काठमाडौं । नेपाल दूर संचार प्राधिकरण (एनटीए) ले अबको ४ महिनामा नेपालमा राजस्व छलिका मोवाइलहरू नरहने जनाएको छ । पछिल्लो समय राजस्व छलिएका मोवाइल फोनहरू नेपाली बजारमा छ्याप छ्याप्ती उपलब्ध हुन थालेपछि एनटीएले यस्ता मोबाइल नचल्ने गरी ब्लक गर्न लागेको हो ।

मोवाइल डिभाइस म्यानेजमेण्ट सिस्टम (आइएमई )मार्फत राजस्व छलि गरी ल्याउने मोवाइल सेटहरूमा रोक लगाउन सकिन्छ । एनटीएले सोही सिष्टममार्फत अवैधानिक तरिकाले नेपाल भित्रिएका मोबाइल प्रयोगमा कडाइ गर्न लागेको हो ।

यसरी मोबाइल ल्याउँदा सरकारले मोबाइल आयातबाट प्राप्त गर्ने राजस्व गुम्दै गएको छ ।
‘आइएमई नभएका मोवाइहरू संचालनमा रह्दा विभिन्न समस्या आउनुका साथै राज्यले समेत केही प्राप्त गर्न नसकेपछि हामीले यस्तो अवधारणा अघि सारेका हौं’–एनटीए प्रवक्ता मिन प्रसाद अर्यालले भने ।

मोवाइलमा आइएमई राख्दा के हुन्छ ?

मोबाइल फोनहरूमा आइएमई राख्दा मोवाइल मार्फत हुने गरेका नचाहिँदा क्रियाकलापहरू समेत रोकिने एनटीएले बताएको छ । यस्तै, साइबर क्राइम मोवाइल मार्फत हुने अपराधिक गतिविधिहरूमा समेत कमी आउने एनटीए ठम्याइ छ ।

मुख्यतय भन्सार बाहिरबाट मोवाइल सेटहरू स्वदेश भित्र्याउँदा राजस्व नतिर्ने प्रवृतिको अन्त्य गर्न मोबाइल म्यानेजमेण्ट सिस्टमले सहयोग गर्ने पाइएको छ । आगामी दिनमा नेपाल मोवाइहरू भित्र्याउँदा अनिवार्य आइएमई दर्ता चाहिन्छ ।

मोवाइलको आइएमइ दर्ता नभएमा एनटीएले कारबाही गर्ने

आइएमई दर्ता नभएमा मोवाइल सेटहरू एनटीएले ब्लक गर्ने जनाएको छ । अहिले मोवाइलको आइएमईको दर्र्ता गराउने संस्थाले ५ वर्षसम्म उक्त सिस्टम संचालनको जिम्मा समेत पाउने छ ।
सिम्टमको डिजाइन गर्ने, इन्स्टल गर्ने, मिसनीङ्ग तथा अपरेशन गर्ने लगाएतका कामहरुमा सो संस्थाले ५ वर्षसम्म आफ्नो सहभागीता जनाउँन सक्छ । उक्त काम गर्नको लागि मलेसियाको न्यूमेरा भन्ने संस्था छनोट भएको एनटीएले जानकारी दिएको छ ।

पछिल्लो समय नेपाल आउँदा उक्त न्यूमेरा नामक संस्थाले आवश्यकता सम्बन्धि अध्ययन समापन गरेको थियो । हाल सोही अध्ययनको आधारमा डिजाइन सम्पन्न भइरहेको छ ।
न्यूमेराले आफ्नो काम समापन गरेपश्चात सो सिस्टम राजधानीको खुमलटारमा रह्ने छ ।
सो कार्यका लागि लगभग ८० करोड रुपैयाँ खर्च लाग्ने एनटीएको बुझाइ रहेको छ ।

मलेसियन कम्पनीले सम्झौता गरेको ६ महिना भित्रमा सो सिस्टम संचालनमा आउने छ । हाल सम्झौता गरेको २ महिना नाघिसकेकाले आगामी ४ महिनामा सो सिस्टम नेपालमा आउँने एनटीएले बताएको छ ।आगामी ४ महिनामा सिस्टम तयार गरेर त्यसलाई जडान समेत गरिसक्छौं, उनले भने ।

मोबाइल ह्वाइट तथा ब्याल्याक लिस्टमा बस्ने

कानुनी रुपमा आइएमई लिएर चलाएका मोबाइलहरु ह्वाइट लिस्टमा बस्छन् भने गैर कानुनी रुपमा भित्र्याइएका मोवाइलहरू ब्लाक लिस्टमा बस्ने पाइएको छ ।

आगामी दिनमा सबै मोवाइल सेटहरू रजिष्टर गरिनु पर्नेमा एनटीएको सुझाव छ । रजिष्टर नगरिएका मोवाइल सेटहरुमा एनटीएले कहाँबाट कसरी आएको भन्ने कुरा आगामी दिनमा सहजै पत्ता लगाउने जनाएको छ । बार फोन, स्मार्ट फोन, आइफोन, एन्ड्रोइडलगायतका सबै फोनहरूको रेकर्ड यो सिस्टम राख्ने छ ।

वर्तमान अवस्थामापनि कुनैपनि मोवाइल सेट खरिद गर्दा ग्राहकले आइएमई दर्ता गर्नु पर्ने व्यवस्था भने छँदैछ । साथै, मोवाइल खरिद गर्दा मोवाइलको किसिम अनुसारको स्विकृति (एप्रोभल) समेत लिनु पर्ने व्यवस्था पनि छ । हाल मोबाइल सेवा प्रदायक तथा मोवाइल आयातकर्ताहरूसँग छलफल गरिरहेको नेपाल दूर संचार प्रधिकरणले बताएको हो ।

यो सिष्टम संचालनमा आएपछि मोवाइल फोन हराएमा पनि ग्राहकहरूले धेरै चिन्तित हुनु पर्दैन् । भोलिका दिनमा चोरी गरेका मोवाइल फोनहरु आइएमई गरेको तथा आगामी सिस्टमका कारण नचल्ने पाइन्छ ।

पर्यटकहरूले साथमा बोकेर आउने मोबाइलका विषयमा भने आगामी दिनमा छलफल हुने पाइन्छ । हाल नेपालमा २५ अर्बको मोवाइल भन्सारबाट भित्रिने गर्छ । उक्त मोवाइल फोनहरू नेपाल भित्रिने क्रममा हुने गरेका कुनैपनि किसिमबाट हुने राजस्वको रोकिनु पर्ने एनटीएको बुझाइ रहेको छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

बैंकविरुद्ध अराजक गतिविधिको नतिजा खराब कर्जा, २६२ प्रतिशतसम्म बढ्यो

खराब कर्जाका कारण बैंकहरूको नाफा साढे १३ प्रतिशत घट्यो, कुन बैंकको कति ?

भारतीय आइटी कम्पनी इन्फोसिसको राजस्व वृद्धि अपेक्षाभन्दा कम

म्याग्दीका तीन विद्यालयमा आधुनिक कम्प्युटर प्रयोगशाला स्थापना

नेपाल आएका पर्यटकको दैनिक औसत खर्च ४१ डलर

लघुवित्तहरूले नियम विपरित शुल्क लिएपछि राष्ट्र बैंकले गरायो १.१४ अर्ब रुपैयाँ फिर्ता