काठमाडौं । बुधबार दुर्इ वाणिज्य बैंकले एउटै सूचना प्रकाशित गरे । नबिल बैंक र सेञ्चुरी कमशिर्यल बैंकले चर्चित बैंकर्स अनिल केशरी शाहलार्इ प्रमुख कार्यकारी पदबाट हटाएकाे निर्णय गरे, भलै भाषा फरक र सभ्य थियाे । दुबै बैंककाे सूचना जस्ताकाे तस्तै फाेटाेकाे रूपमा देख्न सकिन्छ ।

नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा सुपरिचित नाम हो अनिलकेशरी शाह । लामा जुँगा, लोभ लाग्दो व्यक्तित्व, सन्तुलित प्रस्तुति, उच्चस्तरकाे पारिवारिक पृष्ठभूमिका कारण शाहको छुट्टै छवि स्थापित छ । ८ वर्षअघि नविल बैंकको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पद छाडेर उनले मेगा बैंक खोल्ने कामको अगुवाई गरेका थिए ।

‘हलोदेखि हाइड्रोसम्म’ भन्ने स्लोगनसहित आएको मेगा बैंकले शाहकै नेतृत्वमा आफ्ना समकक्षी बैंकहरुलाई उछिन्न सफल भएको छ । तर दुई कार्यकालको बाध्यकारी व्यवस्थाका कारण शाहले मेगा छाड्नु पर्यो ।

कात्तिक १६ गते सेञ्चुरी कमर्सियल बैंकको सञ्चालक समिति बैठकले पुस १७ गतेदेखि लागु हुने गरि शाहलाई सिइओ नियुक्त गर्यो । तर पुस १३ गते नै अनिलले सेञ्चुरी छाडेर नविल बैंक जाने निधो गरे र नविलले उनलाई ४ वर्षका लागि सिइओ नियुक्त गरिदियो । सेञ्चुरीमा जाने निधो गरेर सञ्चालक समितिबाटै निर्णय गराईसकेका शाह एकाएक नविल जाने निर्णयले वित्तीय क्षेत्र तरङगीत भयो । नेपाल राष्ट्र बैंकले तत्काल नै ‘कुलिङ पिरियड’ लगाएर शाहलाई नविल जानबाट रोक्यो । कुलिङ पिरियडबारे केन्द्रिय बैंकले निरन्तर छलफल गर्दै आएको थियो । तर शाहले थोरै तलबलाई कारण देखाएर सेञ्चुरी बैंकलाई धोका दिएपछि राष्ट्र बैंकले सोही दिन कुलिङ पिरियड लागू गरेको हो ।

कुलिङ पिरियडको बाध्यकारी नियमका कारण नविल बैंकको पुस १५ गते बसेको सञ्चालक समिति बैठकलाई शाहलाई सिइओ बनाउने पूर्व निर्णय खारेज गर्न बाध्य भयो । बैंकले तीन महिना भन्दा बढि अवधिसम्म सिइओ खाली राख्न नपाउने अनि ६ महिना अघि शाहले सिइओ बन्न नपाउने भएपछि नविलले पूर्व निर्णय खारेज गरेको हो । अब चार वर्षका लागि शाहको नविल यात्रा समाप्त भएको छ ।

नबिलमा मात्रै होइन, अब अनिल केशरी शाह कुन बैंकमा जालान् ? धेरैकाे मनमा खुल्दुली चलेकाे छ ।

नविलमै ६ वर्ष सिइओ भएर मेगा गएका उनले त्यहाँ २ कार्यकाल अर्थात ८ वर्ष बिताए । शाहले २ वटा बाणिज्य बैंकमा १४ वर्ष सिइओ भएर काम गरिसकेका छन् । तर अब चाँही उनी के गर्छन् ? हामीले सम्पर्कको प्रयास गर्दा उनले फोन रिसिभ गरेनन् ।

वित्तीय क्षेत्रमा शाहले धेरै विम्ब पाएका छन् । उनलाई महंगा सिइओ, ग्ल्यामर र विषम परिस्थितिमा पनि सकारात्मक सोँच भएका बैंकरका रुपमा हेरिन्छ । संस्था परिवर्तन गर्दा टिमलार्इ सँगै लैजाने, ठूला ग्राहकलार्इ पनि सँगै लैजाने गरेकाे अाराेप पनि उनीमाथि लागेकाे छ ।

शाहकै कार्यशैलीका कारण अन्त कही नभएकाे तर बैंकका सिइओहरुका लागि कुलिङ पिरियडकाे कसिलाे नीति अाएकाे बैंकर्सहरू बताउँछन् । शाह कै कारण संस्था परिवर्तन गर्दा सीर्इअाेहरू ६ महिना बेराेजगार बस्नु परेकाे छ । शाहले नविल बैंक छाेड्नु पूर्व मेघा बैंकमा नियुक्ती पत्र लिएका थिए । मेगामा कार्यकाल सकिनु भन्दा अघि नै सेन्चुरी बैंकमा नियुक्तिपत्र लिएका थिए । सेन्चुरीमा हाजिर हुनुपूर्व नै नबिल बैंकमा नियुक्ती पत्र लिएर वित्तीय क्षेत्रलार्इ छक्क पारेका थिए ।

