाउन अध्ययनहरु भइरहेका छन् जुन बन्न एक वर्ष पनि लाग्न सक्छ ।

यो समयमा तपाईले गर्न सक्ने सकैभन्दा राम्रो उपाय भनेको तपाईले चिसो मौसममा वा रुघा–खोकी लाग्दा जे गर्नु हुन्थ्यो त्यही गर्नुहोस् । कुनै पनि फ्लुको लक्षण देखाएका मानिसहरु भन्दा कम्तिमा पनि तीन फिट टाढा बस्नुहोस्, हरेक पटक साबुन पानीले २० सेकेण्डसम्म हात धुनुहोस्, बारम्बार मुखमा हात नलैजानुहोस्, घर वा काम गर्ने स्थानलाई सफा राख्नुहोस् र खोक्दा–हाच्छ्यु गर्दा टिस्यु पेपर प्रयोग गनर्सहोस् र त्यसलाई तत्काल फाल्नुहोस् ।

भ्रम – सबैले मास्क लगाउनु पर्छ

यथार्थ– यो भनाई देश पिच्छे फरक छ ।

अमेरिकाको रोग नियन्त्रण रोकथाम केन्द्र सीडीसीको अनुसार जो सन्चो छन् उनीहरुले मास्क प्रयोग गर्नु पर्दैन ।

यस्तै युएस सर्जन जेनरल एड्म्सले पनि भनेका छन्, मास्क राम्रोसँग लगाउन जानिएन भने झनै त्यसले संक्रमण बढाउँछ ।

स्वस्थ मानिसले मास्क प्रयोग गर्दा अर्का अस्वस्थ मानिस, स्वास्थ्यकर्मीले प्रयोग गर्न नपाउने र झनै संक्रमण बढ्ने अमेरिकाले बताउँदै आएको छ । तर एसियाली राष्ट्रहरुले भने सार्र्वजनिक यातायातमा हुँदा मास्क प्रयोग गर्न सुझाव दिएका थिए ।

हङकङ्का स्वास्थ्य विशेषज्ञहरुले भने सामान्य मानिसले एन ९५ मास्क प्रयोग गर्न नहुने बताएको थियो । यसलाई लगाउन र निकाल्न विशेष ज्ञान हुनुपर्ने उनीहरुले बताएका थिए ।

नेपालमा पनि स्वास्थ्य विशेषज्ञहरुले मास्कलाई प्राथमिकता दिएका छैनन् तर मासिनहरु जस्तो पनि मास्क प्रयोग गरिरहेका छन् । र, कतिपय समयमा मेडिकल मास्क धोएर पटक पटक प्रयोग गरिरहेका छन् ।

विश्व स्वास्थ्य संगठनले पनि फेस मास्क महत्वपूर्ण नरहेको बताउँदै आएको छ ।

भ्रम– गर्मीले भाईरस मर्छ

यथार्थ– विश्व स्वास्थ्य संगठनको अनुसार हात सुख्खा बनाउने मेसिनले भाईरसलाई मार्दैन । यस्तै गर्मीले पनि भाईरसलाई मार्दैन भन्ने पुष्टि भईसकेको छ ।

भ्रम– बालबालिकालाई भाईरस लाग्दैन

यथार्थ– यो भाईरस जुनै पनि उमेरको जस्तो सुकै व्यक्तिलाई लाग्न सक्छ । यद्यपि धेरै संक्रमणका केसहरु वयस्क व्यक्तिहरुमा बढि देखिए पनि बालबालिकाहरुलाई पनि यसले असर गरेको छ र मृत्यु पनि भएको छ ।

भ्रम – कोरोना भाईरस लागेपछि मरिन्छ

यथार्थ– हाल संसारभर कोरोना भाईरसको कारण मृत्यु हुने संख्या ५ प्रतिशत रहेको छ भने निको हुनेको संख्या २० प्रतिशत छ ।

कोरोना भाईरस संक्रमण भएका मानिसहरुमा सामान्यत सास फेर्ने नलिमा समस्या आउने, ज्वरो आउने, खोकी लाग्ने गर्दछ । रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएकालाई यसले बढि असर गर्ने स्वास्थ्य विशेषज्ञहरु बताउँछन् ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

महासंघमा संयोजकको जिम्मा सापकोटालाई, प्राथमिकतामा व्यवसायीका समस्या समाधान

ऐसले फर्निचर शोरुम अब नेपालमा, नयाँ युगको शुरुवात गर्ने (फोटो फिचरसहित)

फास्ट ट्रयाक तोकिएकै समयमा बन्छ, लागत बढेको छैनः प्रधान सेनापति

सचिव मरासिनीसहित ८ जनाले पाए सफाइ, सुनिल पौडेल दोषी ठहर

स्वास्थ्य बीमाबारे भ्रामक सूचनाको भर नपर्न स्वास्थ्य मन्त्रालयको अनुरोध

फास्ट ट्रयाक समयमै सम्पन्न गर्न समितिको सरकारलाई निर्देशन