फितलो कानुनी व्यवस्थाका कारण चिप्स कार्ड प्रयोगमा आलटाल, राष्ट्र बैंकको निर्देशन पालना भएन

  २०७३ पुष १५ गते १३:०२     विकासन्युज

nrbकाठमाडौं, १५ पुस । फितलो नीतिका कारण बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले ‘चिप बेस कार्ड’ प्रयोग ल्याइरहेका छैनन् । ‘म्याग्नेटिक स्ट्रीप कार्ड’को प्रतिस्थापनमा नेपाल राष्ट्र बैंकले २०७२/७३ को मौद्रिक नीति मार्फत सोही आवको असोजसम्म चिप बेस कार्ड प्रयोगमा ल्याउन निर्देशन दिएको थियो । तर, व्यवस्थासँगै दण्ड, जरिवाना तथा सजायको व्यवस्था नगर्दा बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले आफ्ना ग्राहकलाई सुरक्षित चिप्स कार्डको व्यवस्था गर्न ढिला गरिरहेका छन् । राष्ट्र बैंकका सह–प्रवक्ता राजेन्द्र पण्डितले ‘चिप बेस कार्ड’ लागू गर्न मौद्रिक नीतिले व्यवस्था गरेपनि बैंकहरुलाई लागू गर्नैपर्ने अनिवार्य अवस्था नहुँदा बैंकहरुले अटेर गरिरहेको बताए । ‘नीतिसँगै दण्ड जरिवाना तथा सजायको स्पष्ट व्यवस्था नआउँदा राष्ट्र बैंकले बाध्यकारी बनाउन नसकेको हो । सञ्चालन जोखिम कम गर्दै बैकिङ सेवामा सुरक्षाको प्रत्याभूति दिलाउन ‘चिप बेस कार्ड’ प्रचलनमा ल्याउन आवश्यक रहेको नीतिमा भनिएको छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकको कमजोर नीतिका कारण पछिल्ला दिनमा एटीएम ठगीका घटना बढी रहँदा पनि वित्तीय संस्थाहरुले विभिन्न समस्या देखाउँदै पन्छिरहेका छन् । ‘चिप बेस कार्ड’ प्रयोग गर्दा एटीएम मेशिन परिवर्तन गर्नु पर्ने लगायतका समस्याका कारण तुरुन्तै चिप्स बेस कार्ड प्रयोगमा ल्याउन बैंकहरुलाई अप्ठ्यारो परेको सानिमा बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत भुवन दाहालले बताए । चिप बेस कार्डमा जान प्राविधिक रूपमा त्यति सजिलो छैन,’ उनले भने, सम्पूर्ण बैंकहरूको एटीएम नेटवर्कमा एकसाथ नयाँ सिष्टम जडान गर्नुपर्छ । त्यो कार्य कुनै एक बैकले मात्र चाहेर हुने कुरा पनि होइन ।’

पूँजीवृद्धि योजनामा लागि रहेका वाणिज्य बैंकहरुलाई चिप्स कार्ड चलन चल्तीमा ल्याउन सकस भइरहेको छ । म्याग्नेटिक स्ट्रीप कार्ड असुरक्षित छ भन्दा भन्दै पनि बैंक तथा वित्तीय संस्थाले डेबिट, क्रेडिट, प्रिपेडलगायतका कार्डबाटनै ग्राहकहरुलाई सेवा दिइरहेका छन् ।
राष्ट्र बैंकले दिएको अवधि सकिएको १५ महिनावित्न लाग्दा पनि एकाध बैंक तथा वित्तीय संस्थाले चिप्स कार्ड प्रचलनमा ल्याएपनि अन्यले म्याग्नेटिक कार्ड प्रतिस्थापनमा खासै चासो देखाएका छैनन् । नेपाल राष्ट्र बैंकले गत आर्थिक वर्षको शुरुवातसँगै जारी गरेको मौद्रिक नीतिमा सुरक्षाका दृष्टिले उपयुक्त ‘चिप बेस कार्ड’ लागू गर्ने घोषणा गरेको र त्यसअनुसार सम्बन्धित बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई कार्ड प्रयोगमा ल्याउन निर्देशन दिएको थियो ।

पछिल्लो समय एटीएम प्रणालीमा विद्यमान प्राविधिक कमजोरीको फाइदा उठाउँदै ठगीका घटना बढ्दै गएका छन् । नेपाल प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)ले गरेको अनुसन्धानका क्रममा एटीएम कार्ड ठगीमा पूर्वी यूरोपेली नागरिकहरूको संलग्नता रहेको पाइएको बताएको छ । पर्यटक भिसामा नेपाल आएका ती ठगहरुको सञ्जालले विभिन्न बैैंकहरूका एटीएम बुथहरूमा हिडेन क्यामेरा तथा स्किमिङ डिभाइस जडान गरी नेपाली तथा विदेशी बैंकका ग्राहकहरूको खाताबाट रकम निकाल्ने गरेको अनुसन्धानबाट पत्ता लागेको छ ।

पछिल्लो २ वर्षको अवधिमा भएका प्रहरी कारबाहीका क्रममा तीन जना टर्किस, २ जना बुल्गेरियाली र चार जना रोमानियाली नागरिक गरी नौ जना एटीएम ह्याकर पक्राउ परेका छन् । उनीहरूबाट सीआईबीले ६२ हजार २ सय ५० अमेरिकी डलर, ४९ लाख ९ हजार १ सय ४६ नेपाली रुपैयाँ, ६८ हजार ५ सय ५ यूरो र केही फिलिपिनो मुद्रा बरामद भएकोे जानकारी दिएको छ । उनीहरूबाट प्रहरीले ४ हजार ६ सय ३४ ओटा एटीएम कार्ड, कार्ड रिडर, हिडेन क्यामेरालगायत एटीएम ठगीमा प्रयोग हुने विभिन्न उपकरण बरामद गरेको छ । यसरी लगातार रूपमा भइरहेका ठगीका कारण एटीएम प्रयोग आफैमा असुरक्षित बन्दै गएको छ ।

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.