काठमाडौं । बीमा कम्पनीहरु सेयर लगानीकर्ताहरुको लागि खास हुने गर्दै आएका भएपनि यी क्षेत्रका कम्पनीहरुमा पहिलेको तुलनामा कम आकर्षण छ ।

यद्यपि कम आपुर्तिले यी कम्पनीका सेयरमा भने मूल्य उच्च नै रहने गरेको छ । गत साताअघिको बुलिश बजारमा समेत यी कम्पनीको सेयरमा उछाल आयो । अहिले प्रोफिट बुकिङ दर पनि यिनै कम्पनीमा उच्च छ ।

गत साताको सबैभन्दा धेरै कारोबार हुने कम्पनीमा नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी रह्यो । कम्पनीको १ अर्ब ४५ करोड रुपैयाँको सेयर कारोबार भयो । यो कम्पनीको कारोबार बढ्दा अझै किन्ने कि बेच्ने ? यो कम्पनीको अहिले वित्तीय अवस्था के छ ? प्राविधिक विश्लेषणले लगानीसम्बन्धमा के भन्छ ? यिनै पाटोलाई यो विश्लेषणमा हेरिने छ ।

परिचय

२०५८ साल बैशाखदेखि सञ्चालनमा रहेको नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स कम्पनी हाल यो क्षेत्रको अग्रणी कम्पनीको रुपमा रहेको छ । जर्मनीको ह्यानओभर री–लाइफ री–इन्स्योरेन्स कम्पनीबाट नेपाल लाइफ कम्पनी कै समेत बीमा गरिएको छ । कम्पनीमा ४ सय ३० कर्मचारी कार्यरत छन् भने १ लाख १० हजार ६ सय १२ अभिकर्ताले कम्पनीको लागि बीमा पोलिसी बिक्री गरिदिने काम गर्दै आएका छन् ।

कम्पनीले नौलो धन वर्ष, जीवन उन्नति योजना, जीवन साहारा, नौलो जीवन सम्वृद्धि, सदाबाहर जीवन बीमा, स्मार्ट जीवन बीमालगायतका योजना सञ्चालन गरिरहेको छ ।

उपाधी

कम्पनीले सन् २०१८ मा नेपाली राष्ट्रिय आर्थिक पत्रिका कारोबार दैनिकबाट सो वर्षको लागि बेस्ट इन्स्योरेन्स कम्पनी अफ दी इयर अवार्ड प्राप्त गरेको छ ।

सेयर लगानीकर्ता

कम्पनीमा संघइ, अग्रवाल र गोल्यान समूहको पकड छ । यी सूमहको कम्पनीमा ४६ प्रतिशतभन्दा बढी सेयर लगानी छ । कम्पनीमा संस्थापक समूहको ७० र सर्वसाधारण समूहको ३० प्रतिशत लगानी छ । गोविन्दलाल संघइ कम्पनीका अध्यक्ष छन् भने प्रमुख कार्यकारी अधिकृतमा विवेक झा छन् ।

अन्य लगानी

कम्पनीले ५५ कम्पनीको सेयरमा लगानी गरेको छ । हालको बजार मूल्यको आधारमा यो लगानी रकम २ अर्ब ९१ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । कम्पनीले ६६ अर्ब रुपैयाँ बराबर दीर्घकालिन तथा अल्पकालिन लगानी र कर्जा लगानी गरेको छ ।

लाभांश दर

कम्पनीले २०७४/७५ को बार्षिक वित्तीय विवरण हालै मात्र पारित गरेको छ । सो अवधिसम्म ५ वर्षमा कम्पनीले बार्षिक औसत ४७.९२ प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको छ ।

बोनश दर

बीमा योजना खरीद कर्ताहरुलाई कम्पनीले प्रतिहजार रुपैयाँ बराबर ६५ देखि ८२ रुपैयाँसम्म बोनस दिदै आएको छ । बीमा योजना अनुसार भने बोनस दर फरक फरक हुने गर्छ । हाल नयाँ कम्पनीहरुबाट समेत उच्च बोनस दर दिइन थालेकोले कम्पनीले दिने बोनस दर दोस्रो स्थानमा छ ।

जीवन बीमा कोषहरुले सञ्चालन गरेको बिभिन्न योजनाहरुबाट भएको आम्दानीहरु पूँजीगत जगेडा कोष, बिशेष जगेडा, अन्य जगेडालगायतका शिर्षकहरुमा राखिएको हुन्छ ।

