काठमाडौं। एनजाईटी भनेको यस्तो डर हो जुन ठ्याक्कै के कारणले गर्दा भएको भन्ने पत्त्ता लगाउनु गार्हो हुन्छ। सामान्य रुपमा हरेक मानिसहरुलाई एनजाईटी हुन्छ तर अत्याधिक रुपमा बिनाकारण मनमा डर लाग्नु आत्तिनु एनजाईटी डिसअर्डर हो। हामीलाई कहिलेककाहीँ यो हुन लागेको भन्ने महसुस हुन्छ भने कहिलेकाही यो हामीलाई अचानक हुने गर्दछ। यो लाग्नै नपर्ने कुराको डर हो र यसले कति असर गर्छ भन्ने हामीलाई थाहा नै हुँदैन। यो समस्या कुनै पनि उमेर समुहमा देखिन सक्छ।

एनजाईटी दुईवटा प्रकारका हुन्छन् :

१। सामान्य एन्जाईटी : कहिलेकाही लाग्ने डर

२। जेनेरलाईज्ड एन्जाईटी : बारम्बार लाग्ने डर

लक्षण

१। जति खेर पनि चिन्ता लिईराख्ने :

बिहान उठेदेखी सुतेसम्म एउटा न एउटा कुराको चिन्ता लिईराख्ने पनि एन्जाईटीको लक्षण हो। कहिलेकाही केही कुराको चिन्ता लाग्नु सामान्य एनजाईटी हो भने सधैं चिन्ता लाग्नु जेनेरलाईज्ड एनजाईटी हो। उदाहरणको लागि : परिक्षाको समयमा सबैलाई डर लाग्ने गर्दछ। यो सामान्य हो तर कोही व्यक्ती यस्ता हुन्छन् जो परिक्षा भनेपछी डरले अत्तिएर परिक्षा नै दिन जान सक्दैनन वा कोही अघिल्लो रात देखी नै सुत्न सक्दैनन्, परिक्षा दिन गईहालेको अवस्थामा पनि परिक्षामा सबै आए पनि राम्रो गर्न सक्दैनन्। उसलाई उत्तर आए पनि हडबडाउँछ। परिक्षामा टेन्सन सबैलाई हुन्छ तर त्यसलाई डिसअर्डर भनेर तब भनिन्छ जब त्यो समस्याले तपाईंलाई झनै ठुलो समस्यामा पार्छ।

अर्को उदाहरण : आफ्नो छोराछोरी बिरामी हुन्छन् कि भन्ने चिन्ता। यो धेरै आमाबुवामा देखिने साधरण एनजाईटी हो। तर आफ्नो स्वस्थ भईरहेको छोराछोरीलाई केही पो लाग्छ भन्ने कुराको बारम्बार चिन्ता लाग्ने र त्यही चिन्ताको कारण छोराछोरीलाई बाहिर निस्कन नदिने, खाने कुरामा चाहिने भन्दा बढी तनाव लिनु भनेको जेनेरलाईज्ड एन्जाईटी हो।

 २। ढुक्क सँग बस्न नसक्ने :

एनजाईटी भएका मानिसहरु कहिले पनि ढुक्कसँग बस्न सक्दैनन्। एउटा शान्ता कोठामा सबैजना रमाईलो गरिरहेका छ न् तर एनजाईटी भएको मानिस सबै कुरा ठीक भएता पनि ढुक्कसँग आनन्दले बस्न सक्दैन। यस्ता व्यक्तीहरुले एक्लै टोलाएर बस्दा पनि राम्रो कुरा पनि सोच्न सक्दैन। उसको दिमाग हरपल दौडीरहेको हुन्छ।

३। अस्थाई शारिरिक लक्षण :

एनजाईटीको कारण मानिसहरुलाई शारिरिक लक्षणहरु पनि देखिने गर्द्छ। जस्तै छिनछिनमा पिसाब आउने, मुटु पोल्ने, पेट पोल्ने, टाउको दुख्ने

४। चाडै थकित हुने

यो जेनेरलाईज्ड एनजाईटी भएको मानिसहरुलाई हुने गर्दछ। उक्त एनजाईटी भएको मानिस जति खेर पनि थकित हुने गर्दछ। उसले केही नगरे पनि शरीर थाकेको महसुस हुन्छ।

 ५। दिमाग चाँडो दौडिने

यस्तो एन्जाईटी भएको मानिसको दिमाग तेजसँग चलिरहेको हुन्छ। उसले एकै मिनेटमा हजारौ कुराहरु दिमागमा खेल्ने उसले आफुलाई कति पटक प्रयास गरे पनि यस्तो सोच्नबाट मुक्त गर्नसक्दैन।

६। ध्यान गर्न नसक्ने

केही कुरामा पनि ध्यान दिन नसक्ने, ध्यानमा एक्रग्रता ल्याउन नसक्ने एनजाईटीको अर्को लक्षण हो। विद्यार्थीलाई यस्तो समस्या देखियो भने उसले आफ्नो पढेको कुराहरु पनि सम्झन सक्दैन जसको कारण उसको पढाईमा समस्या देखिन थाल्दछ।

८। दिक्क मान्नु

एनजाईटी डिसर्डर भेएका मानिसहरु सानो सानो कुरामा झर्किने गर्दछन्। उसलाई सानो सानो आवाजले पनि एकदम समस्या हुनेगर्दछ।

९। भोलीवाद

जे काम पनि भोली गर्छु भन्ने मानिसहरुमा हुने सामान्य बानी हो तर एनजाईटी डिसअर्डर भएका मानिसहरुले जे कुरा पनि भोलीलाई बाँकी राख्ने हुन्छ। उसलाई काम बिग्रन्छ कि, केही होला कि भन्ने डरकै कारण जतिसुकै महत्वोपूर्ण काम भएपनि भोली गरुला भन्ने भावना आउँछ।

उपचार

यि लक्षण मध्य कम्तिमा पनि ४ वटा जेनेरलाईज्ड एन्जाईटीका लक्षण तपाईंमा देखिन्छ भने तपाईले मनोचिकित्सकलाई भेट्न जरुरी छ।

त्यसबाहेक तपाईंले एन्जाईटीबाट टाढा रहनु :
– सकेसम्म केही कामहरुमा अल्झाई राख्नुहोस्
– राम्रो राम्रो संगित सुन्ने गर्नुहोस्
– स्वस्थ खानेकुरा खाने

डा. कल्यान

सम्बन्धित शिषर्कहरु

लैनचौर ब्याङ्क्वेटमा जिल्ला प्रशासनले लगायो ताला (तस्विरहरु)

शिक्षामन्त्रीको निर्णयप्रति सत्तारुढ दल नै असन्तुष्ट, कारबाही गरेर देखाउन शिक्षक महासंघको चेतावनी

सिटिजन्स बैंकले घटायो खराब कर्जा, नाफा १ अर्ब २१ करोड रुपैयाँ

कुमारी बैंकको ब्याज आम्दानी १२.६७ प्रतिशत बढ्यो, नाफा कति कमायो ?

प्रभु बैंकको वितरणयोग्य नाफा धनात्मक, पौने २ अर्ब नाफा कमायो

लक्ष्मी सनराइज बैंकको नाफा २७.७० प्रतिशत बढ्यो