सिभिल बैंक लिमिटिडले आर्थिक वर्ष २०७३/७४ र २०७४/७५ को वार्षिक साधारणसभा गरेको छैन । बैंकले अघिल्ला वर्षको नाफाबाट ११ प्रतिशत र गत आर्थिक वर्षको नाफाबाट करिव ४ प्रतिशत लाभांश घोषणा गरेको छ । दुबै आर्थिक वर्षको वार्षिक प्रतिवेदन राष्ट्र बैंकले स्वीकृत गरिसकेको बताईएको छ । तर यस बैैंकले किन साधारणसभा गरिररहेको छैन ? लाभांशको हिसावले सिभिल बैंक किन सबैभन्दा कमजोर बनेको छ ? विकासन्यूजले सिभिल बैंकका अध्यक्ष इच्छाराज तमाग्ङसँग सोधेका छौं ।

सिभिल बैंकको साधारण सभा किन भईरहेको छैन ?

अघिल्लो वर्ष साधारणसभा ८ अर्ब पुँजी नपुगेको कारण गर्न सकिएको थिएन । कर्मचारी संचय कोषले २७ करोड रुपैयाँ प्रमोटर सेयरमा राखिदिएपछि हाम्रो पुँजी ८ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । गत वर्ष पुँजी नपुगेकाले राष्ट्र बैंकबाट साधारणसभामा जान स्वीकृत लिन सकिएन । यसपाली राष्ट्र बैंकबाट स्वीकृत आईसकेको छ । अब चाँडै नै सातौ र आठौं साधारणसभा एकै पटक गर्छौ । यसपाली लगानीकर्तालाई पनि राम्रै लाभांश दिन्छौं ।

गत आर्थिक वर्षको नाफाबाट सेयरधनीलाई ४ प्रतिशत लाभांश दिने भन्नुभएको छ । केही समय अघि सिभिल बैंकले मुद्दती खातामा १३ प्रतिशत व्याज दियो । बचतकर्ताले १३ प्रतिशत व्याज पाउँदा लगानीकर्ताले ४ प्रतिशत मात्र प्रतिफल भयो । यस्तो लाभांशलाई कसरी राम्रो भन्ने ? अब लाभांशमा कसरी सुधार हुन्छ ?

म आफै पनि बैंकको ठूलो लगानीकर्ता हुँ । बैंकबाट उचित नाफा लिन नसक्दाको पीडा मलाई पनि छ । मुख्य कुरा के हो भने हामीलाई बजारले ड्राइभ गरेको छ । व्याज हामीले १३ प्रतिशत दियौ, हामी भन्दा पुराना बैंकले हामीले भन्दा बढी व्याज दिएर निक्षेप लिएको सबैलाई जानकारी छ ।

यस वर्षको चार प्रतिशत लाभांश ज्यादै नराम्रो होइन । गत असार मसान्तसम्ममा हाम्रो चुक्ता पुुँजी ५ अर्ब २५ करोड रुपैयाँ थियो । अहिले ८ अर्ब भएको छ । असार मसान्तको पुँजीको आधारमा सेयरधनीले पाउने लाभांश भनेको करिव ७ प्रतिशत हो । अघिल्लो वर्षको नाफाबाट हामीले करिब ११ प्रतिशत बोनस दिदैछौ । दुई वर्षको खुद लाभांश करिव १८ प्रतिशत हुन्छ । त्यो भनेको औसतमा ९ प्रतिशत हुन्छ ।

प्रतिस्पर्धात्मक बजारमा, सबै किसिमका नियमहरुको परिपालना गरेर, पारदर्शि रुपमा, कर तिरेर ९ प्रतिशत प्रतिफल पाउनु आफैमा नराम्रो पनि होइन । निकट भविष्यमा पनि हामी १०-११ प्रतिशत लाभांश दिन सक्छौं । यदि राष्ट्र बैंकले ५/६ वर्षसम्म पुँजी वृद्धि गरेन, क्यापिटल एडेक्वसी ११/१२ प्रतिशत राखेर व्यवसाय गर्न सक्ने अवस्था आयो भने हामी पनि २०/२५ प्रतिशतको हाराहारीमा लाभांश दिन सक्छौं । सरकारी नीतिमा स्थीरता आयो भने प्रतिफल दिन गाह्रो छैन । तर, पोलिसी पनि प्रतिफल दिने खालको हुनु पर्यो । बजारमा प्रतिस्पर्धात्मक अवस्था पनि सहज हुनुपर्यो ।

सिभिल बैंकमा आईएलएफसी गाभिएपछि साधारणसभा भएको छैन । बोर्डमा को को जाने भन्ने विवादले साधारणसभा हुन नसकेको हो ?

