काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा उद्योग क्षेत्रमा हुने लगानी खस्किँदै गएको छ । सरकारले विदेशी लगानीकर्तालाई नेपालका उद्योगमा लगानी बढाउन आग्रह गरिरहँदा विदेशी लगानीको अवस्था निराशाजनक छ ।

उद्योग विभागको तथ्याङ अनुसार अघिल्लो वर्षको ११ महिनाको तुलनामा विदेशी लगानी पछिल्लो ११ महिनामा ३६ अर्बले लगानी घटेको छ । गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष उद्योग क्षेत्रमा विदेशी लगानी झण्डै ६८ प्रतिशतले घटेको छ ।

विभागको तथ्याङ्क अनुसार गत आर्थिक वर्ष २०७४/७५ को असारसम्ममा उद्योग क्षेत्रमा विदेशी लगानी ५२ अर्ब करोड ८७ लाग ८० लाख रुपैयाँ भित्रिएको थियो । चालू आर्थिक वर्षको सोही अवधिमा यो लगानी घटेर २७ अर्ब ७९ करोड ३० लाख रुपैयाँमा झरेको छ ।

गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष विदेशी लगानीका उद्योग दर्ताको संख्यापनि १४ दशमलव ६६ प्रतिशतले घटेको छ । गत आर्थिक वर्ष २०७४/७५ को असारसम्ममा ३४१ उद्योग दर्ता भएका थिए भने सोही अवधिमा चालू आर्थिक वर्षमा २९१ वटा उद्योग दर्ता भएका छन् ।

उद्योग विभागमा विदेशी लगानीका विभिन्न प्रकृतिका उद्योग दर्ता हुँदै आएका छन् । कृषिजन्य, निर्माण, ऊर्जामूलक, सूचना प्रसारण तथा सञ्चार प्रविधि, उत्पादनमूलक, खनिज, सेवामूलक तथा पर्यटन उद्योगमा बढी आकर्षण देखिन्छ । चालू आर्थिक वर्षको असार १३ गतेसम्मको तथ्यांकनुसार विभागमा दर्ता भएका विदेशी लगानीका उद्योगमा सबैभन्दा धेरै पर्यटन र सेवामूलक छन् । विभागमा दर्ता विदेशी लगानीका २९१ उद्योगमध्ये पर्यटन उद्योगका ९९ वटा दर्ता छन् । सेवामूलक उद्योग भने ९४ वटा दर्ता भएका छन् ।

यसैगरी, उत्पादनमूलक उद्योग ५८ वटा, सूचना प्रसारण तथा सञ्चार प्रविधिमा २३ वटा, कृषिजन्यमा १५ वटा र खनिजमा २ वटा उद्योग दर्ता भएका छन् । पछिल्लो समय उद्योग व्यवसायमा लगानी घटेको सम्बन्धमा उद्योग विभागका महानिर्देशक विनोदप्रकाश सिंहले भने-‘वैदेशिक लगानी तथा प्रविधि हस्तान्तरण ऐन(फिटा) निर्माण हुन २ महिना लाग्यो र सो समयमा विदेशी लगानी स्विकृती नभएकाले पनि नेपालमा आउने लगानीमा कमी देखिएको हो ।’ अहिले १० करोड भन्दा तलको लगानी प्रदेश सरकारले र ६ अर्बभन्दा माथिको लगानी उद्योग विभागले नहेर्ने भएकाले पनि कमी देखिएको सिंहले बताए ।

यस सम्बन्धमा विदेशी लगानी शाखाका निर्देशक प्रशान्त बोहराले भने- ‘हामीले अहिले १० करोडदेखि ६ अर्बसम्मको मात्रै लगानी स्विकृत गरिरहेका छौ ।’ फिटाले कृषिजन्य क्षेत्रमा लगानी रोकेकाले पनि विदेशी लगानीमा केही प्रभाव परेको बताए । विदेशी लगानीको नियमावली आउने क्रममा रहेको र यो आइसकेपछि लगानी वृद्धि हुने जानकारी दिए ।

उद्योगी उमेशलाल श्रेष्ठले भने पछिल्लो समयमा उद्योग क्षेत्रमा विदेशी लगानी घट्नु र नेपालको समग्र उद्योग क्षेत्रको लगानीमा कमी आउनुमा उपयुक्त नीति नहुनु कारक रहेको बताए । नेपालमा उद्योग सञ्चालन गर्दा मुनाफा कम भएरपनि विदेशी लगानीकर्ताको लगानीमा कमी आएको श्रेष्ठले बताए ।

समग्र लगानी ११ प्रतिशतले घट्यो
गत वर्षको तुलनामा चालु आर्थिक वर्षमा उद्योग क्षेत्रमा ११ प्रतिशतले लगानी घटेको छ । गत आवमा ३ खर्ब ५ अर्ब ६६ करोड १० लाख लगानी आएको थियो भने चालु आर्थिक वर्षमा २ खर्ब ११ अर्ब २४ करोड ४७ लाख मात्रै लगानी आएको छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

डिजिटल अर्थतन्त्रको अभ्यासमा नेपाल

भारत छिर्दै टेस्ला, टाटा मोटर्सलाई चुनौती

हाइड्रोजन उत्पादनमा निजी क्षेत्र हतारिँदै, सरकार भने सुस्त

संसारका ३० ठूला कम्पनीका सीईओ सबै भारतीय

टेलिकम उद्योगलाई आर्थिक स्वतन्त्रता दिनुपर्छ

नेपालमा स्वास्थ्य जनशक्ति : उत्पादनभन्दा गुणस्तरमा चुनौती