शाहकै कारण तलब सविधामा सीमा

अनिल केशरी शाह बैंकिङ्ग क्षेत्रकाे ग्ल्यामर मात्र मात्र भएनन्, उनकै कारण बैंकिङ्ग क्षेत्रमा केही नयाँ नियम थपिए । शाहका कारण तत्कालिन गभर्नर डा. युवराज खतिवडाकाे पालामा राष्ट्र बैंकले सिइओहरुको तलब सुबिधा सम्बन्धी मार्गदर्शन  जारी गरेकाे  चर्चा पनि बैंकरहरुबीच हुने गरेको छ । उनले एउटा सार्वजनिक कार्यक्रममा जाँदा चढेको गाडी र देखाएको रवाफका कारण डा. खतिवडाले तलबमान तोकेको बताइन्छ । त्यतिबेला उनले चढ्ने गाडीदेखि उनले लगाउने घढीकाे मूल्यकाे बारेमा बजारमा खुबै चर्चा भयाे ।

नबिल बैंकमा हुँदा हाेस् वा मेघा बैंकमा जहाँ हुँदा पनि उनी सबैभन्दा महँगाे सीइअाेकाे रूपमा ख्याती पाए । उनले मेघा बैंकमा मासिक १७ लाख रूपैयाँ तलब भत्ता बुझ्ने गरेका थिए । मेघामा शाहकाे रवाफले निम्त्याएकाे तलब सुबिधा सम्बन्धी मार्गदर्शनले सबैभन्दा पहिला उनलार्इ नै समात्याे सेन्चुरी बैंकमा नियुक्ती पाएपछि । बैंकले मासिक १२ लाख रूपैयाँ दिनेगरी नियुक्ती गरेकाे थियाे । तलब सुबिधा सम्बन्धी मार्गदर्शनका अाधारमा शाहले ९ लाख भन्दा कममा सम्झाैता गर्नु पर्ने भएपछि उनी सेन्चुरी छाेड्ने निर्णयमा पुगेका थिए ।

अबकाे बाटाे

धेरै चर्चा र केही विवादस्पद भए पनि अनिल शाहकाे व्यस्थापकिय क्षमता र काैसलतामा प्रश्न उठेकाे छैन । उनले कुनै पनि संस्था विगारेका छैनन्, बरू सपारेकै छन् । उनकै नेतृत्वमा नविल सबैभन्दा बढी नाफा गर्ने बैंकमा उक्लिएकाे थयाे । मेघा पनि समकालिन बैंकहरूमा अगाडि नै रह्याे ।

उनले मेगा बैंकलार्इ पाँच तारे बैंक बनाउँछु भने तर पाँच तारेकाे अनुभव दिलाउन चाही असफल भए। ८ वर्ष नेतृत्व गरेर उनले मेघा बैंकलार्इ अरू भन्दा धेरै फरक बनाउन सकेनन् ।

१४ वर्षसम्म वाणिज्य बैंककाे सीर्इअाे भएका शाह अब बैंकिङ्ग क्षेत्रबाट बाहिरीने हुन् वा अर्काे कुनै बैंकमा अाउने हुन्, भविष्यकाे गर्भमा छ । तर तत्काल उनी कुनै पनि बैंक नियुक्ती हुने सम्भावना कम देखिन्छ ।

एकातिर बैंकभित्र बाटै दाेस्राे तहमा रहेका व्याक्तिहरूले सीर्इअाे बन्ने माैका पाएका छन् भने राम्राे क्षमता प्रदर्शन गरेका पुराना सीर्इअाेहरू कृष्णप्रसाद शर्मा, किशाेर महर्जन, अनिल ज्ञवाली, अनल भट्टरार्इ उचित अबसरकाे खाेजीमा रहेकाे बेला शाह नयाँ पात्र थपिएका छन् ।

एकातिर नयाँ बैंककाे लागि लाइसेन्स बन्द छ भने अर्काेतिर मर्जरले पुराना बैंकहरूकाे संख्या पनि ३२ बाट २८मा झरिसकेकाे छ । नेपाल राष्ट्र बैंक याे संख्यालार्इ कसरी १५ भन्दा कम बनाउने भनेर साेचिरहेकाे छ । यस्ताे अवस्थामा सीर्इअाेकाे अवसर पाउन मिहेनतले मात्र हाेइन, भाग्यमा पनि भराेसा गर्नुपर्ने भएकाे छ ।

सम्बन्धित शिषर्कहरु

बैंकरका सामू राष्ट्र बैंक स्तब्ध

प्रशान्ति वृद्धाश्रम केन्द्र सुर्खेतलाई सिटिजन्स बैंकको सहयोग

५९० मेगावाटका जलविद्युत आयोजनामा सिटिजन्स बैंकको लगानी, १३ वटा प्रोजेक्टमा नेतृत्व

संस्थापकहरूले ‘स्टार्टअप ब्रान्डिङ’ मा गर्ने यी १० गल्ती जसका कारण डुब्छ व्यवसाय

कुमारी बैंकको ४ लाख ५० हजार कित्ता संस्थापक सेयर बिक्रीमा, न्यूनतम मूल्य कति ?

यी हुन् लगानी सम्मेलनमा निजी क्षेत्रबाट सोकेस गरिने ३१ परियोजना, कुन क्षेत्रबाट कति ?