विवाद केही पनि छैन । तर हामीबीच सञ्चालक समितिको छनौट सर्बसहमतिमा गरौं भनेर छलफल भईरहेका छन् । सञ्चालक समितिको छनौटको क्रममा भोटिङ भयो भने त्यसले राम्रो सन्देश जाँदैन । त्यसैले हामी सर्बसहमतिमा सञ्चालक समितिको गठन गर्ने प्रयासमा छौं । केही दिनमा नै तपाईले नयाँ खवर पाउनु हुनेछ ।

प्रतिस्पर्धात्मक बजारमा अरुले भन्दा राम्रो गर्न सिभिल बैंकले कस्तो नीति लिएको छ ?
हामी विश्वसनीय बैंक बन्न चाहान्छौं । नियम कानुम पालना गर्ने, कुनै पनि किसिमको म्यानुपुलेशन नगर्ने हाम्रो नीति हो । दोस्रो, हामीले पेपरलेस बैंकिङमा जोड दिएको छौ । डिजिटाईजेशनको प्रक्रियामा हामी धेरै अगाडि बढिसकेका छौं । यसले भविष्यमा राम्रो पे गर्छ भन्ने हामीलाई विश्वास छ । त्यस्तै हामीले कर्जा लगानी गर्दा सरकारले निर्धारण गरेको प्राथमिकताको क्षेत्रहरु कृषि, पर्यटन, जलविद्युत, साना तथा घरेलु व्यवसायमा जोड दिएका छौं । यसले भविष्यमा राम्रो पे गर्छ । निक्षेपको पोर्टफोलियो पनि राम्रो छ ।

घर जग्गा व्यवसायको क्षेत्रमा तपाईको नाम एक सफल व्यवसायीको रुपमा सबैले लिन्छन् । तर बैंकिङ क्षेत्रमा तपाईले राम्रो गर्न सक्नु भएन भनेर सिभिल बैंकका सेयरधनीले टिप्पणी गर्न थालेका छन् नि ?

हाउजिङ क्षेत्रको व्यवसायमा मेरो आफ्नै योजनाअनुसार काम हुन्छ । व्यवस्थापनको काम पनि मेरो सोच र योजनाअनुसार हुन्छन् । डिजाईन, ड्रोइङ, कन्स्ट्रक्सन, फाइनान्सियल म्यानेजमेन्ट लगायत सबै काम म आफैले हेरिरहेको हुन्छु ।

बैंकमा त्यस्तो हुँदैन । बैंकका सञ्चालक, अध्यक्षसँग सीमित अधिकार छन् । व्यवस्थापनको सबै काम बैंकका सीईओले गर्ने हो । बैंक कस्तो हुनुपर्छ ? बैंक कसरी चलाउनुपर्छ ? बैंकका नीति नियम कस्तो हुनुपर्छ ? भन्ने कुरा बैंक तथा वित्तीय संस्था सम्बन्धि ऐन, राष्ट्र बैंकका नीति निर्देशन अनुसार हुन्छ । ऐन, राष्ट्र बैंकका नीति निर्देशनका आधारमा बैंकको व्यवसायिक नीति, योजना बनाउने काम बैंकको बोर्डको हो ।

त्यसलाई कार्यान्वयन गर्ने काम व्यवस्थापन समितिको हो । बोर्डको नीति, योजनामा कमी कमजोरी छैन । बोर्डले ७० भन्दा बढी नीति बनाएको छ । सञ्चालन विधि बनाईदिएका छौं । राष्ट्र बैंकबाट अनुगमन गर्न आउँदा बोर्डले यो नीति बनाएको छैन, यो कमजोरी गर्यो भनेर अहिलेसम्म एउटा पनि गुनासो आएको छैन । बैंकको गुड गर्भनेन्स राम्रो छ । तर कार्यान्वयनमा सीईओ र व्यवस्थापनमा भर पर्नुपर्छ ।