यी आम्दानीहरु (बीमा शुल्क, लगानी वा कर्जाबाट भएको आय) बाट दाबी भुक्तानी, आयकर लगायतका खर्च कटाएपछि बाँकी हुने रकमलाई बीमा कम्पनीहरुमा बचत भनिने चलन छ । यही बचत रकम बार्षिक रुपमा जीवन बीमा कोषमा सारिने गरिन्छ । बर्ष अन्त्यमा यस्तो कोषको मूल्यांकन गरेर वास्तविक दायित्व निकालिन्छ र सोभन्दा बढि भएको रकम (दायित्वमुक्त रकम) को १० प्रतिशत नाफामा र बाँकी बीमा योजना खरिद गरेका ग्राहकहरुलाई बोनस दर दिन प्रयोग हुन्छ ।

वित्तीय अवस्था

चालु आवको दोस्रो त्रैमाशको वित्तीय विवरण अनुसार समग्र बीमा कम्पनीहरुमा खुद बीमा शुल्क आर्जनको आधारमा नेपाल लाइफ पहिलो स्थानमा छ । खुद नाफाको आधारमा पनि कम्पनी पहिलो स्थानमा छ ।

कम्पनीको दोस्रो त्रैमाशमा भने नाफा २५ प्रतिशतले वृद्धि भएर ३५ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । हरेक वर्षमा बीमांकीय मूल्यांकन हुने भएकोले यस्तो मूल्यांकनपछि बार्षिक नाफा थप वृद्धि हुन सक्छ ।

कम्पनीको बचत शतप्रतिशतले वृद्धि भएर ११ अर्ब ८७ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । यसमध्ये ११ अर्ब ६९ करोड जीवन कोषमा सारिएको छ भने १७ करोड ८४ लाख नाफा नोक्सान हिसाबमा सारिएको छ । योसँगै जीवन बीमा कोष ३७ प्रतिशतले वृद्धि भएर ७७ अर्ब ५९ करोड रुपैयाँ पुगेको छ ।

कम्पनीको महाविपत्ती कोषमा समेत २८ प्रतिशतले रकम बढेर ४७ करोड पुगेको छ । यो कोष जति वृद्धि हुँदै गयो, कम्पनीबाट पुनरबीमाको नाममा बाहिरीने रकममा कटौती गर्न थप सहयोग पुग्दै जानेछ । कम्पनीसँग आफैले दायित्व लिन सक्ने (बीमा शुल्क रिटेन गर्ने) क्षमता बढ्दै जान्छ ।

–एक वर्षयताकै उच्च मूल्य १४९४ रुपैयाँबाट घट्दै

–समग्र क्षेत्रगत उतारचढावभन्दा कम, नेप्सेमाभन्दा अधिक

वित्तीय विवरणमा कम्पनीको चुक्ता पुँजी ५ अर्ब ४९ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । अझै १२ कम्पनीले बीमा समितिले तोकेको २ अर्ब रुपैयाँ चुक्ता पूँजी पु¥याउन सकेका छैनन् । पूँजी आधामा कम्पनी पहिलो स्थानमा छ । यस बर्ष जारी भएका बीमा लेखहरुबाट कम्पनीले १४ अर्ब ७ करोड रुपैयाँ बीमा शुल्क आर्जन गरेको छ । हालसम्मको कुल यस्तो आर्जन भने १ खर्ब ५ अर्ब छ ।

कम्पनीले हालसम्म २१ हजार ३ सय ४७ बीमा लेखको दाबी भुक्तानी गरेको छ । यसमार्फत कम्पनीबाट ३ अर्ब १९ करोड ग्राहकले लगिसकेका छन् । कम्पनीमा परेका दाबीमध्ये भुक्तानी हुन बाँकी १ अर्ब २० करोड रुपैयाँ बराबरको छ । दाबीको अन्तिम मूल्यांकनपछि कति भुक्तानी दिनुपर्ने वा दिनपर्ने वा नपर्ने निर्णय हुने गर्छ ।

गत आवको बार्षिक वित्तीय विवरण अनुसार कम्पनीको पर्सिसटेन्सी रेसियो उच्च (९२.१२ प्रतिशत) छ । यसले ग्राहकहरुले कम्पनीको बीमा लेख ( बीमा योजना) लाई कत्तिको निरन्तरता दिएका छन् भन्ने देखाउँछ । यो दर उच्च हुनु राम्रो संकेत हो ।