सिभिल बैंक दोस्रो कान्छो बैंक हो । हामीले २०/२५ वर्ष पुरा गरेका, पुरानो, छिप्पिएको बैंकसँग प्रतिस्पर्धा गर्नु परेको छ । पुराना बैंकहरुले गरेका गल्तीलाई नियन्त्रण गर्न राष्ट्र बैंकले नयाँ नीति बनाउँछ । त्यसको असर नयाँ हामीले भोग्नु परेको छ । हाम्रो परिवारमा जेठाले काम विगार्छ, कान्छाले कुटाई खान्छ । बैंकिङ क्षेत्रमा पनि यस्तै भयो । नयाँ बैंकलाई एउटा नियम, पुराना बैंकलाई अर्को नियम लगाउने कुरा पनि भएन । राष्ट्र बैंकले सबैलाई एउटै भास्केटमा राखेर रेगुलेट गरेको छ । पुराना किसिमका बैंकले गरेका कमीकमजोरी देखेर कडा किसिमको नियम ल्याउँदा नयाँ बैंकहरुले हातखुट्टा फुर्तिलो ढंगले चलाउन नसक्ने अवस्था छ ।

अर्को प्रतिस्पर्धात्मक बजारमा नयाँ बैंकलाई नयाँ ढंगले लैजाने कुरामा केही व्यवस्थापकीय कमजोरी पनि भए होलान् । तर सिभिल बैंकलाई विश्वसनीय बनाउन, राष्ट्र बैंकको नीति निर्देशनको पालना गर्न, ग्राहकलाई सरल रुपमा आधुनिक सेवा प्रदान गर्न हामी कही पनि चुकेका छैनौ । सबै नीति नियमको परिपालना गर्दै बैंक चलाउन हाउजिङ जस्तो सजिलो छैन ।

सिभिल बैंक सुशासनमा चलेका र बोर्डले सञ्चालक समितिको काममा हस्तक्षेप नगरेको बताउनु भयो । तर सीटीसी मलमा सिभिल बैंकको केन्द्रीय कार्यालय सार्ने बैंकको कदम विवादस्पद बन्यो, किन ?

सबैलाई थाहा छ कि सिभिल होम्स्ले आम संचार माध्यमबाट विज्ञापन गरेर सीटीसी मलका पसल, यूनिटहरु बिक्री गरेको हो । हामीले सीटीसी मल हामीले बनाएका हौ र बेचेका पनि हौ । हामीले विभिन्न स्थानमा ९ फेजमा हाउजिङ डेभलप गरेका छौं । शुरुमा ती सबै हाउजिङ हाम्रो स्वामित्वमा थिए । आज सिभिल मल बाहेक अरु सबैको स्वामित्व हामीसँग छैन, जसले किने उनैसँग छ ।

आज सीटीसी मलमा जति क्षेत्रफल सिभिल बैंकले लिएको छ, त्यो सबै अरुको नाममा छ । मेरो वा सिभिल बैंकका कुनै पनि प्रमोटरको स्वामित्वमा छैन । अरुको स्वमित्वमा रहेको क्षेत्रफलमा बैंकले टेण्डर विधिबाट लिएको छ, उनीहरुसँग भाडामा नेगोसिएट गरिएको छ । बाहिरबाट हेर्दा सीटीसी मल इच्छाराज तामाङको जस्तो देखिए पनि बास्तविकता त्यो होइन । बैंकले जो जोसँग सम्झौता गरेर स्थान लिएको छ तिनैको खातामा भुक्तानी भएका छन् । यसको शंका गर्नु पर्ने ठाउँ केही पनि छैन ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

माछापुच्छ्रे बैंकको नयाँ भवन रुपन्देहीको सिद्धार्थनगर नगरमा

एसईईमा सहभागी विद्यार्थीलाई डिम्याट तथा मेरो सेयर खाता खोल्दा छुट

सिटिजन्स बैंकले दिन्छ निःशुल्क इ–कम कार्ड, वार्षिकोत्सवको अवसरमा छुटैछुटको योजना

स्काइवाक टावरको टिकट खरिदमा प्रभु बैंकका ग्राहकलाई छुट

नेपाल एसबिआई बैंकले ३ अर्बको ऋणपत्र निष्कासन गर्ने

विश्व युद्ध निम्त्याउँदै, चीन सुन भित्र्याउँदै