हाल कम्पनीमा १२ लाख ५८ हजार बीमालेख कायम छ । कायम बीमा लेख संख्याको आधारमा कम्पनी दोस्रो स्थानमा छ । रिलायबल लाइफ नयाँ कम्पनी भएपनि पहिलो स्थानमा छ ।

कम्पनीको प्रतिसेयर आम्दानी १२.७७ छ । प्रतिसेयर आम्दानी निकै कम भएपनि मूल्य उच्च भएकै कारण मूल्य आम्दानी अनुपात ७८ प्रतिशतसम्म छ । यसले कम्पनीले कमाएको एक रुपैयाँलाई लगानीकर्ताहरुले ७८ रुपैयाँसम्म तिरेको देखाउँछ । यो जोखिम भने हो । यद्यपि बीमा कम्पनीमा केही वर्षदेखि नै यो प्रवृत्ति देखिएको छ र यसलाई नेपाली सेयर लगानीकर्ताहरुले पचाइरहेका छन् ।

उच्च उतारचढाव

कम्पनीको सेयर मूल्य परिवर्तनको आधारमा गणना गरिएको स्ट्याण्डर्ड डेभिएसन (एसडी) ले मूल्यमा उच्च उतारचढाव नै रहेको देखिन्छ । समग्र नेप्से परिसचकमा १ सय २१ दिनमा भएको परिवर्तन अंकको आधारमा एसडी १७.७१ छ । जबकि कम्पनीको परिवर्तित अंकको आधारमा एसडी २४.२१ छ ।

तर, यही समूहको सूचकको परिवर्तित अंकको आधारमा भने यो कम उतारचढाव सहितको रहेको छ । जीवन बीमा कम्पनी समूह सूचकको एसडी १ सय ५४.१८ छ ।

बुलिश प्रवृत्ति कायमै

कम्पनीको सेयर मूल्य एक वर्षयताकै उच्च मूल्य १४९४ रुपैयाँ पुगेर घट्ने क्रममा छ । यद्यपि मूल्य बुलिश प्रवृत्ति मै रहेको बिभिन्न प्राविधिक विश्लेषणका सूचकले देखाउँछ ।

कम्पनीको १४ दिने आरएसआई सुचक हाल सन्तुलित क्षेत्रमा छ । हाल यो स्केलको ५५.७९ मा आएको छ ।

७ दिने सिम्पल मुभिङ एभरेज रेखा २१ दिनेभन्दा माथि नै छ । यसले मूल्य बुलिश प्रवृत्तिमा नै रहेको संकेत गर्छ । यी रेखालाई विशेष याद गरिराख्नु पर्ने देखिन्छ । यदी ७ दिने रेखालाई काटेर २१ दिने रेखामाथि लागेमा मूल्य घट्न सक्छ ।

मूल्य अन्तिम दिन बढेकोले पीभट विश्लेषणले भने अब आगामी एक महिनामा कम्पनीको मूल्य १ हजार ४ सय ५९ को पहिलो लिएर अगाडी बढ्ने र घट्न थालेमा १ हजार ७९ मा समेत टेवा परिक्षण गर्नेछ ।

कम्पनीको सेयर मूल्यले अन्तिम दिन डोजी आकृति बनाएको छ । मूल्य घट्दो क्रममा बनेको यो आकृतिले मूल्यमा सुधार आउने संकेत गर्छ । यो दरिलो संकेत भने होइन । लगानीकर्ताहरुले किनबेचको निर्णय गर्नुअघि केही समय कुर्नु सही हुन्छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

सर्वोत्तम सिमेन्टको १५ प्रतिशत लाभांश पारित, सञ्चालकमा ७ जना निर्वाचित

राष्ट्रिय बीमा कम्पनीको सञ्चालकमा नेपाल बैंकका अधिकारी

एसईईपछि कुन विषय पढ्दा सजिलै पाइन्छ जागिर ? यस्तो छ विज्ञको सुझाव

साधना र सबैको लघुवित्त मर्जरमा जाने, गरे अन्तिम सम्झौता

अर्बौं लगानीमा एकै वर्ष खुले दर्जन बढी तारे होटल

सूर्योदय वोमी लघुवित्तको ६८ हजार कित्ता संस्थापक सेयर लिलामीमा, न्यूनतम मूल्य कति ?